بیعت با حضرت مهدی عجل الله فرجه: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
سطر ۱: سطر ۱:
اولين اقدام حضرت مهدي ‌عليه السلام در ابتداي ظهور گرفتن بيعت از ياران خود است. «بيعت» واژه عربي از ريشه (ب ي ع) به معناي خريد و فروش و ايجاب و قبول بيع و در اصطلاح بر هم زدن کف دست راست از طرفين به نشانه ختم معامله و تسليم است و نيز به هر عمل و رفتاري اطلاق مي‌شود که شخص به وسيله آن فرمانبرداري خود را از شخص ديگر و سرسپردگي در برابر امر و سلطه او نشان دهد.
+
«بیعت» در اصطلاح، به هر عمل و رفتاری اطلاق می‌شود که شخص به وسیله آن فرمانبرداری خود را از شخص دیگر و سرسپردگی در برابر امر و سلطه او نشان دهد. شاید اطلاق کلمه «بیعت» به این معنا، از این جهت بود که هر یک از دو طرف، تعهّدی در برابر دیگری می‌کردند؛ بیعت کننده حاضر می‌شود تا پای جان و مال و فرزند در راه اطاعتِ او بایستد و بیعت‌پذیر نیز حمایت و دفاع او را بر عهده می‌گیرد.
  
شايد اطلاق کلمه «بيعت» به اين معنا، از اين جهت بود که هر يک از دو طرف، تعهّدي همچون دو معامله‌گر در برابر ديگري مي‌کردند؛ بيعت کننده حاضر مي‌شود تا پاي جان و مال و فرزند در راه اطاعتِ او بايستد و بيعت‌پذير نيز حمايت و دفاع او را بر عهده مي‌گيرد.
+
قرائن نشان می‌دهد که بیعت از نوآوری‌های مسلمین نیست؛ بلکه سنتی بوده که قبل از [[اسلام]] در میان عرب رواج داشت و به همین دلیل در آغاز اسلام که طائفه «[[اوس]]» و «[[خزرج]]» در موقع [[حج]] از [[مدینه]] به [[مکه]] آمدند و با [[پیامبر اسلام]] ‌صلی الله علیه و آله در [[بیعت عقبه|عقبه]] بیعت کردند، برخورد آنها با مسأله بیعت، برخورد با یک امر آشنا بود. بعد از آن نیز پیغمبر گرامی اسلام‌ صلی الله علیه و آله در فرصت‌های مختلف با مسلمانان تجدید بیعت کرد. پیامبر اسلام‌ صلی الله علیه و آله بیعت زنان را نیز می‌پذیرفت، اما نه از طریق دست دادن؛ بلکه دستور می‌داد ظرف بزرگی از آب حاضر کنند. سپس آن حضرت دست خود را در یک طرف ظرف فرو می‌برد و زنان بیعت‌کننده در طرف دیگر.
قرائن نشان مي‌دهد که بيعت از نوآوري‌هاي مسلمين نيست؛ بلکه سنتي بوده که قبل از اسلام در ميان عرب رواج داشت و به همين دليل در آغاز اسلام - که طائفه «اوس» و «خزرج» در موقع [[حج]] از [[مدينه]] به [[مکه]] آمدند و با [[پيامبر اسلام]] ‌صلي الله عليه و آله در عقبه بيعت کردند - برخورد آنها با مسأله بيعت، برخورد با يک امر آشنا بود، بعد از آن نيز پيغمبر گرامي اسلام‌ صلي الله عليه و آله در فرصت‌هاي مختلف با مسلمانان تجديد بيعت کرد.
 
  
پيامبر اسلام‌ صلي الله عليه و آله بيعت زنان را نيز مي‌پذيرفت، اما نه از طريق دست دادن؛ بلکه دستور مي‌داد ظرف بزرگي از آب حاضر کنند. سپس آن حضرت دست خود را در يک طرف ظرف فرو مي‌برد و زنان بيعت‌کننده در طرف ديگر.
+
گفتنی است در مورد پیامبر صلی الله علیه و آله و [[امامان معصوم|امامان معصوم ]]<nowiki/>علیهم السلام - که از سوی خدا نصب می‌شوند - نیازی به بیعت نیست؛ یعنی، اطاعت پیامبر صلی الله علیه و آله و امام معصوم‌ علیه السلام منصوب از سوی او، [[واجب]] است؛ خواه بر کسانی که بیعت کرده باشند یا نه. و به تعبیر دیگر لازمه مقام [[نبوت]] و [[امامت]]، وجوب اطاعت است؛ همان‌گونه که [[قرآن]] می‌فرماید: {{متن قرآن|«یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُواْ أَطِیعُواْ اللّهَ وَ أَطِیعُواْ الرَّسُولَ وَ أُوْلِی الأَمْرِ مِنکمْ»}}؛<ref>[[سوره نساء]]، آیه ۵۹.</ref> ای کسانی که ایمان آورده‌اید، خدا را اطاعت کنید و پیامبر و اولیای امر خود را [نیز] اطاعت کنید.
  
گفتني است در مورد پيامبر صلي الله عليه و آله و امامان معصوم ‌عليهم السلام - که از سوي خدا نصب مي‌شوند - نيازي به بيعت نيست؛ يعني، اطاعت پيامبر صلي الله عليه و آله و امام معصوم‌ عليه السلام منصوب از سوي او، واجب است؛ خواه بر کساني که بيعت کرده يا نکرده باشند.
+
حال این پرسش پیش می‌آید که اگر چنین است پس چرا پیامبر صلی الله علیه و آله از یاران خود یا تازه مسلمانان بیعت گرفت، که دو نمونه آن ([[بیعت رضوان|بیعت رضوان]] و بیعت با اهل [[مکه]]) در [[قرآن]] صریحاً آمده است.<ref>[[سوره فتح]]، آیه ۱۰ و ۱۸.</ref>
  
و به تعبير ديگر لازمه مقام [[نبوت]] و [[امامت]]، وجوب اطاعت است؛ همان‌گونه که [[قرآن]] مي‌فرمايد: {{متن قرآن|«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ أَطِيعُواْ اللّهَ وَ أَطِيعُواْ الرَّسُولَ وَ أُوْلِي الأَمْرِ مِنكُمْ»}}؛<ref>[[سوره نساء]](4)، آيه 59.</ref> اي کساني که ايمان آورده‌ايد، خدا را اطاعت کنيد و پيامبر و اولياي امر خود را [نيز] اطاعت کنيد.
+
پاسخ این که: بدون شک این بیعت‌ها یک نوع تأکید بر وفاداری بوده که در مواقع خاصی انجام می‌گرفته است؛ مخصوصاً برای مقابله با بحران‌ها و حوادث سخت از آن استفاده می‌شده است تا در سایه آن روح تازه‌ای در کالبد افراد دمیده شود. البته همین امر در بیعت با [[امام زمان عجل الله فرجه الشریف|حضرت مهدی‌]] علیه السلام خواهد بود که جنبه تأکید بر وفاداری دارد.  
  
حال اين پرسش پيش مي‌آيد که اگر چنين است پس چرا پيامبر صلي الله عليه و آله از ياران خود يا تازه مسلمانان، بيعت گرفت که دو نمونه آن (بيعت رضوان و بيعت با اهل مکه) در [[قرآن]] صريحاً آمده است.<ref>ر.ک: [[سوره فتح]] (48)، آيه 10 و 18.</ref>
+
یکی از کارهای نخست حضرت مهدی ‌علیه السلام هنگام ظهور، بیعت با یاران خود است. این بیعت در [[مسجدالحرام]] و بین [[رکن حجر الاسود|رکن]] و [[مقام ابراهیم|مقام]] صورت می‌گیرد.<ref>کتاب الغیبة، ص۴۷۶، ح۵۰۲.</ref> همچنین در روایات فراوانی نقل شده که اولین بیعت کننده با حضرت مهدی ‌علیه السلام، [[جبرئیل]] آن فرشته مقرب الهی است.
  
پاسخ اين که بدون شک اين بيعت‌ها يک نوع تأکيد بر وفاداري بوده که در مواقع خاصي انجام مي‌گرفته است؛ مخصوصاً براي مقابله با بحران‌ها و حوادث سخت از آن استفاده مي‌شده است تا در سايه آن روح تازه‌اي در کالبد افراد دميده شود. البته همين امر در بيعت با حضرت مهدي‌ عليه السلام خواهد بود که جنبه تأکيد بر وفاداري دارد. يکي از کارهاي نخست حضرت مهدي ‌عليه السلام هنگام ظهور بيعت با ياران خود است. اين بيعت در [[مسجدالحرام]] و بين رکن و مقام صورت مي‌گيرد.<ref>کتاب الغيبة، 476، ح502.</ref> همچنين در روايات فراواني نقل شده که اولين بيعت کننده با حضرت مهدي ‌عليه السلام، [[جبرئيل]] آن فرشته مقرب الهي است.
+
[[امام باقر]] علیه السلام در ضمن روایتی می‌فرماید: «...پس نخستین کسی که با او بیعت کند، جبرئیل است. سپس آن ۳۱۳ نفر [بیعت می‌کنند]...».<ref>الغیبة، ص ۳۱۴؛ روضةالواعظین، ص ۲۹۰؛ ر.ک: الفتن، ص ۱۸۳.</ref> پس از این بیعت ویژه، حضرت مهدی ‌علیه السلام با دیگر یاران خود بیعت خواهد نمود.
  
[[امام باقر]] عليه السلام در ضمن روايتي مي‌فرمايد: «...پس نخستين کسي که با او بيعت کند، جبرئيل است. سپس آن 313 نفر [بيعت مي‌کنند]...».<ref>الغيبة، ص 314؛ روضةالواعظين، ص 290؛ ر.ک: الفتن، ص 183.</ref> پس از اين بيعت ويژه، حضرت مهدي ‌عليه السلام با ديگر ياران خود بيعت خواهد نمود.
+
در روایتی از [[امام علی علیه السلام|امیرالمؤمنین علی‌]] علیه السلام مفاد بیعت‌نامه مردم و حضرت مهدی ‌علیه السلام این‌گونه بیان شده است: «...با او بیعت می‌کنند که هرگز دزدی نکنند. مرتکب فحشا نشوند. مسلمانی را دشنام ندهند. خون کسی را به ناحق نریزند. به آبروی کسی لطمه نزنند. به خانه کسی هجوم نبرند. کسی را به ناحق نزنند. طلا، نقره، گندم و جو ذخیره نکنند. مال یتیم نخورند. در مورد چیزی که یقین ندارند، گواهی ندهند. مسجدی را خراب نکنند. مشروب نخورند. حریر و خز نپوشند. در برابر سیم و زر سر فرود نیاورند. راه را بر کسی نبندند. راه را ناامن نکنند. گرد همجنس بازی نگردند. خوراکی را از گندم و جو انبار نکنند. به کم قناعت کنند. طرفدار پاکی باشند و از پلیدی گریزان باشند. به نیکی فرمان دهند و از زشتی‌ها بازدارند. جامه‌های خشن بپوشند. خاک را متکای خود سازند. در راه خدا حق جهاد را ادا کنند و...».
 
 
بيعت ‌نامه حضرت مهدي ‌در روايتي از اميرالمؤمنين علي‌عليه السلام مفاد بيعت‌نامه مردم و حضرت مهدي ‌عليه السلام اين‌گونه مورد اشاره قرار گرفته است: «...با او بيعت مي‌کنند که هرگز دزدي نکنند. مرتکب فحشا نشوند. مسلماني را دشنام ندهند. خون کسي را به ناحق نريزند. به آبروي کسي لطمه نزنند. به خانه کسي هجوم نبرند. کسي را به ناحق نزنند. طلا، نقره، گندم و جو ذخيره نکنند. مال يتيم نخورند. در مورد چيزي که يقين ندارند، گواهي ندهند.
 
 
 
مسجدي را خراب نکنند. مشروب نخورند. حرير و خز نپوشند. در برابر سيم و زر سر فرود نياورند. راه را بر کسي نبندند. راه را ناامن نکنند. گرد همجنس بازي نگردند. خوراکي را از گندم و جو انبار نکنند. به کم قناعت کنند. طرفدار پاکي باشند و از پليدي گريزان باشند. به نيکي فرمان دهند و از زشتي‌ها بازدارند. جامه‌هاي خشن بپوشند. خاک را متکاي خود سازند. در راه خدا حق جهاد را ادا کنند و...».
 
 
 
او نيز در حق خود تعهد مي‌کند که: «از راه آنان برود، جامه‌اي مثل جامه آنها بپوشد. مرکبي همانند مرکب آنان سوار شود و آن‌چنان‌که آنها خواهند، باشد... با کم راضي و قانع شود. زمين را به ياري خدا پر از عدالت کند، آن‌چنان‌که پر از ستم شده است. خدا را آن‌چنان‌که شايسته است بپرستد. براي خود دربان و نگاهبان اختيار نکند».<ref>منتخب الاثر، ص 469.</ref>
 
  
 +
او نیز در حق خود تعهد می‌کند که: «از راه آنان برود، جامه‌ای مثل جامه آنها بپوشد. مرکبی همانند مرکب آنان سوار شود و آن‌چنان‌که آنها خواهند، باشد... با کم راضی و قانع شود. زمین را به یاری خدا پر از عدالت کند، آن‌چنان‌که پر از ستم شده است. خدا را آن‌چنان‌که شایسته است بپرستد. برای خود دربان و نگاهبان اختیار نکند».<ref>منتخب الاثر، ص ۴۶۹.</ref>
 
==پانویس==
 
==پانویس==
 
{{پانویس}}  
 
{{پانویس}}  
 
 
==منابع==
 
==منابع==
* فرهنگ نامه مهدویت، خدامراد سلیمیان/ بنياد فرهنگي مهدي موعود عجل الله تعالی فرجه الشریف/ صص83-84.
+
*فرهنگ نامه مهدویت، خدامراد سلیمیان، صص۸۳-۸۴.
 
 
 
 
 
{{شناختنامه امام زمان (عج)}}
 
{{شناختنامه امام زمان (عج)}}
 
 
[[رده:ظهور امام زمان (عج)]]
 
[[رده:ظهور امام زمان (عج)]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۷ مارس ۲۰۲۳، ساعت ۱۰:۵۹

«بیعت» در اصطلاح، به هر عمل و رفتاری اطلاق می‌شود که شخص به وسیله آن فرمانبرداری خود را از شخص دیگر و سرسپردگی در برابر امر و سلطه او نشان دهد. شاید اطلاق کلمه «بیعت» به این معنا، از این جهت بود که هر یک از دو طرف، تعهّدی در برابر دیگری می‌کردند؛ بیعت کننده حاضر می‌شود تا پای جان و مال و فرزند در راه اطاعتِ او بایستد و بیعت‌پذیر نیز حمایت و دفاع او را بر عهده می‌گیرد.

قرائن نشان می‌دهد که بیعت از نوآوری‌های مسلمین نیست؛ بلکه سنتی بوده که قبل از اسلام در میان عرب رواج داشت و به همین دلیل در آغاز اسلام که طائفه «اوس» و «خزرج» در موقع حج از مدینه به مکه آمدند و با پیامبر اسلام ‌صلی الله علیه و آله در عقبه بیعت کردند، برخورد آنها با مسأله بیعت، برخورد با یک امر آشنا بود. بعد از آن نیز پیغمبر گرامی اسلام‌ صلی الله علیه و آله در فرصت‌های مختلف با مسلمانان تجدید بیعت کرد. پیامبر اسلام‌ صلی الله علیه و آله بیعت زنان را نیز می‌پذیرفت، اما نه از طریق دست دادن؛ بلکه دستور می‌داد ظرف بزرگی از آب حاضر کنند. سپس آن حضرت دست خود را در یک طرف ظرف فرو می‌برد و زنان بیعت‌کننده در طرف دیگر.

گفتنی است در مورد پیامبر صلی الله علیه و آله و امامان معصوم علیهم السلام - که از سوی خدا نصب می‌شوند - نیازی به بیعت نیست؛ یعنی، اطاعت پیامبر صلی الله علیه و آله و امام معصوم‌ علیه السلام منصوب از سوی او، واجب است؛ خواه بر کسانی که بیعت کرده باشند یا نه. و به تعبیر دیگر لازمه مقام نبوت و امامت، وجوب اطاعت است؛ همان‌گونه که قرآن می‌فرماید: «یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُواْ أَطِیعُواْ اللّهَ وَ أَطِیعُواْ الرَّسُولَ وَ أُوْلِی الأَمْرِ مِنکمْ»؛[۱] ای کسانی که ایمان آورده‌اید، خدا را اطاعت کنید و پیامبر و اولیای امر خود را [نیز] اطاعت کنید.

حال این پرسش پیش می‌آید که اگر چنین است پس چرا پیامبر صلی الله علیه و آله از یاران خود یا تازه مسلمانان بیعت گرفت، که دو نمونه آن (بیعت رضوان و بیعت با اهل مکه) در قرآن صریحاً آمده است.[۲]

پاسخ این که: بدون شک این بیعت‌ها یک نوع تأکید بر وفاداری بوده که در مواقع خاصی انجام می‌گرفته است؛ مخصوصاً برای مقابله با بحران‌ها و حوادث سخت از آن استفاده می‌شده است تا در سایه آن روح تازه‌ای در کالبد افراد دمیده شود. البته همین امر در بیعت با حضرت مهدی‌ علیه السلام خواهد بود که جنبه تأکید بر وفاداری دارد.

یکی از کارهای نخست حضرت مهدی ‌علیه السلام هنگام ظهور، بیعت با یاران خود است. این بیعت در مسجدالحرام و بین رکن و مقام صورت می‌گیرد.[۳] همچنین در روایات فراوانی نقل شده که اولین بیعت کننده با حضرت مهدی ‌علیه السلام، جبرئیل آن فرشته مقرب الهی است.

امام باقر علیه السلام در ضمن روایتی می‌فرماید: «...پس نخستین کسی که با او بیعت کند، جبرئیل است. سپس آن ۳۱۳ نفر [بیعت می‌کنند]...».[۴] پس از این بیعت ویژه، حضرت مهدی ‌علیه السلام با دیگر یاران خود بیعت خواهد نمود.

در روایتی از امیرالمؤمنین علی‌ علیه السلام مفاد بیعت‌نامه مردم و حضرت مهدی ‌علیه السلام این‌گونه بیان شده است: «...با او بیعت می‌کنند که هرگز دزدی نکنند. مرتکب فحشا نشوند. مسلمانی را دشنام ندهند. خون کسی را به ناحق نریزند. به آبروی کسی لطمه نزنند. به خانه کسی هجوم نبرند. کسی را به ناحق نزنند. طلا، نقره، گندم و جو ذخیره نکنند. مال یتیم نخورند. در مورد چیزی که یقین ندارند، گواهی ندهند. مسجدی را خراب نکنند. مشروب نخورند. حریر و خز نپوشند. در برابر سیم و زر سر فرود نیاورند. راه را بر کسی نبندند. راه را ناامن نکنند. گرد همجنس بازی نگردند. خوراکی را از گندم و جو انبار نکنند. به کم قناعت کنند. طرفدار پاکی باشند و از پلیدی گریزان باشند. به نیکی فرمان دهند و از زشتی‌ها بازدارند. جامه‌های خشن بپوشند. خاک را متکای خود سازند. در راه خدا حق جهاد را ادا کنند و...».

او نیز در حق خود تعهد می‌کند که: «از راه آنان برود، جامه‌ای مثل جامه آنها بپوشد. مرکبی همانند مرکب آنان سوار شود و آن‌چنان‌که آنها خواهند، باشد... با کم راضی و قانع شود. زمین را به یاری خدا پر از عدالت کند، آن‌چنان‌که پر از ستم شده است. خدا را آن‌چنان‌که شایسته است بپرستد. برای خود دربان و نگاهبان اختیار نکند».[۵]

پانویس

  1. سوره نساء، آیه ۵۹.
  2. سوره فتح، آیه ۱۰ و ۱۸.
  3. کتاب الغیبة، ص۴۷۶، ح۵۰۲.
  4. الغیبة، ص ۳۱۴؛ روضةالواعظین، ص ۲۹۰؛ ر.ک: الفتن، ص ۱۸۳.
  5. منتخب الاثر، ص ۴۶۹.

منابع

  • فرهنگ نامه مهدویت، خدامراد سلیمیان، صص۸۳-۸۴.