سوره بیّنه
سوره البینة مدنی و بعضى هم مکی گفته‌اند، و آن را سوره «بريه» و سوره «قيامه» نیز ناميده‌اند.
عدد آيات
نه آيه بصرى و هشت آيه است از نظر ديگران. اختلاف آن در آيه «مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ» است كه از نظر بصري ها يك آيه است.
فضيلت سوره
ابى بن كعب از پیامبر صلّى اللَّه عليه و آله روايت كرده كه هر كس آن را قرائت كند در روز قيامت با «خيرالبريّه» خواهد بود خواه مسافر باشد و يا مقيم باشد.
و از ابى الدرداء روايت شده كه پيغمبر صلی الله علیه و آله فرمود: اگر مردم مى دانستند كه در سوره (لم يكن) چه اثر و فايده‌اى است هر آينه خانواده و مال خود را تعطيل گذارده و آن را مي آموختند، پس مردى از قبيله خزاعه گفت يا رسول اللَّه چه اجري است، فرمود: هرگز منافقى يا بنده‌اى كه در قلبش شكّى در باره خداى عزّ و جل داشته باشد آن را نمي خواند، قسم بخدا كه فرشتگان از روزى كه خدا آسمانها و زمين‌ها را آفريده آن را قرائت مي كنند و از خواندن آن خسته نمي شوند.
هيچ بنده‌اى نيست كه آن را در شب بخواند مگر اينكه خدا فرشتگانى مبعوث كند كه او را در دين و دنيايش حفظ كنند و براى او طلب آمرزش و رحمت نمايند، پس اگر در روز بخواند به او عطا فرمايد از ثواب به اندازه آنچه آفتاب و روز بر آن تابيده و پرده شب آن را تاريك كند...
ابوبكر حضرمى از حضرت امام باقر عليه السلام روايت كرده كه فرمود، هر كس سوره «لم يكن» را بخواند از شرك بيزار و دور، و داخل گرديده مي شود در دين محمد صلی الله علیه و آله و خدا او را در روز قيامت مؤمن مبعوث نموده و حساب او را آسان خواهد كشيد.
محتوای سوره
اين سوره رسالت محمد بن عبد اللَّه خاتم النبيين (صلوات اللَّه عليه) را براى عوام از اهل كتاب و مشركين مسجل می‌كند، و به عبارتى ساده تر براى عموم اهل ملت و غير اهل ملت و باز ساده‌تر بگويم: براى عموم بشر تسجيل می‌كند، و می‌فهماند كه آن جناب از ناحيه خدا به سوى عموم بشر گسيل شده، و اين عموميت رسالت آن جناب مقتضاى سنت الهى، يعنى سنت هدايت است، همان سنتى كه آيات زير بر آن اشاره دارد، و می‌فرمايد:" إِنَّا هَدَيْناهُ السَّبِيلَ إِمَّا شاكِراً وَ إِمَّا كَفُوراً" [۱]" وَ إِنْ مِنْ أُمَّةٍ إِلَّا خَلا فِيها نَذِيرٌ" [۲] . و به بيانى كه ان شاء اللَّه به زودى مى‌آيد بر عموميت دعوت آن جناب استدلال كرده، به اينكه دعوت آن حضرت متضمن صلاح مجتمع انسانى است، عقايد و اعمال افراد و جوامع را صالح می‌سازد [۳]
پانویس
منابع
- فضل بن حسن طبرسی، ترجمه مجمع البيان في تفسير القرآن، ج27، ص207.
- محمد حسین طباطبایی، ترجمه تفسیر المیزان،ج20، ص: 571، قم 1374.
پیوست
