جامعیت مقاله متوسط
مقاله مورد سنجش قرار گرفته است

ابرهه: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
جز (پروژه4: اولویت بندی و رتبه بندی)
 
سطر ۱: سطر ۱:
 
{{خوب}}
 
{{خوب}}
 
+
«ابرهه» از مشهورترین فرمانروایان [[مسیحیت|مسیحی]] در [[یمن]] و از مردم [[حبشه]] بود که در حدود سال ۵۳۰ میلادی به فرمانروایی رسید. ماجرای حمله ابرهه به [[مکه]] به منظور تخریب خانه [[کعبه]] و نابود شدن سپاهش به دست پرندگانی به نام «[[ابابیل]]» در [[قرآن کریم]] ([[سوره فیل]]) ذکر شده است.   
ابرهه یکی از مشهورترین فرمانروایان مسیحی [[یمن]] و از مردم [[حبشه]] بود و در حدود سال 530 م به فرمانروایی رسید. ماجرای حمله ابرهه به مکه به منظور تخریب خانه کعبه و نابود شدن سپاهش به دست پرندگانی به نام ابابیل در قرآن در [[سوره فیل]] ذکر شده است.   
 
  
 
==نام و نسب==
 
==نام و نسب==
ابرهه یکی از مشهورترین فرمانروایان مسیحی [[یمن]] و از مردم [[حبشه]] بود  در حدود سال 530 م به فرمانروایی رسید. "ابرهه" نامی است غیرعربی و در واقع همان "ابراهیم" یا "آبراهام" است که در زبان مردم حبشه "ابرهه" گفته می شود. نام او در منابع عربی به صورت های "ابرهة الاشرم" (اشرم؛ شکافته لب و بینی) و "ابرهة بن صباح" و گاهی نیز با کنیه اش "ابویکسوم" آمده است.در تاریخ آمده که او از غلامان و مردی بی اصل و نسب بوده، در عین حال برخی نیز معتقدند که او یک روحانی مسیحی بوده است.
+
"ابرهه" نامی است غیرعربی و در واقع همان "ابراهیم" یا "آبراهام" است که در زبان مردم [[حبشه]] "ابرهه" گفته می شود. نام او در منابع عربی به صورت های "ابرهة الاشرم" (اشرم؛ شکافته لب و بینی) و "ابرهة بن صباح" و گاهی نیز با [[کنیه]] اش "ابویکسوم" آمده است. در تاریخ آمده که او از غلامان و مردی بی اصل و نسب بوده، در عین حال برخی نیز معتقدند که او یک روحانی [[مسیحیت|مسیحی]] بوده است.
  
== حمله ابرهه به مکه==
+
==حمله ابرهه به مکه==
ابرهه در حدود سال 530 م به فرمانروایی یمن رسید. او پس از تثبیت حاکمیت خودش به فكر ساختن كليساى بزرگ و باشكوهى افتاد. ابرهه اين كليساى بى نظير را به نام «قليّس» در شهر صنعا ساخت و قصد داشت آن را زيارتگاه عرب كند.<ref>اخبار مكة، ج ص 137 ـ 139</ref> اما اعراب از این اقدام ابرهه خشمگین شدند و به کلیسای او اهانت کردند و آن را آلوده کردند. ابرهه نيز به قصد انتقامجويى و ويران كردن كعبه، سپاهى را كه فيل به همراه آن بود، به مكه روانه نمود و در ميان راه، تمام قبايلى را كه در مقابل او مقاومت كردند، شكست داد. زمانى كه به مكّه رسيد، گويا رؤساى قبايل «بكر» و «هذيل» يك سوم دارايى تهامه را به شرط چشم پوشى از ويران كردن كعبه، به وى پيشنهاد دادند، ولى ابرهه نپذيرفت.  
+
ابرهه در حدود سال ۵۳۰ میلادی به فرمانروایی [[یمن]] رسید. او پس از تثبیت حاکمیت خودش به فکر ساختن [[کلیسا|کلیساى]] بزرگ و باشکوهى افتاد. ابرهه این کلیساى بى نظیر را به نام «قلیس» در شهر صنعا ساخت و قصد داشت آن را زیارتگاه عرب کند.<ref>اخبار مکة، ج ۱، ص ۱۳۷ ـ ۱۳۹</ref> اما اعراب از این اقدام ابرهه خشمگین شدند و به کلیسای او اهانت کردند و آن را آلوده کردند. ابرهه نیز به قصد انتقامجویى و ویران کردن [[کعبه]]، سپاهى را که فیل به همراه آن بود، به [[مکه]] روانه نمود و در میان راه، تمام قبایلى را که در مقابل او مقاومت کردند، شکست داد. زمانى که به مکه رسید، گویا رؤساى قبایل «بکر» و «هذیل» یک سوم دارایى [[تهامه]] را به شرط چشم پوشى از ویران کردن کعبه، به وى پیشنهاد دادند، ولى ابرهه نپذیرفت.  
  
 
===ملاقات ابرهه با عبدالمطلب===
 
===ملاقات ابرهه با عبدالمطلب===
لشگر ابرهه در راه [[مکه]] به شترانی از قریش برخورده و آنها را به غنیمت گرفتند که در میان آنها دویست شتر عبدالمطلب نیز بود. وقتی این خبر به عبدالمطلب رسید از شهر خارج شد و به اقامتگاه لشگر ابرهه رفت و از دربان ابرهه، اجازه ملاقات با او را خواست. عبدالمطلب مردی تنومند و زیبا بود، همین که چشم ابرهه به او افتاد، وی را مورد احترام قرار داد و با او روی زمین نشست و پرسید: چه حاجتی داری؟ عبدالمطلب گفت: من دویست شترم را می خواهم که لشگریان تو به غنیمت برده اند. ابرهه گفت: با دیدن تو شیفته ات شدم، اما سخنت تو را از نظرم انداخت. چون من آمده ام تا خانه عزت و شرف و معبد دینی شما را ویران کنم. تو درباره خانه دینیت هیچ سخن نمی گویی و از آن هیچ دفاعی نمی کنی و درباره شترانت سخن می گویی و از مال شخصی ات دفاع می کنی. عبدالمطلب در پاسخ گفت: من با تو درباره مال خودم سخن می گویم که اختیار آن را دارم و موظف بر حفظ آن هستم. این خانه هم برای خود صاحبی دارد که از آن دفاع خواهد کرد و حفظ آن به عهده من نیست. این سخن آنچنان ابرهه را مرعوب کرد که بلافاصله دستور داد شتران را به او پس دهند.
+
لشگر ابرهه در راه [[مکه]] به شترانی از [[قریش]] برخورد کرده و آنها را به غنیمت گرفتند که در میان آنها دویست شتر [[عبدالمطلب]] نیز بود. وقتی این خبر به عبدالمطلب رسید از شهر خارج شد و به اقامتگاه لشگر ابرهه رفت و از دربان ابرهه، اجازه ملاقات با او را خواست. عبدالمطلب مردی تنومند و زیبا بود، همین که چشم ابرهه به او افتاد، وی را مورد احترام قرار داد و با او روی زمین نشست و پرسید: چه حاجتی داری؟ عبدالمطلب گفت: من دویست شترم را می خواهم که لشگریان تو به غنیمت برده اند. ابرهه گفت: با دیدن تو شیفته ات شدم، اما سخنت تو را از نظرم انداخت. چون من آمده ام تا خانه عزت و شرف و معبد دینی شما را ویران کنم. تو درباره خانه دینیت هیچ سخن نمی گویی و از آن هیچ دفاعی نمی کنی و درباره شترانت سخن می گویی و از مال شخصی ات دفاع می کنی! عبدالمطلب در پاسخ گفت: من با تو درباره مال خودم سخن می گویم که اختیار آن را دارم و موظف بر حفظ آن هستم. این خانه هم برای خود صاحبی دارد که از آن دفاع خواهد کرد و حفظ آن به عهده من نیست. این سخن آنچنان ابرهه را مرعوب کرد که بلافاصله دستور داد شتران را به او پس دهند.
  
 
===نابودی سپاه ابرهه===
 
===نابودی سپاه ابرهه===
ابرهه در تصمیم خود برای تخریب کعبه مصمم بود اما به اذن خداوند موفق به این کار نشد. ماجرای نابودی سپاه ابرهه به دست پرندگانی که از سوی خداوند آنان را سنگ باران کردند علاوه بر کتب تاریخی در قرآن کریم نیز بیان شده است. قرآن یک سوره به آن اختصاص داده و هدف از بیان این واقعه را عبرت گرفتن مردم تصریح نموده و پیامبر خویش را مورد خطاب قرار داده و ‌فرموده: {{متن قرآن|«أَلَمْ تَرَ کَیْفَ فَعَلَ رَبُّکَ بِأَصحَابِ الْفِیل»‌}}؛<ref>[[سوره فیل]]/1.</ref> آیا ندیدی پروردگارت با فیل سواران [لشکر ابرهه که برای نابودی کعبه آمده بودند] چه کرد؟!
+
ابرهه در تصمیم خود برای تخریب کعبه مصمم بود اما به اذن خداوند موفق به این کار نشد. ماجرای نابودی سپاه ابرهه به دست پرندگانی که از سوی خداوند آنان را سنگ باران کردند علاوه بر کتب تاریخی، در [[قرآن کریم]] نیز بیان شده است. قرآن در [[سوره فیل]] هدف از بیان این واقعه را عبرت گرفتن مردم تصریح نموده و پیامبر خویش را مورد خطاب قرار داده و ‌فرموده: {{متن قرآن|«أَلَمْ تَرَ کَیْفَ فَعَلَ رَبُّکَ بِأَصحَابِ الْفِیل»‌}}؛<ref>[[سوره فیل]]، ۱.</ref> آیا ندیدی پروردگارت با فیل سواران [لشکر ابرهه که برای نابودی کعبه آمده بودند] چه کرد؟!
این معجزه‌ای مشهود و محسوس، جهت تنبه و عبرت گیری است؛ تا مردم به طاعت و عبادت خدا روی آورند.<ref>شیخ طوسی، محمد بن حسن؛ التبیان فی تفسیرالقرآن، بیروت، داراحیاء التراث العربی، ج10، ص410.</ref>
+
 
[[قرآن كریم]] چگونگى عذاب آنان را این‌گونه بیان مى‌كند كه خداوند دسته‌هایى از پرندگان را با سنگ‌هایى از گِل، به سوى آنان فرستاد تا با آن‌ها اصحاب فیل را هدف قرار داده، نابود كنند: {{متن قرآن|«وَأَرْسَلَ عَلَيْهِمْ طَيْرًا أَبَابِيلَ × تَرْمِيهِم بِحِجَارَةٍ مِّن سِجِّيلٍ»}}. <ref>([[سوره فیل]]/105، 3‌ـ‌4)</ref>
+
این معجزه‌ای مشهود و محسوس، جهت تنبه و عبرت گیری است؛ تا مردم به طاعت و عبادت خدا روی آورند.<ref>شیخ طوسی، التبیان فی تفسیرالقرآن، ج۱۰، ص۴۱۰.</ref>
سپس مى‌فرماید: آن‌ها بر اثر عذاب الهى مانند عَصْف مَأكول (زراعتى كه چهارپایان خورده و بر آن سرگین انداخته و لگدمال كرده باشند، برگ پوسیده درختان، خورده‌كاه)<ref> جامع البیان، مج‌ 15، ج‌ 30، ص‌ 392؛ مجمع‌البیان، ج‌ 10، ص‌ 825.</ref> شدند: {{متن قرآن|«فَجَعَلَهُمْ كَعَصْفٍ مَّأْكُولٍ»}}. <ref>(سوره فیل/105، 5)</ref>
+
 
 +
قرآن کریم چگونگى [[عذاب]] آنان را این‌گونه بیان مى‌کند که خداوند دسته‌هایى از پرندگان ([[ابابیل]]) را با سنگ‌هایى از گِل، به سوى آنان فرستاد تا با آن‌ها [[اصحاب فیل]] را هدف قرار داده و نابود کنند و آن‌ها بر اثر عذاب الهى مانند عَصْف مَأکول (زراعتى که چهارپایان خورده و لگدمال کرده باشند، برگ پوسیده درختان، خورده‌کاه)<ref> جامع البیان، مج‌ ۱۵، ج‌ ۳۰، ص‌ ۳۹۲؛ مجمع‌البیان، ج‌ ۱۰، ص‌ ۸۲۵.</ref> شدند: {{متن قرآن|«وَأَرْسَلَ عَلَیهِمْ طَیرًا أَبَابِیلَ * تَرْمِیهِم بِحِجَارَةٍ مِّن سِجِّیلٍ * فَجَعَلَهُمْ کعَصْفٍ مَّأْکولٍ»}}.<ref>[[سوره فیل]]، ۳‌ـ‌۵.</ref>
 
==پانویس==
 
==پانویس==
<references/>
+
<references />
 
 
 
==منابع==
 
==منابع==
* سایت اعلام طهور، تاریخ بازیابی: 11 دی ماه 1391.
+
*سایت اعلام طهور، تاریخ بازیابی: ۱۱ دی ماه ۱۳۹۱.
*شیخ طوسی، محمد بن حسن؛ التبیان فی تفسیرالقرآن
+
*التبیان فی تفسیرالقرآن، شیخ طوسی، بیروت، داراحیاء التراث العربی.
*اخبار مكة
+
*اخبار مکة، محمد بن عبدالله ازرقی.
 
 
 
{{سنجش کیفی
 
{{سنجش کیفی
 
|سنجش=شده
 
|سنجش=شده
سطر ۳۸: سطر ۳۶:
 
|رده=دارد
 
|رده=دارد
 
}}
 
}}
 
 
[[رده:دوران جاهلیت]]
 
[[رده:دوران جاهلیت]]
[[رده: مقاله های مهم]]
+
[[رده:شخصیت ها]]
 +
[[رده:شخصیت‌های شان نزول آیات قرآن]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۰ آوریل ۲۰۲۳، ساعت ۱۰:۳۰

«ابرهه» از مشهورترین فرمانروایان مسیحی در یمن و از مردم حبشه بود که در حدود سال ۵۳۰ میلادی به فرمانروایی رسید. ماجرای حمله ابرهه به مکه به منظور تخریب خانه کعبه و نابود شدن سپاهش به دست پرندگانی به نام «ابابیل» در قرآن کریم (سوره فیل) ذکر شده است.

نام و نسب

"ابرهه" نامی است غیرعربی و در واقع همان "ابراهیم" یا "آبراهام" است که در زبان مردم حبشه "ابرهه" گفته می شود. نام او در منابع عربی به صورت های "ابرهة الاشرم" (اشرم؛ شکافته لب و بینی) و "ابرهة بن صباح" و گاهی نیز با کنیه اش "ابویکسوم" آمده است. در تاریخ آمده که او از غلامان و مردی بی اصل و نسب بوده، در عین حال برخی نیز معتقدند که او یک روحانی مسیحی بوده است.

حمله ابرهه به مکه

ابرهه در حدود سال ۵۳۰ میلادی به فرمانروایی یمن رسید. او پس از تثبیت حاکمیت خودش به فکر ساختن کلیساى بزرگ و باشکوهى افتاد. ابرهه این کلیساى بى نظیر را به نام «قلیس» در شهر صنعا ساخت و قصد داشت آن را زیارتگاه عرب کند.[۱] اما اعراب از این اقدام ابرهه خشمگین شدند و به کلیسای او اهانت کردند و آن را آلوده کردند. ابرهه نیز به قصد انتقامجویى و ویران کردن کعبه، سپاهى را که فیل به همراه آن بود، به مکه روانه نمود و در میان راه، تمام قبایلى را که در مقابل او مقاومت کردند، شکست داد. زمانى که به مکه رسید، گویا رؤساى قبایل «بکر» و «هذیل» یک سوم دارایى تهامه را به شرط چشم پوشى از ویران کردن کعبه، به وى پیشنهاد دادند، ولى ابرهه نپذیرفت.

ملاقات ابرهه با عبدالمطلب

لشگر ابرهه در راه مکه به شترانی از قریش برخورد کرده و آنها را به غنیمت گرفتند که در میان آنها دویست شتر عبدالمطلب نیز بود. وقتی این خبر به عبدالمطلب رسید از شهر خارج شد و به اقامتگاه لشگر ابرهه رفت و از دربان ابرهه، اجازه ملاقات با او را خواست. عبدالمطلب مردی تنومند و زیبا بود، همین که چشم ابرهه به او افتاد، وی را مورد احترام قرار داد و با او روی زمین نشست و پرسید: چه حاجتی داری؟ عبدالمطلب گفت: من دویست شترم را می خواهم که لشگریان تو به غنیمت برده اند. ابرهه گفت: با دیدن تو شیفته ات شدم، اما سخنت تو را از نظرم انداخت. چون من آمده ام تا خانه عزت و شرف و معبد دینی شما را ویران کنم. تو درباره خانه دینیت هیچ سخن نمی گویی و از آن هیچ دفاعی نمی کنی و درباره شترانت سخن می گویی و از مال شخصی ات دفاع می کنی! عبدالمطلب در پاسخ گفت: من با تو درباره مال خودم سخن می گویم که اختیار آن را دارم و موظف بر حفظ آن هستم. این خانه هم برای خود صاحبی دارد که از آن دفاع خواهد کرد و حفظ آن به عهده من نیست. این سخن آنچنان ابرهه را مرعوب کرد که بلافاصله دستور داد شتران را به او پس دهند.

نابودی سپاه ابرهه

ابرهه در تصمیم خود برای تخریب کعبه مصمم بود اما به اذن خداوند موفق به این کار نشد. ماجرای نابودی سپاه ابرهه به دست پرندگانی که از سوی خداوند آنان را سنگ باران کردند علاوه بر کتب تاریخی، در قرآن کریم نیز بیان شده است. قرآن در سوره فیل هدف از بیان این واقعه را عبرت گرفتن مردم تصریح نموده و پیامبر خویش را مورد خطاب قرار داده و ‌فرموده: «أَلَمْ تَرَ کَیْفَ فَعَلَ رَبُّکَ بِأَصحَابِ الْفِیل»‌؛[۲] آیا ندیدی پروردگارت با فیل سواران [لشکر ابرهه که برای نابودی کعبه آمده بودند] چه کرد؟!

این معجزه‌ای مشهود و محسوس، جهت تنبه و عبرت گیری است؛ تا مردم به طاعت و عبادت خدا روی آورند.[۳]

قرآن کریم چگونگى عذاب آنان را این‌گونه بیان مى‌کند که خداوند دسته‌هایى از پرندگان (ابابیل) را با سنگ‌هایى از گِل، به سوى آنان فرستاد تا با آن‌ها اصحاب فیل را هدف قرار داده و نابود کنند و آن‌ها بر اثر عذاب الهى مانند عَصْف مَأکول (زراعتى که چهارپایان خورده و لگدمال کرده باشند، برگ پوسیده درختان، خورده‌کاه)[۴] شدند: «وَأَرْسَلَ عَلَیهِمْ طَیرًا أَبَابِیلَ * تَرْمِیهِم بِحِجَارَةٍ مِّن سِجِّیلٍ * فَجَعَلَهُمْ کعَصْفٍ مَّأْکولٍ».[۵]

پانویس

  1. اخبار مکة، ج ۱، ص ۱۳۷ ـ ۱۳۹
  2. سوره فیل، ۱.
  3. شیخ طوسی، التبیان فی تفسیرالقرآن، ج۱۰، ص۴۱۰.
  4. جامع البیان، مج‌ ۱۵، ج‌ ۳۰، ص‌ ۳۹۲؛ مجمع‌البیان، ج‌ ۱۰، ص‌ ۸۲۵.
  5. سوره فیل، ۳‌ـ‌۵.

منابع

  • سایت اعلام طهور، تاریخ بازیابی: ۱۱ دی ماه ۱۳۹۱.
  • التبیان فی تفسیرالقرآن، شیخ طوسی، بیروت، داراحیاء التراث العربی.
  • اخبار مکة، محمد بن عبدالله ازرقی.