تاریخ تصوف در اسلام (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
(۹ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
کتاب ِ تاریخ تصوف در اسلام _تطوّرات و تحوّلات مختلفه ی ان از صدر اسلام تا عصر حافظ_ تألیف قاسم غنی، استاد دانشگاه ادیب و عرفان پژوه ِ قرن معاصر است. تصوف یا عرفان، در نزد مسلمین عبارت است از طریقه ی مخلوطی از فلسفه و مذهب که به عقیده ی پیروان آن، راه وصول به حق منحصر بدان است و این وصول به کمال و حق، متوقّف است بر سیر و تفکر و مشاهداتی که مودّی به وجد و حال و ذوق می شود و در نتیجه به نحو اسرار آمیزی، انسان را به خدا متصل می سازد. پیروان این طریقه، به صوفی و عارف و اهل کشف معروفند و خود را اهل حق می نامند.<ref>دکتر قاسم غنی؛ تاریخ تصوف در اسلام، تهران: زوّار،1380؛ ص 14.</ref> این کتاب، اندیشه های اهل تصوف را بررسی کرده است. و به تبیین ابعاد تاریخی_معنایی ِ تصوف پرداخته است.
+
{{مشخصات کتاب
  
 +
|عنوان=
  
==فهرست کتاب==
+
|تصویر=[[پرونده:تاریخ تصوف در اسلام.jpg|240px|وسط]]
  
منشاء تصوّف_ تاریخ آن_مناسبات تصوّف با اسلام_ممیزات آن
+
|نویسنده=قاسم غنی
  
منشاء اسلامی تصوّف
+
|موضوع=تاریخ تصوف و عرفان
  
مرحله ی اوّل: یعنی دوره ی صدر اسلام
+
|زبان=فارسی
  
مرحله ی دوم: تصوّف در قرن دوم هجری
+
|تعداد جلد=۱
  
پیدایش کلمه ی صوفی و متصوّف و اصل آن دو کلمه
+
|عنوان افزوده1=
  
مرحله ی سوم: تصوّف در قرن سوم و چهارم
+
|افزوده1=
  
منابع غیر اسلامی تصوّف
+
|عنوان افزوده2=
  
دیانت مسیحی
+
|افزوده2=
  
فلسفه ی نو افلاطونی
+
|لینک=
  
حکمت اشراقی عرفای قبل از اسلام و عرفای مسیحیت
+
}}
 +
کتاب «تاریخ تصوف در اسلام؛ تطوّرات و تحوّلات مختلفۀ آن از صدر اسلام تا عصر حافظ» تألیف قاسم غنی، استاد دانشگاه، ادیب و [[عرفان]] پژوه قرن معاصر است که در موضوع [[عرفان]] و [[تصوف]] اسلامی نگارش شده و چنانکه در عنوان کتاب آمده، درباره تطوّرات و تحوّلات تصوف از صدر [[اسلام]] تا عصر [[حافظ شیرازی]] بحث می کند.
 +
==محتوای کتاب==
  
عقائد بودایی و هندی و مانوی
+
[[تصوف]] یا [[عرفان]]، در نزد مسلمین عبارت است از طریقه ی مخلوطی از [[فلسفه]] و مذهب که به عقیده ی پیروان آن، راه وصول به [[حق]] منحصر بدان است و این وصول به کمال و حق، متوقّف است بر سیر و تفکر و مشاهداتی که مودّی به وجد و حال و ذوق می شود و در نتیجه به نحو اسرار آمیزی، [[انسان]] را به [[الله|خدا]] متصل می سازد. پیروان این طریقه، به صوفی و عارف و اهل کشف معروفند و خود را اهل حق می نامند.
  
بازگشت به اصل موضوع یعنی ظهور تصوّف در اسلام
+
این کتاب، اندیشه های اهل تصوف را بررسی کرده است و به تبیین ابعاد تاریخی و معنایی تصوف اسلامی پرداخته است. فهرست برخی از مطالب کتاب عبارت است از:
  
تعریف تصوّف
+
# منشاء تصوّف، تاریخ آن، مناسبات تصوّف با [[اسلام]]، ممیزات آن
 
+
# منشاء اسلامی تصوّف
طریقت (مقامات و احوال سالک)
+
# مرحله اوّل: یعنی دوره صدر اسلام
 
+
# مرحله دوم: تصوّف در قرن دوم هجری
مقامات
+
# پیدایش کلمه صوفی و متصوّف و اصل آن دو کلمه
 
+
# مرحله سوم: تصوّف در قرن سوم و چهارم
توبه
+
# منابع غیر اسلامی تصوّف
 
+
# دیانت مسیحی
مرشد یا ولی
+
# فلسفه نو افلاطونی
 
+
# حکمت اشراقی عرفای قبل از اسلام و عرفای [[مسیحیت]]
کرامات و خوارق عادات
+
# عقائد بودایی و هندی و مانوی
 
+
# بازگشت به اصل موضوع یعنی ظهور تصوّف در اسلام
ورع
+
# تعریف تصوّف و... .
 
 
زهد
 
 
 
فقر
 
 
 
صبر
 
 
 
توکّل
 
 
 
نفس
 
 
 
رضا
 
 
 
احوال
 
 
 
مراقبت
 
 
 
قرب
 
 
 
محبت
 
 
 
خوف و رجا
 
 
 
خوف
 
 
 
رجا
 
 
 
شوق و انس
 
 
 
اطمینان
 
 
 
ذکر
 
 
 
مشاهده
 
 
 
فنا
 
 
 
اتّحاد و اتّصال
 
 
 
سماع
 
 
 
یقین
 
 
 
معرفت
 
 
 
فرق مختلفه ی صوفیه تا اواسط قرن پنجم
 
 
 
محاسبیه
 
 
 
قصاریّه (ملامتیه)
 
 
 
طیفوریه
 
 
 
جنیدیّه
 
 
 
نوریّه
 
 
 
سهلیه
 
 
 
حکیمیه
 
 
 
خرّازیه
 
 
 
خفیفیّه
 
 
 
سیاریّه
 
 
 
حلولیّه
 
 
 
تصوّف از قرن پنجم تا عصر حافظ
 
 
 
تصوف در قرن پنجم
 
 
 
عرفای بزرگ قرن پنجم
 
 
 
تصوف در قرن ششم
 
 
 
عرفای بزرگ قرن ششم
 
 
 
تصوف در قرن هفتم
 
 
 
عرفای بزرگ قرن هفتم
 
 
 
آثار ادبی صوفیه
 
 
 
تألیفات صوفیه (منثور)
 
 
 
آثار منظوم صوفیه
 
 
 
فرهنگ مصطلحات صوفیه.
 
 
 
 
 
 
 
==چگونگی تألیف==
 
 
 
کتاب ِ تاریخ تصوف در اسلام که درباره ی تطوّرات و تحوّلات مختلفه ی تصوف از صدر اسلام تا عصر حافظ است، یک جلد دارد. مؤلف، تحلیل ساده و روان دارد. این کتاب در زمینه ی عرفان و تصوف اسلامی نگارش شده است.
 
 
 
 
 
 
 
==نمونه ای از متن==
 
 
 
در قسمتی از کتاب ِ تاریخ تصوف در اسلام که مربوط به قسمت ِ: «تصوف در قرن هفتم» است نویسنده شرح می دهد:
 
 
 
تصوف قرن هفتم، دنباله ی همان تصوف قرن پنجم و ششم است که با ظهور بعضی از بزرگان عرفا مخصوصا محیی الدین ابن العربی و جلال الدین رومی به کمال نضج و پختگی رسیده است. کلیاتی که راجع به وضعیت علوم و چگونگی بحث و تحقیق و سنخ فکر مشتغلین به حکمت و شیوع مناظره و جدل و سر گرمی به مجادلات مذهبی در قرن پنجم و ششم گفته شد، در اوایل قرن هفتم نیز صادق می آید و فقط حادثه ی عظیم هجوم مغول است که ان جریان را نخست در خراسان و شرق ایران و به تدریج در سایر ایالات منقطع می سازد.<ref>دکتر قاسم غنی؛ تاریخ تصوف در اسلام، تهران: زوّار،1380؛ ص 434.</ref>
 
 
 
 
 
 
 
==پانویس==
 
<references/>
 
  
 +
در قسمتی از کتاب «تاریخ تصوف در اسلام» که مربوط به قسمت «تصوّف در قرن هفتم» است، نویسنده شرح می دهد:
  
 +
«تصوف قرن هفتم، دنباله ی همان تصوف قرن پنجم و ششم است که با ظهور بعضی از بزرگان عرفا مخصوصا محیی الدین ابن العربی و جلال الدین رومی به کمال نضج و پختگی رسیده است. کلیاتی که راجع به وضعیت علوم و چگونگی بحث و تحقیق و سنخ فکر مشتغلین به حکمت و شیوع مناظره و جدل و سرگرمی به مجادلات مذهبی در قرن پنجم و ششم گفته شد، در اوایل قرن هفتم نیز صادق می آید و فقط حادثه ی عظیم هجوم مغول است که این جریان را نخست در خراسان و شرق ایران و به تدریج در سایر ایالات منقطع می سازد».
 
==منابع==
 
==منابع==
* کتاب ِ تاریخ تصوف در اسلام تالیف : قاسم غنی، انتشارات زوّار، 1388.
 
* [http://rasekhoon.net/mashahir/print-119627.aspx  مشاهیر راسخون _ قاسم غنی _ تألیفات]
 
  
 +
*تاریخ تصوف در اسلام، تألیف: قاسم غنی، انتشارات زوّار، ۱۳۸۰.
 +
*مؤسسه فرهنگی و هنری نور راسخون.
  
 
[[رده:کتاب‌های عرفانی]]
 
[[رده:کتاب‌های عرفانی]]
 +
[[رده:کتاب‌های تاریخی]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۴ ژوئن ۲۰۲۲، ساعت ۰۵:۵۷

تاریخ تصوف در اسلام.jpg
نویسنده قاسم غنی
موضوع تاریخ تصوف و عرفان
زبان فارسی
تعداد جلد ۱

کتاب «تاریخ تصوف در اسلام؛ تطوّرات و تحوّلات مختلفۀ آن از صدر اسلام تا عصر حافظ» تألیف قاسم غنی، استاد دانشگاه، ادیب و عرفان پژوه قرن معاصر است که در موضوع عرفان و تصوف اسلامی نگارش شده و چنانکه در عنوان کتاب آمده، درباره تطوّرات و تحوّلات تصوف از صدر اسلام تا عصر حافظ شیرازی بحث می کند.

محتوای کتاب

تصوف یا عرفان، در نزد مسلمین عبارت است از طریقه ی مخلوطی از فلسفه و مذهب که به عقیده ی پیروان آن، راه وصول به حق منحصر بدان است و این وصول به کمال و حق، متوقّف است بر سیر و تفکر و مشاهداتی که مودّی به وجد و حال و ذوق می شود و در نتیجه به نحو اسرار آمیزی، انسان را به خدا متصل می سازد. پیروان این طریقه، به صوفی و عارف و اهل کشف معروفند و خود را اهل حق می نامند.

این کتاب، اندیشه های اهل تصوف را بررسی کرده است و به تبیین ابعاد تاریخی و معنایی تصوف اسلامی پرداخته است. فهرست برخی از مطالب کتاب عبارت است از:

  1. منشاء تصوّف، تاریخ آن، مناسبات تصوّف با اسلام، ممیزات آن
  2. منشاء اسلامی تصوّف
  3. مرحله اوّل: یعنی دوره صدر اسلام
  4. مرحله دوم: تصوّف در قرن دوم هجری
  5. پیدایش کلمه صوفی و متصوّف و اصل آن دو کلمه
  6. مرحله سوم: تصوّف در قرن سوم و چهارم
  7. منابع غیر اسلامی تصوّف
  8. دیانت مسیحی
  9. فلسفه نو افلاطونی
  10. حکمت اشراقی عرفای قبل از اسلام و عرفای مسیحیت
  11. عقائد بودایی و هندی و مانوی
  12. بازگشت به اصل موضوع یعنی ظهور تصوّف در اسلام
  13. تعریف تصوّف و... .

در قسمتی از کتاب «تاریخ تصوف در اسلام» که مربوط به قسمت «تصوّف در قرن هفتم» است، نویسنده شرح می دهد:

«تصوف قرن هفتم، دنباله ی همان تصوف قرن پنجم و ششم است که با ظهور بعضی از بزرگان عرفا مخصوصا محیی الدین ابن العربی و جلال الدین رومی به کمال نضج و پختگی رسیده است. کلیاتی که راجع به وضعیت علوم و چگونگی بحث و تحقیق و سنخ فکر مشتغلین به حکمت و شیوع مناظره و جدل و سرگرمی به مجادلات مذهبی در قرن پنجم و ششم گفته شد، در اوایل قرن هفتم نیز صادق می آید و فقط حادثه ی عظیم هجوم مغول است که این جریان را نخست در خراسان و شرق ایران و به تدریج در سایر ایالات منقطع می سازد».

منابع

  • تاریخ تصوف در اسلام، تألیف: قاسم غنی، انتشارات زوّار، ۱۳۸۰.
  • مؤسسه فرهنگی و هنری نور راسخون.