الحاشیه علی تهذیب المنطق (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(صفحه‌ای تازه حاوی « '''ملا نجم‌الدین عبداللَّه یزدی''' (وفات: 981 ق) عالم دینى، فقیه و منطقى. جامع...» ایجاد کرد)
 
سطر ۱: سطر ۱:
'''ملا نجم‌الدین عبداللَّه یزدی''' (وفات: 981 ق)
+
'''«الحاشیه علی تهذیب المنطق»''' از مهمترین آثار [[ملا عبدالله یزدی]] (م، 981 ق)، در موضوع علم [[منطق]]، حاشیه ای است به زبان عربی بر كتاب «[[تهذیب المنطق و الکلام (کتاب)|تهذیب المنطق]]» تألیف [[مسعود بن عمر تفتازانی|سعدالدین تفتازانی]].
  
عالم دینى، [[فقیه]] و منطقى. جامع معقول و منقول بود. وى همدرس [[مقدس اردبيلی|ملا احمد مقدس اردبیلى]] و ملا میرزا جان باغنوى شیرازى بود و در فراگیرى علوم عقلى نزد ملا جمال‌الدین محمود شاگرد علامه دوانى تلمذ نمود.
+
== مؤلف ==
 +
[[ملا عبدالله یزدی|ملا نجم‌الدین عبداللَّه یزدی]] (م، 981 ق) سرآمد علمای علم [[منطق]] در زمان خویش و حتی زمانهای پس از خود بوده است. عظمت آثار قلمی این [[فقیه]] فرزانه و منطقی فرهیخته بر اهل دانش و حكمت پوشیده نیست. وى همدرس [[مقدس اردبيلی|مقدس اردبیلى]] بود و در فراگیرى علوم عقلى نزد ملا جمال‌الدین محمود تلمذ نمود.
  
[[حسن بن زين الدين|شیخ حسن بن شهید ثانى]]، صاحب «[[معالم الدين و ملاذ المجتهدين (کتاب)|معالم]]» و [[صاحب مدارک|سید محمد بن علی عاملى]]، صاحب «[[مدارک الاحکام (کتاب)|مدارك]]» بر او [[قرائت (علم الحدیث)|قرائت]] كرده‌اند. او نیز به نوبه‌ى خود نزد ایشان علوم شرعیه را فراگرفته است.
+
[[شیخ بهایی|شیخ‌بهائى]]، [[حسن بن زین الدین شهید ثانی|حسن بن شهید ثانى]] (صاحب [[معالم الدين و ملاذ المجتهدين (کتاب)|معالم]]) و [[صاحب مدارک|سید محمد بن علی عاملى]] (صاحب [[مدارک الاحکام (کتاب)|مدارك]]) از شاگردان او هستند.
  
در «هفت اقلیم» از خود وى نقل شده كه گفته است اگر برهان و دلایل عقلى بر مسائل فقهى بیاورم علم [[فقه]] را چنان مدلل سازم كه مجال چون و چرا نماند. وى صاحب حاشیه‌ى معروف بر «[[تهذیب المنطق]]» تفتازانى مشهور به «[[حاشیه ملاعبدالله|حاشیه ملا عبداللَّه]]» و از اساتید [[شیخ بهایی|شیخ‌بهائى]] مى‌باشد.
+
تألیفات آخوند ملاعبدالله به دو زبان عربی و فارسی در عین استحكام و جلالت قدر، عبارات آسان دارد و برخوردار از حسن ایجاز است. برخی آثار دیگر او عبارتند از: «التجارة الرابحة فى تفسیر السورة الفاتحة»؛ «الدرة السنیة فى شرح الرسالة الالفیة»؛ حاشیه بر «حاشیه خطائى»؛ حاشیه بر «شرح شمسیه»؛ شرح «[[قواعد الأحکام (کتاب)|القواعد]]»؛ حاشیه بر «مطوّل».
  
اصحاب تراجم مراتب علم، [[تقوا|تقوى]]، [[زهد]] و [[ورع]] او را ستوده‌اند. در اواخر دولت شاه طهماسب صفوى در [[عراق]] عرب درگذشت.
+
اصحاب تراجم مراتب علم، [[تقوا|تقوى]] و [[زهد]] او را ستوده‌اند. ملا عبدالله یزدی در اواخر دولت شاه طهماسب صفوى در 981 قمری درگذشت.  
 
 
از دیگر آثار او: «التجارة الرابحة فى تفسیر السورة الفاتحة»؛ «الدرة السنیة فى شرح الرسالة الالفیة»؛ حاشیه بر «حاشیه خطائى»؛ حاشیه بر «شرح شمسیه»؛ شرح «القواعد» در [[فقه]]؛ حاشیه بر «مطول».
 
 
 
جناب ملا عبدالله یزدی، به نوبه خود سرآمد علمای علم [[منطق]] در زمان خویش و حتی زمان های پس از خود بوده است. عظمت آثار قلمی این [[فقیه]] فرزانه و منطقی فرهیخته بر اهل دانش و حكمت پوشیده نیست. تألیفات آخوند ملاعبدالله به دو زبان عربی و فارسی در عین استحكام و جلالت قدر، عبارات آسان دارد و برخوردار از حسن ایجاز است.
 
 
 
"[[الحاشیه علی تهذیب المنطق (کتاب)|الحاشیه علی تهذیب المنطق]]" حاشیه ای است بر كتاب «[[تهذیب المنطق و الکلام (کتاب)|تهذیب المنطق]]» [[مسعود بن عمر تفتازانی|سعدالدین تفتازانی]] به زبان عربی، از مهمترین آثار ملاعبدالله که باعث اشتهار و شهرت ایشان نیز شده است.  
 
  
 
'''استقبال علما از حاشیه ملاعبدالله'''
 
'''استقبال علما از حاشیه ملاعبدالله'''
  
علامه دانشمند شیخ آقا بزرگ تهرانی (صاحب الذریعه) در مبحث حاشیه می نویسد: تاكنون حواشی بسیاری بر حاشیه ی عالمانه آخوند ملاعبدالله بهابادی نوشته شده است. نام تعدادی از آن ها به ترتیبی كه در الذریعه آمده است، ذكر می شود.
+
[[شیخ آقا بزرگ تهرانی]] (صاحب [[الذریعه الی تصانیف الشیعه|الذریعه]]) در مبحث حاشیه می نویسد: تاكنون حواشی بسیاری بر حاشیه عالمانه [[ملا عبدالله یزدی|آخوند ملاعبدالله بهابادی]] نوشته شده است. نام تعدادی از آنها ذكر می شود:
 
 
1 ـ حاشیه ی شیخ اسحاق حویزی بر حاشیه ی ملاعبدالله كه تا بحث قیاس پیش رفته و مشتمل بر 3000 بیت است.
 
  
2 ـ حاشیه ی آقا محمد تقی بن محمّد علی كرمانشاهی
+
1 ـ حاشیه ی شیخ اسحاق حویزی بر حاشیه ملاعبدالله كه تا بحث قیاس پیش رفته و مشتمل بر 3000 [[بیت (شعر)|بیت]] است.
  
3 ـ حاشیه ی ملا محمّد حسین بن اسماعیل یزدی پاشنه طلایی معروف به صراط المستقیم است
+
3 ـ حاشیه ی ملا محمدحسین بن اسماعیل یزدی معروف به «صراط المستقیم»
  
4 ـ حاشیه ی شیخ محمد حسن فرزند ملا محمد جعفر شریعتمدار
+
5 ـ حاشیه ی شیخ محمدسعید فرزند سید محمد طباطبایی
  
5 ـ حاشیه ی شیخ محمد سعید فرزند سید محمد طباطبایی
+
6 ـ حاشیه ی میر صدرالدین مدرس یزدی به نام «مرصع الحواشی»
  
6 ـ حاشیه ی میرصدرالدین مدرس یزدی به نام مرصع الحواشی
+
7 ـ حاشیه ی معروف به «كشف الاستار»
  
7 ـ حاشیه ی معروف به كشف الاستار
+
8 ـ حاشیه ی معروف به «تعدیل المیزان»
  
8 ـ حاشیه ی معروف به تعدیل المیزان
+
10 ـ حاشیه ی [[ملا عبدالرزاق لاهیجی]]
  
9 ـ حاشیه ی شیخ عبدالرحیم
+
13 ـ حاشیه ی میرزا محمّد فرزند احمد علی قراچه داغی تبریزی
 
 
10 ـ حاشیه ی ملاعبدالرزاق لاهیجی
 
 
 
11 ـ حاشیه ی میرزا عبدالغفّار
 
 
 
12 ـ حاشیه ی میرزا علی رضافرزند كمال الدین حسین
 
 
 
13 ـ حاشیه ی میرزا محمّدفرزند احمد علی قراچه داغی تبریزی
 
 
 
14 ـ حاشیه ی محمد علی فرزند قربان علی اردبیلی
 
  
 
15 ـ حاشیه ی ملا محسن تهرانی
 
15 ـ حاشیه ی ملا محسن تهرانی
سطر ۵۵: سطر ۳۸:
 
18 ـ حاشیه ی میرزا محمد یزدی
 
18 ـ حاشیه ی میرزا محمد یزدی
  
19 ـ حاشیه ی سید محمد مهدی موسوی
+
19 ـ حاشیه ی سید محمدمهدی موسوی
 
 
20 ـ ملا نظر علی فرزند محسن گیلانی
 
  
 
21 ـ حاشیه ی یعقوب بختیاری حویزی
 
21 ـ حاشیه ی یعقوب بختیاری حویزی
  
 
+
== منابع ==
منابع
 
  
 
*سایت خبرگزاری رسمی حوزه.
 
*سایت خبرگزاری رسمی حوزه.

نسخهٔ ‏۲۸ آوریل ۲۰۲۱، ساعت ۰۸:۲۸

«الحاشیه علی تهذیب المنطق» از مهمترین آثار ملا عبدالله یزدی (م، 981 ق)، در موضوع علم منطق، حاشیه ای است به زبان عربی بر كتاب «تهذیب المنطق» تألیف سعدالدین تفتازانی.

مؤلف

ملا نجم‌الدین عبداللَّه یزدی (م، 981 ق) سرآمد علمای علم منطق در زمان خویش و حتی زمانهای پس از خود بوده است. عظمت آثار قلمی این فقیه فرزانه و منطقی فرهیخته بر اهل دانش و حكمت پوشیده نیست. وى همدرس مقدس اردبیلى بود و در فراگیرى علوم عقلى نزد ملا جمال‌الدین محمود تلمذ نمود.

شیخ‌بهائى، حسن بن شهید ثانى (صاحب معالم) و سید محمد بن علی عاملى (صاحب مدارك) از شاگردان او هستند.

تألیفات آخوند ملاعبدالله به دو زبان عربی و فارسی در عین استحكام و جلالت قدر، عبارات آسان دارد و برخوردار از حسن ایجاز است. برخی آثار دیگر او عبارتند از: «التجارة الرابحة فى تفسیر السورة الفاتحة»؛ «الدرة السنیة فى شرح الرسالة الالفیة»؛ حاشیه بر «حاشیه خطائى»؛ حاشیه بر «شرح شمسیه»؛ شرح «القواعد»؛ حاشیه بر «مطوّل».

اصحاب تراجم مراتب علم، تقوى و زهد او را ستوده‌اند. ملا عبدالله یزدی در اواخر دولت شاه طهماسب صفوى در 981 قمری درگذشت.

استقبال علما از حاشیه ملاعبدالله

شیخ آقا بزرگ تهرانی (صاحب الذریعه) در مبحث حاشیه می نویسد: تاكنون حواشی بسیاری بر حاشیه عالمانه آخوند ملاعبدالله بهابادی نوشته شده است. نام تعدادی از آنها ذكر می شود:

1 ـ حاشیه ی شیخ اسحاق حویزی بر حاشیه ملاعبدالله كه تا بحث قیاس پیش رفته و مشتمل بر 3000 بیت است.

3 ـ حاشیه ی ملا محمدحسین بن اسماعیل یزدی معروف به «صراط المستقیم»

5 ـ حاشیه ی شیخ محمدسعید فرزند سید محمد طباطبایی

6 ـ حاشیه ی میر صدرالدین مدرس یزدی به نام «مرصع الحواشی»

7 ـ حاشیه ی معروف به «كشف الاستار»

8 ـ حاشیه ی معروف به «تعدیل المیزان»

10 ـ حاشیه ی ملا عبدالرزاق لاهیجی

13 ـ حاشیه ی میرزا محمّد فرزند احمد علی قراچه داغی تبریزی

15 ـ حاشیه ی ملا محسن تهرانی

16 ـ حاشیه ی ملا محسن فرزند محمد طاهر قزوینی

17 ـ حاشیه ی میرزا محمد تنكابنی

18 ـ حاشیه ی میرزا محمد یزدی

19 ـ حاشیه ی سید محمدمهدی موسوی

21 ـ حاشیه ی یعقوب بختیاری حویزی

منابع