امامت امام صادق علیه السلام
امام صادق علیه السلام پس از شهادت پدر خویش امام باقر علیه السلام، در هفتم ذيحجه ى سال 114 هجرى قمری درحالى كه 31 سال واندى از سنش مى گذشت عهده دار منصب امامت شد. مدت امامت آن حضرت 34 سال بود. [۱]ايام امامت آن جناب مصادف با خلافت هشام بن عبدالملك ، ووليد بن يزيد بن عبدالملك و يزيد بن وليد بن عبدالملك وابراهيم بن وليد ومروان بن محمد ، از خلفاى اموى و سفاح و منصور دوانيقى ، از خلفاى عباسى بوده است.
آن حضرت در سال 148 هجرى، 25 ماه شوال يا نيمه ماه در سن 65سالگى به شهادت رسيد[۲]
محتویات
دلایل امامت امام صادق
در اثبات امامت حضرت صادق (عليه السلام) به سه دسته از ادله استناد شده است:
روایات نبوی
در روايات نبوى به امامت امام صادق (عليه السلام تصريح شده است. در فرازى از حديث لوح آمده است:بعد از امام باقر (عليه السلام) شك كنندگان در جعفر هلاك خواهند شد و كسى كه او را رد كند مرا رد كرده است و اين سخن حق من است كه مقام جعفر را گرامى دارم و او را در ميان دوستانش و شيعيانش شاد سازم [۳] حديث معراج و حديث ابوبن كعب و جابر از پيامبر نيز تصريح بر امامت امام صادق مى كنند.[۴]
احادیث امام باقر علیه السلام
امام باقر (عليه السلام) نيز به طور آشكار به او وصيت و به امامتش بعد از خود تصريح نمودند .
چند نمونه از احادیث امام باقر علیه السلام:
1- جابربن يزيد جعفى مى گويد: از امام باقر(ع ) در باره قائم ( و امام ) بعداز او پرسيده شد، آن حضرت دست برامام صادق زد و فرمود: اين است به خدا سوگند ، قائم آل محمد(ص) ... [۵]
2- ابوالصباح كنانى مى گويد: امـام بـاقـر(ع ) بـه پـسرش امام صادق (ع ) در حالى كه راه مى رفت نگريست و (خطاب به من ) فرمود: اين فرد را مى بينى ؟ او از كسانى است كه خداوند در باره آنان فرموده است :( وَ نُريدُ اَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذينَ اسْتُضْعِفُوا فِى اْلاَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ اَئِمَةً وَ نَجْعَلُهْمْ الْوارِثينَ) مـى خـواهـيـم بـر مـسـتـضـعـفـان زمـيـن منّت نهيم و آنان را پيشوايان و وارثان روى زمين قرار دهيم ..[۶]
3- همّام بن نافع مى گويد: روزى ابـوجعفر به ياران خود فرمود: زمانى كه مرا از دست داديد، به اين فرد (اشاره به امام صادق (ع) تاءسى و اقتدار كنيد كه او امام و خليفه پس از من است ..[۷]
4- محمد بن مسلم مى گويد: نـزد امـام باقر(ع) بودم كه فرزندش امام صادق (ع ) وارد شد... امام (ع) خطاب به من فرمود: اين محمّد؟ اين فرد (اشاره به امام صادق (ع ) امام تو پس ازمن است ، پس به او تاءسى و اقتدا كـن و از دانشش بهره بگير. سوگند به خدا، او همان (صادق) ى است كه پيامبر(ص ) براى ما وصـف كـرده اسـت كـه پـيـروان و شـيـعـيـانـش دردنـيـا و آخرت پيروزند و دشمنانش در زبان همه پيامبران لعنت شده اند..[۸]
افضلیت امام صادق علیه السلام در زمان خود
يكى از شرايط امام اين است كه افضل زمان خودباشد. امام صادق (عليه السلام) به اتفاق مخالف و موافق در علم و ديگر كمالات انسانى افضل اهل زمانش بود[۹] ابوحنيفه پيشواى حنفيه مى گفت: هرگز در عمرم عالم تر و فقيه تر از جعفر بن محمد نديدم[۱۰] منصور دوانيقى آن حضرت را به علم و معنويت مى ستود[۱۱] ابوبحر جاحظ مى گفت: علم و فقه جعفر بن محمد دنيا را پر كرده است[۱۲] قرمانى جايگاه آن حضرت در حديث را به منزله سر از بدن مى داند[۱۳] مالك ابن انس آن حضرت را بى نظير در علم و فضل و معنويت مى دانست[۱۴]
پانویس
- ↑ ر. ك: اصول كافى ، ج1 ، ص 475
- ↑ اصول كافى ، ج1 ، ص 472 ; الارشاد ، ج2 ، ص 253 ; روضة الواعظين ج1 ، ص 212 ; اعلام الورى ، ج1 ، ص 514
- ↑ ر. ك: عيون الاخبار ، ج1 ، ص 33 ; الغيبة ، ص 145 ; اصول كافى ، ج 1 ، ص 528 ; كمال الدين ، ج1 ، ص 572 ; عوالم ، ج20 ، ص 40
- ↑ عيون الاخبار ، ج1 ، ص 49 ; الغيبة ، ص 136 و 151 ; كمال الدين ، ج1 ، ص 474 و 501 ; عوالم العلوم ، ج20 ، ص 42 46
- ↑ ارشاد ، ص 271 ، بصيرتى ؛ كافى ، ج 1 ، ص 307 .
- ↑ قصص (28) ، آيه 5 .
- ↑ ارشاد ، ص 271 و بحارالانوار، ج 47 ، ص 13
- ↑ بحارالانوار، ج 47 ، ص 15 .
- ↑ ر. ك: الارشاد ، ج2 ، ص 253 ; الفصول المهمه ، ج2 ، ص 907 ; المستجاد ، ص 188 ; روضة الواعظين ، ج1 ، ص 207.
- ↑ تذكرة الحفاظ ، ج1 ، ص 166
- ↑ تاريخ يعقوبى ، ج2 ، ص 378
- ↑ شرح نهج البلاغه ، ج15 ، ص 189
- ↑ اخبار الدول ، ص 112
- ↑ ر. ك: مناقب ابن شهرآشوب ، ج4 ، ص 269 ; امالى صدوق ، ص 636
منابع
- دانشنامه کلام اسلامی، جمعی از محققین، مدخل "امامت امام صادق علیه السلام" در دسترس در کتابخانه فقاهت، بازیابی: 3 آذر 1392
- تاريخ اسلام، علي رفيعي، مرکز تحقیقات اسلامی سپاه، پاييز 1376
