عدل الهى (کتاب)
 | |
| نویسنده | شهید مرتضى مطهرى |
| موضوع | عدل |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | ۱ |
|
| |
«عدل الهی» تألیف شهید مرتضى مطهرى (م، ۱۳۵۸ ش)، کتابی است که به موضوع عدل الهی و مسائل و شبهات مرتبط با آن میپردازد. این اثر، تدوین یافته و تفصیل داده شده چند سخنرانى استاد مطهری در مؤسسه حسینیه ارشاد است که به مسائلى که از طرف گروههاى مختلف با ایشان طرح میگردیده، پاسخ داده است.
محتویات
مؤلف
مرتضی مطهری (۱۳۵۸-۱۲۹۸ ش)، فیلسوف و متفکر نامدار شیعه معاصر و از اساتید حوزه علمیه قم و دانشگاه و معروفترین سخنران در دو دهه قبل از انقلاب، و از نظریهپردازان اصلی جمهوری اسلامی بود.
از جمله اساتید ایشان در راه کسب علم و دانش، علامه طباطبایى، سید محمد حجت کوه کمره ای، سید صدرالدین صدر، سید محمدتقى خوانسارى و امام خمینی را می توان نام برد.
برخی از آثار ایشان عبارتند از: عدل الهی، حماسه حسینی، تعلیم و تربیت در اسلام، اسلام و مقتضیات زمان، آشنایی با علوم اسلامی، نبوت، سیری در نهج البلاغه.
شهید مطهرى در طول حیاتش سعی نمود ایدئولوژى اصیل اسلامى را از طریق درس و سخنرانى و تألیف کتاب ارائه نماید. او سرانجام، در ۱۲ اردیبهشت ۱۳۵۸ توسط منافقین به شهادت رسید.
معرفی کتاب
مطالب کتاب «عدل الهى» تدوینیافته و تفصیلدادهشده چند سخنرانی شهید مرتضی مطهری است که در مؤسسه اسلامی حسینیه ارشاد ایراد شده است. خود استاد مطهری، هم در چاپ اول و هم در چاپ دوم، مجددا بحث را مورد مطالعه قرار داده و مطالب زیادی بر اصل افزوده است. در چاپ دوم در حدود یکپنجم بر مطالب چاپ اول افزوده شده، بهعلاوه اصلاحاتی لفظی و تغییراتی از لحاظ نظم و ترتیب مطالب به عمل آمده است.
استاد شهید مطهری در توضیح مباحث این اثر مینویسد: «آنچه درباره مباحث این کتاب می توانم بگویم این است که همه، مباحثی «انتخابشده» است؛ هیچیک بهطور تصادف و به موجب علل اتفاقی طرح نشده است. اینها مسائلی است که فراوان از طرف گروههای مختلف، بالخصوص طبقه جوان، با من در میان گذاشته میشود. آنچه در این کتاب آوردهام، در حقیقت یک پاسخ عمومی است به همه کسانی که مکرر در این زمینه از من پرسشهایی کرده و میکنند. فراوانی پرسشها در حدی است که لازم آمد پاسخ عمومی تهیه شود.
مباحث طرحشده، هم جنبه نقلی دارد و هم جنبه عقلی. بدیهی است که از جنبه نقلی به آیات کریمه قرآن و روایات مأثوره از رسول اکرم و ائمه اطهار(ع) استناد شده است؛ اما از جنبه عقلی به دوگونه ممکن بود بحث شود: کلامی و فلسفی، ولی نظر به اینکه مشرب استدلالی متکلمین را در اینگونه مسائل صحیح نمیدانم و برعکس، مشرب حکمای اسلامی را صحیح و متقن میدانم، از سبک متکلمین بهطور کلی پرهیز کردم و از سبک حکما استفاده کردم. البته هر جا که مقتضی بوده به مشرب اهل کلام و احیانا به برخی مشربهای دیگر از قبیل مشرب اهل حدیث و مشرب اصحاب حس نیز اشاره کردهام. اهل فن می دانند که حکمای اسلامی در الهیات بابی تحت عنوان «عدل» باز نکردهاند. عقاید حکما را درباره این مسئله از لابهلای سایر مباحث باید به دست آورد؛ ازاینرو این بحث برای من خالی از دشواری نبود. علیرغم کوتاهی حکما در طرح این مسئله، متکلمان به علل خاص مذهبی و تاریخی، بحث در عدل الهی را سرلوحه مباحث خود قرار دادهاند. بحث عدل در کلام، آنچنان اصالت یافت که گروهها با این اصل مشخص شدند.»
محتوای کتاب
در این اثر، مبحث عدل الهى و مجموعهاى از مسائل و شبهات مرتبط با آن به تفصیل بررسى شده است. مهمترین عناوین کتاب عبارت اند از:
عدل بشرى و عدل الهى، روشها و مشربها در مسئله عدل، تعاریف چهارگانه عدل، تبعیضها، شرور، فواید شرور، مرگ و میرها، مجازاتهاى اخروى، شفاعت و هفت اشکال بر آن، عمل خیر از غیرمسلمان، طرح اصل عدل در حوزه فقه، عدل و حکمت الهى، ثنویت در اندیشه ایرانى و تأثیر اسلام در از بین بردن آن، شیطان در اسلام، سخنان ابوالعلاء مَعرّى و خیام، قضا و قدر و مسئله جبر، نظریه فلسفه اسلامى درباره تضادها.
منابع
- نرم افزار دانشنامه علوی، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
- کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی، محمدرضا ضمیری، ص ۳۰۴-۳۰۵.
