تحفه اثنا عشریه (کتاب)

«تحفۀ اِثنا عشریه» اثر مولوی عبدالعزیز دهلوی (1159-1239 ق) است، که آن را در ردّ بر عقاید شیعه اثنا عشریه نوشته است. اما پس از انتشار این کتاب، گروهی از علمای شیعه، به نقد و پاسخ به آن پرداختند، که از مهمترین آنها می‌توان به کتاب ارزشمند «تشیید المطاعن لکشف الضغائن» اثر سید محمدقلی موسوی هندی اشاره نمود.

نویسنده	شاه عبدالعزیز دهلوی
موضوع	نقد عقاید شیعه
زبان	فارسی
تعداد جلد	۱

معرفی کتاب

صدرالاسلام خویی درباره شاه عبدالعزیز دهلوی سنی مذهب و کتابش «تحفه اثنی عشریه» می  نویسد:

«عبدالعزیز -پسر شاه‌ ولی‌الله دهلوی (1114-1176)- که فاروقی نسب (یعنی به عمر فاروق نسب می رسانید) و قادری الطریقه (در تصوف، پیرو عبدالقادر گیلانی) بود، کتاب «صواقع الموبقة» خواجه نصرالله کابلی را -که بر ردّ شیعه نوشته بود- به دست آورد و حمیّت جاهلیت و تعصب باطل، او را بر آن داشت تا کتاب را از زبان عربی به اردو درآورد و آن را در 12 باب، منتشر سازد! وی، در این کتاب، در هر باب به گمان نادرست و خیال باطل خویش، به هدم ارکان تشیع پرداخته و باعث ایجاد فتنه و اختلاف عمیق گردید. وی، از بیم امیر نواب نجف خان -که متصلّب در تشیع و دارای قدرت و شوکت و عظمت بود- کتاب را به نام شخصی مجهول و مستعار (غلام حکیم) منتشر کرد. پس از انتشار کتاب او، گروهی از علمای شیعه، دامن همت به کمر بسته و به نقد و پاسخ به این کتاب پرداختند. نخستین بار، میرزا محمد کامل کشمیری دهلوی (م، 1235 ق) بود که با کمال احاطه و تبحر در علوم گوناگون، کتاب «نزهت اثنا عشریه» را نگاشت و حق را نمایان و باطل را پنهان و نابود ساخت. سپس به بیان ردود و نقود کتاب پرداخته و بسیاری از آنها را نام برده است... . هرچند بعدا با دسیسه عبدالعزیز دهلوی، میرزا محمد کامل کشمیری مسموم و به شهادت رسید».

شیخ آقا بزرگ تهرانی هم به سرقت و انتحال این کتاب توسط دهلوی از خواجه نصرالله کابلی تصریح کرده و تاریخچه ای از کتاب «تحفة» و «صواقع الموبقة» و ردود بر آن، گزارش کرده است. ترجمه آن مطالب نیز در «مکارم الآثار» به اضافه مطالب دیگر آمده است.

همچنین در مقدمه چاپ جدید «تشیید المطاعن لکشف الضغائن» اثر سید محمدقلی موسوی هندی، به صورت گسترده و مستوفی از «تحفة» و «صواقع الموبقة» و ترجمه ‌ها و نقدها و فهرست مطالب «تشیید» سخن رفته و به خوبی، حق مطلب ادا شده است.

مرحوم علامه سیدمحمد قلی هندی، تمام ردّیه  ها و پاسخ های خود را تحت عنوان کلّی «الاجناد الإثنا عشریة المحمدیة» نامیده و ردّ و نقد هر باب را به نام خاصی نامگذاری کرده، که نام برخی از این کتابها چنین است:

• سیف ناصری؛ ردّ باب اول «تحفة اثنی عشریة»
• تقلیب المکائد؛ رد باب دوم تحفه اثنی عشریه (فارسی)
• برهان سعادت؛ ردّ باب هفتم تحفه اثنی عشریه (فارسی)
• تشیید المطاعن لکشف الضغائن؛ ردّ باب دهم تحفه اثنی عشریه (فارسی)
• مصارع الافهام لقطع الاوهام؛ ردّ باب یازدهم تخفة اثنی عشریه
• مقدمه الهیه؛ ردّ مقدمه تحفه اثنی عشریه.

محتوای کتاب

ابواب دوازده گانه کتاب «تحفه اثنی عشریه» عبارتند از:

• 1. مذهب شیعه و فرقه های آن؛

• 2. مکاید شیعه؛

• 3. پیشوایان شیعه؛

• 4. راویان شیعه و بیان حالِ اخبار و احادیث آنان؛

• 5. عقاید شیعه در توحید؛

• 6. عقاید شیعه در نبوت؛

• 7. عقاید شیعه در امامت؛

• 8. عقاید شیعه در معاد و رجعت؛

• 9. فتاوی و فروع فقهی شیعه؛

• 10. مطاعن خلفای سه‌ گانه از دیدگاه شیعه؛

• 11. اوهام و عادتهای شیعه؛

• 12. تولّی و تبرّی از دیدگاه شیعه.

منابع

• "تألیفات سید محمدقلی موسوی هندی"، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.