سوره الرحمن
بعضى گفتهاند در مکه نازل شده جز يك آيه «يَسْئَلُهُ مَنْ فِي السَّماواتِ وَالْأَرْضِ»(آیه 29) كه بقول عطاء و قتاده و عكرمه و يكى از دو روايت از ابن عباس كه در مدينه آمده و حسن و قتاده و ابى حاتم نقل كردهاند كه تمام آن مدنی است.
محتویات
عدد آيات
هفتاد و هشت آيه كوفى و شامى و 77 آيه حجازى و 76 آيه بصرى است. اختلاف آنها در پنج آيه است (الرَّحْمنُ) يك آيه كوفى شامى (خَلَقَ الْإِنْسانَ).آیه3 غير مدنى و (وَضَعَها لِلْأَنامِ) آیه10 غير مكّى (المجرمون) آیه43 غير بصری (شُواظٌ مِنْ نارٍ) آیه35 حجازى است.
فضيلت سوره
ابى بن كعب گويد: حضرت رسول صلى اللَّه عليه و آله فرمود: هر كس سوره (الرحمن) را قرائت كند خدا بر ضعف و ناتوانى او ترحّم نمايد و او سپاس و شكر آنچه را كه خدا بر او انعام نموده بجا آورده است.
ابوبصير از حضرت ابى عبد اللَّه صادق عليه السلام روايت نموده كه فرمود: ترك نكنيد قرائت «الرحمن» را و قيام به آنرا زيرا كه آن در دلهاى منافقين قرار نمي گيرد و روز قيامت در صورت آدمى در زيباترين صورت و خشبوترين بوى مي آيد نزد پروردگارش تا آنكه مي ايستد در جايى كه هيچكس نزديكتر از او به خدا نيست، پس خداى سبحان به او مي فرمايد چه كسى در زندگانى دنيا قيام بحق تو نموده و مداومت كرد بقرائت تو، پس سوره «الرحمن» مي گويد: «اى پروردگارم فلانى و فلانى و فلانى پس صورت ايشان سفيد مي شود پس به آنها مي فرمايد، شفاعت كنيد در هر كس كه دوست داريد، پس شفاعت مي كنند تا آنكه باقى نماند براى ايشان غايتى و كسى نباشد كه براى او شفاعت كنند پس به ايشان مي گويند داخل بهشت شويد و هر كجا كه خواستيد مسكن نمائيد».
و از حضرت موسی بن جعفر عليهما السلام از پدران گراميش از پيغمبر صلّى اللَّه عليه و آله روايت شده كه فرمود: « لكلّ شيء عروس و عروس القرآن سورة الرحمن جلّ ذكره، براى هر چيزى عروسى است و عروس قرآن سوره الرحمن است ».
حماد بن عثمان گويد: حضرت صادق عليه السلام فرمود: لازم است كه هر مردى سوره «الرحمن» را در روز جمعه قرائت كند پس هر وقت كه خواند (فَبِأَيِّ آلاءِ رَبِّكُما تُكَذِّبانِ) بگويد: «لا بشىء من آلائك رب اكذّب».
و از آن حضرت است كه فرمود: كسى كه در شب سوره «الرحمن» را بخواند و بعد از هر «فَبِأَيِّ آلاءِ رَبِّكُما تُكَذِّبانِ» بگويد «لا بشيء من آلائك رب اكذّب» خداوند فرشته و ملكى بر او موكّل كند اگر در اوّل شب خواند كه او را تا صبح حفظ نمايد و اگر در هنگام صبح آن را خواند موكّل فرمايد بر او فرشتهاى كه او را تا شب حفظ كند.
منابع
فضل بن حسن طبرسی، ترجمه مجمع البيان في تفسير القرآن، ج24، ص53، سوره الرحمن.