امامه دختر ابی العاص: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
(یک نسخهٔ میانیِ همین کاربر نمایش داده نشده است)
سطر ۱: سطر ۱:
 
{{خوب}}
 
{{خوب}}
امامه، (محدث، متوفی قرن 1 هـ) دختر ابی‌العاص، مادرش زینب دختر [[رسول خدا]] صلی الله علیه و آله و از زنان محدث است. ابن عبدالبر و ابن اثیر او را از اصحاب رسول الله صلی الله علیه و آله برشمرده‌اند. آیت الله خویی در رجال خود امامه را در زمره نساء [[حدیث]] شمرده و گفته است او از [[امام علی علیه السلام]] روایت نموده است.
+
اُمامَه نوه رسول خدا از دخترش زینب است که حضرت علی علیه السلام پس از شهادت حضرت فاطمه سلام الله علیها او را مطابق با وصیت حضرت فاطمه به همسری برگزید.
+
 
کلینی به سند خود از ابوبصیر از فاطمه بنت علی از امامه روایت می‌کند که گفت: علی علیه‌السلام در ماه [[رمضان]] نزد من آمد، برای شام خرما و قارچ آوردم و آن حضرت خورد که او قارچ دوست می‌داشت.
+
==نسب==
 +
پدر اُمامَه، شخصی است به نام « لقیط » ( و گفته اند « مِقسَم » و جز آن نیز گفته شده ) فرزند ربیع بن عبدالعزی بن عبد شمس بن عبد مناف بن قصی قُرَشی عَبشَمی، مشهور به ابو العاص.
 +
 
 +
ابوالعاص، پسر « هاله » خواهر اُم المؤمنین خدیجه ( دختر خُوَیلِد ) می باشد.<ref>بنگرید به، تاریخ دمشق 3:67، ترجمه 8627، ابن العاص بن الربیع.</ref>
 +
 
 +
مادر اُمامَه « زینب » دختر رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) است. از این رو، حضرت فاطمه (علیها السّلام) خاله ی اُمامه به شمار می آید.
 +
 
 +
پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) اُمامه را دوست می داشت. بسا او در هنگام نماز بر دوش پیامبر سوار می شد و آن حضرت در همان حال، نماز را ادامه می داد.<ref>بنگرید به، الطبقات الکبری 39:8؛ الاستیعاب 1788:4</ref>
 +
 
 +
پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) قبل از اسلام، دختر بزرگ خود « زینب » را به همسری ابوالعاص عبشمی درآورد. زینب، برای او « علی » و « اُمامَه » را به دنیا آورد که علی، در کودکی از دنیا رفت و اُمامَه، زنده ماند تا اینکه امام علی (علیه السّلام) بعد از حضرت فاطمه (علیها السّلام) و با وصیتِ او، با اُمامَه ازدواج کرد.<ref>اَسُد الغابة 400:5؛ تاریخ دمشق 4:67؛ تهذیب الأسماء 599:2، ترجمه 1157.</ref>
 +
 
 +
==ازدواج حضرت علی علیه السلام با امامه==
 +
فاطمه علیهاالسلام به امامه علاقه خاصی داشت و هنگام رحلت به [امیرالمومنین] علیه‌السلام سفارش نمود که بعد از وی با او [[ازدواج]] کند. حضرت فاطمه (علیها السّلام) نیک رفتاری با او را به حضرت علی (علیه السّلام) سفارش کرد و فرمود: اُمامَه، برای فرزندانم، همانند خود من است.<ref>روضة الواعظین: 151؛ مستدرک الوسائل 360:2، حدیث 4؛ کتاب سلیم بن قیس: 392.</ref> گفته شده امامه برای آن حضرت محمد اوسط را به دنیا آورد و برخی گفته اند امامه فرزندی به دنیا نیاورد.<ref> مقریزی، إمتاع الأسماع، ج5، ص367</ref>
  
امامه در زمان [[رسالت]] رسول خدا صلی الله علیه و آله به دنیا آمد. آن حضرت امامه را بسیار دوست داشت تا حدی که در [[نماز]] هم او را بر گردن حمل می‌کرد و در [[رکوع]] و سجود او را به زمین می‌گذاشت. وی نوه پیامبر صلی الله علیه و آله و خواهرزاده فاطمه علیهاالسلام است.
+
==امامه پس از امام علی علیه السلام==
 +
امام علی، به اُمامَه گفت: پس از من ازدواج کن و با نظر مغیرة بن نَوفل مخالفت مکن. پس از شهادت امام علی (علیه السّلام) امامه به همراه عمویش عبدالرحمن بن محرز از کوفه به مدینه آمد. پس از آن معاویه به مروان بن حکم نامه نوشت و به او امر نمود که برایش از او خواستگاری کند. چون مروان این کار را انجام داد امامه نزد مُغیره آمد و از وی نظر خواست. مغیره به او گفت: من از معاویه بهترم، اَمرت را به من بسپار! اُمامَه، کار خویش به او سپرد و مغیره، اشخاصی را فرا خواند و او را به عقد خویش درآورد. پس مروان آنچه پیش آمده بود را برای معاویه نوشت. پس معاویه جواب داد: او مالک نفس خویش شد. پس او را با آّنچه اختیار نموده رها کن. برخی گفته اند امامه برای مغیره یحیی را به دنیا آورد و بعضی گفته اند فرزندی برای او نزایید و به این ترتیب از «زینب» ( دختر پیامبر ) نسلی بر جای نماند.<ref> مقریزی، إمتاع الأسماع، ج5، ص367</ref>
  
فاطمه علیهاالسلام به امامه علاقه خاصی داشت و هنگام رحلت به [امیرالمومنین] علیه‌السلام سفارش نمود که بعد از وی با دختر خواهرش، امامه [[ازدواج]] کند زیرا او برای اولاد آن حضرت، مثل مادر بود. امامه پس از شهادت امیرالمؤمنین علیه‌السلام مطابق فرمایش آن حضرت با نوفل بن حارث ازدواج نمود.
+
==امامه و نقل حدیث==
 +
امامه از زنان محدث است. ابن عبدالبر و ابن اثیر او را از اصحاب رسول الله صلی الله علیه و آله برشمرده‌اند. آیت الله خویی در رجال خود امامه را در زمره نساء [[حدیث]] شمرده و گفته است او از [[امام علی علیه السلام]] روایت نموده است.
 +
 +
کلینی به سند خود از ابوبصیر از فاطمه بنت علی از امامه روایت می‌کند که گفت: علی علیه‌السلام در ماه [[رمضان]] نزد من آمد، برای شام خرما و قارچ آوردم و آن حضرت خورد که او قارچ دوست می‌داشت.<ref>معاونت پژوهش مرکز حوزه‌های علمیه خواهران، بانوان عالمه و آثار آن‌ها</ref>
  
 +
==پانویس==
 +
{{پانویس}}
  
 
==منابع==
 
==منابع==
معاونت پژوهش مرکز حوزه‌های علمیه خواهران, بانوان عالمه و آثار آن‌ها
+
*شهرستاني، سيدعلي، نام خلفا بر فرزندان امامان (عليهم السّلام) ( بن مايه ها، پيراهه ها )، ترجمه: سيد هادي حسيني، قم: انتشارات دليل ما، چاپ اول، 1390ش.
 +
*معاونت پژوهش مرکز حوزه‌های علمیه خواهران، بانوان عالمه و آثار آن‌ها
 +
*مقریزی، تقى الدين أحمد بن على، إمتاع الأسماع بما للنبى من الأحوال و الأموال و الحفدة و المتاع، تحقيق محمد عبد الحميد النميسى، بيروت، دار الكتب العلمية، ط الأولى، 1420/1999
 +
 
 
[[Category:زنان نمونه قرن اول]]
 
[[Category:زنان نمونه قرن اول]]
 
[[Category:زنان راوی حدیث]]
 
[[Category:زنان راوی حدیث]]
 
[[Category:وابستگان امام علی علیه السلام]]
 
[[Category:وابستگان امام علی علیه السلام]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۵ سپتامبر ۲۰۱۹، ساعت ۱۰:۰۶

اُمامَه نوه رسول خدا از دخترش زینب است که حضرت علی علیه السلام پس از شهادت حضرت فاطمه سلام الله علیها او را مطابق با وصیت حضرت فاطمه به همسری برگزید.

نسب

پدر اُمامَه، شخصی است به نام « لقیط » ( و گفته اند « مِقسَم » و جز آن نیز گفته شده ) فرزند ربیع بن عبدالعزی بن عبد شمس بن عبد مناف بن قصی قُرَشی عَبشَمی، مشهور به ابو العاص.

ابوالعاص، پسر « هاله » خواهر اُم المؤمنین خدیجه ( دختر خُوَیلِد ) می باشد.[۱]

مادر اُمامَه « زینب » دختر رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) است. از این رو، حضرت فاطمه (علیها السّلام) خاله ی اُمامه به شمار می آید.

پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) اُمامه را دوست می داشت. بسا او در هنگام نماز بر دوش پیامبر سوار می شد و آن حضرت در همان حال، نماز را ادامه می داد.[۲]

پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) قبل از اسلام، دختر بزرگ خود « زینب » را به همسری ابوالعاص عبشمی درآورد. زینب، برای او « علی » و « اُمامَه » را به دنیا آورد که علی، در کودکی از دنیا رفت و اُمامَه، زنده ماند تا اینکه امام علی (علیه السّلام) بعد از حضرت فاطمه (علیها السّلام) و با وصیتِ او، با اُمامَه ازدواج کرد.[۳]

ازدواج حضرت علی علیه السلام با امامه

فاطمه علیهاالسلام به امامه علاقه خاصی داشت و هنگام رحلت به [امیرالمومنین] علیه‌السلام سفارش نمود که بعد از وی با او ازدواج کند. حضرت فاطمه (علیها السّلام) نیک رفتاری با او را به حضرت علی (علیه السّلام) سفارش کرد و فرمود: اُمامَه، برای فرزندانم، همانند خود من است.[۴] گفته شده امامه برای آن حضرت محمد اوسط را به دنیا آورد و برخی گفته اند امامه فرزندی به دنیا نیاورد.[۵]

امامه پس از امام علی علیه السلام

امام علی، به اُمامَه گفت: پس از من ازدواج کن و با نظر مغیرة بن نَوفل مخالفت مکن. پس از شهادت امام علی (علیه السّلام) امامه به همراه عمویش عبدالرحمن بن محرز از کوفه به مدینه آمد. پس از آن معاویه به مروان بن حکم نامه نوشت و به او امر نمود که برایش از او خواستگاری کند. چون مروان این کار را انجام داد امامه نزد مُغیره آمد و از وی نظر خواست. مغیره به او گفت: من از معاویه بهترم، اَمرت را به من بسپار! اُمامَه، کار خویش به او سپرد و مغیره، اشخاصی را فرا خواند و او را به عقد خویش درآورد. پس مروان آنچه پیش آمده بود را برای معاویه نوشت. پس معاویه جواب داد: او مالک نفس خویش شد. پس او را با آّنچه اختیار نموده رها کن. برخی گفته اند امامه برای مغیره یحیی را به دنیا آورد و بعضی گفته اند فرزندی برای او نزایید و به این ترتیب از «زینب» ( دختر پیامبر ) نسلی بر جای نماند.[۶]

امامه و نقل حدیث

امامه از زنان محدث است. ابن عبدالبر و ابن اثیر او را از اصحاب رسول الله صلی الله علیه و آله برشمرده‌اند. آیت الله خویی در رجال خود امامه را در زمره نساء حدیث شمرده و گفته است او از امام علی علیه السلام روایت نموده است.

کلینی به سند خود از ابوبصیر از فاطمه بنت علی از امامه روایت می‌کند که گفت: علی علیه‌السلام در ماه رمضان نزد من آمد، برای شام خرما و قارچ آوردم و آن حضرت خورد که او قارچ دوست می‌داشت.[۷]

پانویس

  1. بنگرید به، تاریخ دمشق 3:67، ترجمه 8627، ابن العاص بن الربیع.
  2. بنگرید به، الطبقات الکبری 39:8؛ الاستیعاب 1788:4
  3. اَسُد الغابة 400:5؛ تاریخ دمشق 4:67؛ تهذیب الأسماء 599:2، ترجمه 1157.
  4. روضة الواعظین: 151؛ مستدرک الوسائل 360:2، حدیث 4؛ کتاب سلیم بن قیس: 392.
  5. مقریزی، إمتاع الأسماع، ج5، ص367
  6. مقریزی، إمتاع الأسماع، ج5، ص367
  7. معاونت پژوهش مرکز حوزه‌های علمیه خواهران، بانوان عالمه و آثار آن‌ها


منابع

  • شهرستاني، سيدعلي، نام خلفا بر فرزندان امامان (عليهم السّلام) ( بن مايه ها، پيراهه ها )، ترجمه: سيد هادي حسيني، قم: انتشارات دليل ما، چاپ اول، 1390ش.
  • معاونت پژوهش مرکز حوزه‌های علمیه خواهران، بانوان عالمه و آثار آن‌ها
  • مقریزی، تقى الدين أحمد بن على، إمتاع الأسماع بما للنبى من الأحوال و الأموال و الحفدة و المتاع، تحقيق محمد عبد الحميد النميسى، بيروت، دار الكتب العلمية، ط الأولى، 1420/1999