غسل

غُسل در فقه اسلام به شستن بدن به گونه‌اى خاص به قصد تقرب به خدا گفته می‌شود. غسل بر دو نوع است: واجب و مستحب. غسل‌ها را می‌توان به دو صورت ترتیبی و ارتماسی انجام داد.

تعریف غسل

غسل در لغت يعنى شستن و در اصطلاح شرعى، شستن تمام بدن به نحو مخصوص و به قصد قربت است.

حکم غسل

غسل گاهى واجب است، مانند غسل جنابت و گاهى مستحب است، مانند غسل جمعه.

غسلهای واجب

غسلهای واجب عبارتند از:

• غسل جنابت
• غسل حيض
• غسل نفاس
• غسل استحاضه
• مسّ انسان مرده
• غسل ميّت.
• غسلی که به واسطهٔ نذر و قسم و مانند اینها واجب می شود.

غسلهای مستحب

برخی از غسلهای مستحب عبارتند از:

• غسل جمعه، و وقت آن از اذان صبح است تا ظهر.
• غسل شب اول ماه رمضان و تمام شب های طاق (فرد) مثل شب سوم و پنجم و هفتم، ولی از شب بیست و یکم، مستحبّ است همه شب غسل کند.
• غسل روز عید فطر و عید قربان و وقت آن از اذان صبح است تا غروب و بهتر است آن را پیش از نماز عید بجا آورد.
• غسل شب عید فطر و وقت آن از اول مغرب است تا اذان صبح و بهتر است در اول شب بجا آورده شود.
• غسل روز هشتم و نهم ذی الحجه و در روز نهم بهتر است آن را نزدیک ظهر بجا آورد.
• غسل روز اول و پانزدهم و بیست و هفتم و آخر ماه رجب.
• غسل روز عید غدیر و بهتر است در وقت چاشت (اول روز بعد از طلوع آفتاب) آن را انجام دهد.
• غسل روز بیست وچهارم ذی الحجّه.
• غسل روز عید نوروز و پانزدهم شعبان و نهم و هفدهم ربیع الاول و روز بیست و پنجم ذی القعده.
• غسل دادن بچه ای که تازه به دنیا آمده.
• غسل کسی که جایی از بدنش را به بدن میّتی که غسل داده اند رسانده.
• غسل کسی که در موقع گرفتن خورشید و ماه، نماز آیات را عمداً نخوانده، در صورتی که تمام ماه و خورشید گرفته باشد.

روش انجام غسل

غسل به دو گونه انجام می‌شود: ترتیبی و ارتماسی.

• در غسل ترتیبی، ابتدا سر و گردن، سپس سمت راست و پس از آن سمت چپ بدن شسته می‌شود.
• غسل ارتماسی، فروبردن یک‌باره یا به تدریج تمامی بدن به نيّت غسل ارتماسی در آب است.

منابع

• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بيت عليهم‌السّلام، زير نظر محمود هاشمى شاهرودى، قم، مؤسّسه دائرةالمعارف فقه اسلامى، ۱۳۸۷ش.
• توضیح المسائل مراجع.