شاه طاهر دکنی انجدانی
دکنی انجدانی، شاه طاهر
قرن: 10
(وف 956-952 ق)
متكلم، دانشمند، شاعر. وى در همدان متولد شد. در محلى به نام خند (خواند) نزدیك قزوین روزگار مى‌گذراند، با گذشت زمان به خاطر علم و تقوایى كه داشت محبوبیت زیادى یافت تا حدى كه معروفترین امام سلسله نزارى شاخه‌ى محمدشاهى شد. وى وارد دربار شاه اسماعیل صفوى شد در حالى كه شاه صفوى از نفوذ او بیمناك بود، چند بار توسط میرزا حسین اصفهانى كه از درباریان بانفوذ و حامى شاه طاهر بود، حمایت شد.
شاه طاهر پس از آن به كاشان به عنوان مدرس علوم دینى راهى شد، در كاشان علماى اثنى عشرى، اخبارى از شاه طاهر به دربار فرستادند كه باعث شد فرمان قتل وى صادر شود ولى وى به هند گریخت و به دربار اسماعیل عادلشاه حاكم بیجاپور راه یافت ولى چون توجهى ندید قصد خانه خدا كرد در راه به پیر محمد شیروانى برخورد و تاثیرى در وى گذاشت كه باعث خوانده شدنش به احمدنگر دربار نظامشاه شد وى پس از مدتى از معتمدترین یاران نظامشاه شد، در عین حال در آن شهر به ایراد درس در موضوعات مختلف مذهبى مى‌پرداخت.
وى گویا به خاطر شفادادن معجزه‌آساى پسر نظامشاه مرتبه‌اى بلند یافت و نظامشاه به تشیع گروید. در بادى امر تبلیغ مذهب اثنى عشرى توسط یك امام نزارى شگفت جلوه مى‌كند اما باید به خاطر داشت كه شاه طاهر و دیگر پیشوایان نزارى آن عهد ناچار به مراعات تقیه به صورت شدید بودند.
نظامشاه پس از این تغییر تشیع را مذهب رسمى مملكت خود كرد. وى از دانشمندان و ادیبان و عارفان معروف عهد خود بود. در تفسیر و حدیث و فقه و اصول و حكمت و ریاضى مهارت داشت. دانشهاى عقلى را نزد شمس‌الدین محمد خضرى فراگرفت و در مجموعه‌ى «منشآتش» نامه‌یى به همین استاد مى‌بینیم.
وى در احمدنگر درگذشت. استخوان او را بعدها به كربلا بردند و در جوار امام حسین علیه السلام به خاك سپردند. از آثارش: «منشآت شاه طاهر» یا «انشاء روح‌افزا»؛ حاشیه بر «الهیات شفا»؛ شرح بر «تهذیب الاصول»؛ «شرح باب حادى عشر» در كلام، شرح «رساله‌ى جعفریه» در فقه؛ حاشیه بر «تفسیر» قاضى بیضاوى؛ رساله‌ى «النموزج العلوم» و رساله فارسى در احوال معاد. «دیوان» شعرى هم دارد كه اشعارى لطیف را شامل است از آن جمله قصایدى كه در مدح امام على علیه السلام و نبى اكرم صلی الله علیه و آله دارد.
منابع
- انجمن مفاخر فرهنگی، اثرآفرینان، ج3، ص291.
