جن

جنّ در لغت به معناى پوشيده بودن چيزى از حواسّ است. و آن نوعى از موجودات آفريده شده از آتش، صاحب اراده و شعورند كه از حواسّ ما پنهان‌اند.

نکاتی در باب شناخت جن

1. جنّ یکی از دو موجود پرارزش (ثقلان) روی زمین است، دقت و تأمل در آیه 31 سوره الرحمن این مطلب را روشن‌تر می‌کند: «سَنَفْرُغُ لَكُمْ أَيُّهَا الثَّقَلَانِ»؛ ای گروه جن و انس بزودی به حساب شما خواهیم پرداخت.
2. ماهیت جن از آتش [لهيب خالص آتش (زبانه و شعله غيرآميخته به دود)] است. «وَخَلَقَ الْجَانَّ مِن مَّارِجٍ مِّن نَّارٍ»؛ جنّ را از مخلوطی از آتش آفرید.(سوره الرحمن: 15)
3. جنّیان دارای علم، ادراک و تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال هستند.
4. مانند انسان‌ها مرگ و میر دارند و گروهی جای گروهی را می‌گیرند. (سوره فصلت: 25)
5. آنها مانند انسان، قدرت بر انجام کار دارند.
6. مانند سایر موجودات زنده نر و ماده دارند و این موضوع در آیه 36 سوره یس قابل تأمل و دقت است. آیه می‌گوید: نبات و انسانها نر و ماده دارند و نیز چیزهایی که ما آنها را نمی‌دانیم، نر و ماده دارند و عبارت «وَمِمَّا لَا يَعْلَمُونَ»؛ جنّ را نیز شامل می‌شود ولی ما کیفیت آن را نمی‌دانیم. همچنین در سوره جن از قول آنها نقل شده که می‌گفتند: مردانی از آدمیان به مردانی از جنّ پناه می‌بردند. (جن:6) چون قرآن اشاره به مردان جن کرده است، پس حتما زنان جن هم وجود دارند.
7. روز قیامت محشور می‌شوند. (سوره انعام: 128)
8. مثل انسانها اصل اختیار و آزادی بر آنها حاکم است.
9. دارای شعور و اراده هستند.
10. دارای عقاید مختلف بوده و عده‌ای از آنها فاسق و فاجر و ظالم هستند و عده‌ای از آنها صالح و مؤمن و اما این که آنها مانند انسانها، شیعه و غیرشیعه هم دارند، شواهدی وجود دارد که صحت این مطلب را تأیید می‌کند. زیرا در روایات بسیاری از لسان اهل‌ بیت علیهم‌السلام عده‌ای از جنیان به عنوان شیعه معرفی شده‌اند.
11. آنها می‌خورند و می‌آشامند زیرا مانند انسان نیاز به رشد و تولیدمثل دارند و طبیعی است که تغذیه نیز داشته باشند. اما این که از چه چیزهایی تغذیه می‌کنند، از روایات چنین برمی‌آید که آنها از بازمانده غذای انسان و مغز استخوان استفاده می‌کنند. چنانکه «ابن بابویه» نقل کرده است: «گروهی از طایفه جنّ خدمت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله شرفیاب شدند و عرض کردند. ای رسول خدا صلی الله علیه و آله چیزی برای خوردن به ما عطا فرما، حضرت هم استخوان و بازمانده غذا به آنها عطا کرد. و نیز امام صادق علیه‌السلام می‌فرماید: «استخوان و ضایعات غذای جنیان است».
12. به محضر ائمه علیهم‌السلام می‌آیند و مسائل دینی خود را می‌پرسند در اصول‌کافی، ج1، ص394 بابی تحت عنوان (جنّ در محضر ائمه علیه‌السلام) وجود دارد.
13. جنّيان همچون آدميان مكلّف به شريعت می باشند.
14. جنّ از لحاظ رتبه زمانی اولین «ثَقَل» است «والجانَّ خَلَقْناهُ مِنْ قَبْلُ...» و از لحاظ رتبه مقامی دومین «ثقل» است زیرا انسان اشرف مخلوقات است.

احکام مربوط به جن

تسخير جن از راه نامشروع، مانند رياضتها و خواندن عزائم (عوذات) مشتمل بر كفر حرام است. در حرمت آن از راه مشروع همچون خواندن عزائمِ صحيح، اختلاف است.

منابع

• شناخت دومین ثقل جهان هستی: جن در کلام وحی و عترت، اسماعیل نساجی زواره، مجله درسهایی از مکتب اسلام، شهریور 1380، شماره 486.
• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، جمعى از پژوهشگران زیر نظر سید محمود هاشمى شاهرودى، جلد3، صص 117-116.
• فرهنگ قرآن، جلد نهم، ذیل مدخل "جن".