شهادت امام جواد علیه السلام
|
تقویم هجری قمری |
| روز واقعه:30 ذی القعده |
| سال 220 هجری قمری |
امام محمد بن علي علیه‌السلام، معروف به "تقي" و "جوادالائمه" و مكني به ابي‌جعفر ثاني در نوزدهم ماه مبارك رمضان و به قولي در دهم رجب سال 195 قمري در مدينه منوره ديده به جهان گشود. پدرش امام رضا علیه‌السلام، امام هشتم شيعيان و مادرش خيزران سبيكه از بانوان پاكيزه سرشت و پارساي عصر خود و از خاندان ماريه قبطيه همسر رسول خدا صلی الله علیه و آله بود.[۱]
امام محمدتقي علیه‌السلام، پس از شهادت پدر گرامي‌اش امام رضا علیه‌السلام در سال 203 قمري در طوس خراسان بدست مأمون عباسی، امامت شيعيان را بر عهده گرفت. با اين كه وي در آن أيام خردسال بود و بيش از هشت سال از عمر شريفش نگذشته بود، سكان كشتي امت را بر عهده گرفت و آن را به نيكي، امامت و هدايت نمود.
نويسنده كتاب گرانسنگ "كشف الغمه" به نقل از كمال‌الدين محمد بن طلحه از بزرگان شافعي مذهب اهل سنت درباه امام جواد علیه‌السلام گفت: فهو و ان كان صغير السّن، فهو كبير القدر و رفيع الذّكر[۲]؛ او امام جواد علیه‌السلام گرچه كم سن و سال بود، وليكن داراي شخصيت والا و بلندآوازه بود.
امام محمدتقي علیه‌السلام، بنا به درخواست مأمون عباسي در محرم سال 215 قمري وارد بغداد شد و مأمون از نزديك با دانش، معرفت و شخصيت بي‌همتاي وي آشنا گرديد و بنا به قولي كه به پدرش امام رضا علیه‌السلام در خراسان داده بود، دختر خود "ام‌الفضل" را به عقد ازدواج امام محمدتقي علیه‌السلام درآورد و منزلت وي را در نزد تمامي نزديكان و اقرباي خويش، اعم از عباسیان و علويان گرامي شمرد و براي وي احترام ويژه‌اي قائل گرديد.[۳]
هنگامي كه مأمون در برابر خرده‌گيري‌هاي عباسيان كينه‌توز، نسبت به ازدواج امام محمدتقي علیه‌السلام با دختر خويش روبرو گرديد، در پاسخشان گفت: و أما ابوجعفر محمد بن علي علیه‌السلام، قد اخترته لتبريزه علي كافه أهل الفضل في العلم والفضل مع صغر سنه، والأعجوبه فيه بذلك.[۴]
يعني: اما از اين كه ابوجعفر محمد بن علي علیه‌السلام را به همسري دخترم برگزيدم، بدين جهت است كه وي با كمي سن و سالش، سرآمد تمامي صاحبان فضل در دانش و دانايي است. او نابغه و شگفتي دوران است.
به هر روي، امام محمدتقي علیه‌السلام پس از ازدواج با ام‌الفضل، مدتي در بغداد زندگي كرد ولي چون آن حضرت، تمايلي به معاشرت و همنشيني با عباسيان غاصب را نداشت و روحيات او با تجملات و زندگي اشرافي سازگار نبود به بهانه زيارت خانه خدا از بغداد حركت كرد و عازم مكه شد و پس از زيارت خانه خدا به مدينه منوره رفت و در همان جا، مجدداً ساكن گرديد.[۵]
اما بار ديگر، امام محمدتقي علیه‌السلام در عصر معتصم عباسي هشتمين خليفه عباسيان به بغداد دعوت شد و بااكراه و اجبار خويش و اصرار همسرش ام‌الفضل، عازم عراق گرديد و در محرم سال 220 قمري وارد بغداد شد و مورد استقبال معتصم و ساير درباريان و عباسيان قرار گرفت. وليكن، معتصم و ساير بزرگان عباسي كه با ازدواج آن حضرت با دختر مأمون از قبل ناراحت بودند و وجود وي را در جمع خويش نمي‌توانستند تحمل كنند، نقشه قتل وي را پي‌ريزي كردند.[۶]
آنان، به واسطه جعفر بن مأمون، خواهرش ام‌الفضل را به قتل همسرش امام محمدتقي علیه‌السلام تحريك و تشويق نمودند و آن نادان و بي‌خرد، فريب اغوائات و وسوسه‌هاي شيطاني آن‌ها را خورد و آن حضرت را در آخرين روزهاي ذی القعده سال 220 قمري مسموم نمود و بر اثر شدت زهر، آن حضرت در 25 سالگي در آخرين روز ذي القعده همان سال، غريبانه و مظلومانه در بغداد به شهادت رسيد.[۷]
بدن مطهر امام جواد علیه‌السلام در مقابر قريش بغداد، در كنار قبر مطهر جدش امام موسي‌كاظم علیه‌السلام كه هم اكنون معروف به كاظمين است، به خاك سپرده شد.[۸]
پانویس
- ↑ الارشاد (شيخ مفيد)، ص 614؛ كشف الغمه (علي بن عيسي اربلي)، ج 3، ص 186؛ منتهي الآمال (شيخ عباس قمي)، ج 2، ص 324.
- ↑ كشف الغمه، ج 3، ص 186.
- ↑ الارشاد، ص 619.
- ↑ همان، ص 621.
- ↑ همان، ص 628.
- ↑ همان، ص 629؛ منتهي الآمال، ج 2، ص 347.
- ↑ منتهي الآمال، ج 2، ص 347.
- ↑ همان، ص 350 و بحارالانوار (علامه مجلسی)، ج 5، ص 1 و ص 7.
منابع
موسسه تبیان، نرم‌افزار دایرة‌المعارف چهارده معصوم علیهم‌السلام
منابع بیشتر:
