انسان کامل از دیدگاه نهج البلاغه (کتاب)
«انسان کامل از دیدگاه نهج‌البلاغه» از آثار علامه حسن‌زاده آملی (متوفای ۱۴۰۰ ش)، رساله‌ای به زبان فارسى پیرامون کتاب شریف نهج‌البلاغه است، که بنا به درخواست «بنیاد نهج‌البلاغه» تألیف شده است.
 | |
| نویسنده | علامه حسن زاده آملی |
| موضوع | شرح نهج‌البلاغه |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | ۱ |
|
| |
مؤلف
علامه حسن حسن‌زاده آملی (۱۳۰۷-۱۴۰۰ ش)، فقیه، عارف و حکیم معاصر شیعه و از شاگردان عالمان بزرگی چون: علامه شعرانی، علامه طباطبائی، میرزا مهدی الهی قمشه ای و شیخ محمدتقی آملی بود.
مرحوم علامه حسن‌زاده در ادبیات، علوم غریبه، ریاضی، هیئت و طب تسلط و تبحر داشت و ملقب به «علامه ذوالفنون» بود. ایشان سالها در حوزه علمیه قم به تدریس آثار فلسفی و عرفانی و ریاضیات و هیأت پرداخت و تألیفات ارزشمندی در این علوم از خود به یادگار گذاشت.
تکمله منهاج‌البراعه فی شرح نهج‌البلاغه، الهى نامه، انسان کامل از دیدگاه نهج البلاغه، نهج الولایه، وحدت از دیدگاه عارف و حکیم، از جمله آثار اوست.
محتوای کتاب
کتاب «انسان کامل از دیدگاه نهج البلاغه»، متشکل از خطبه، مقدمه، مدخل و یازده باب است. علامه حسن زاده آملی، کتاب را با مقدمه‌اى درباره معجزات قولى و فعلى سفراى الهى، آغاز و نهج‌البلاغه را در عداد معجزات قولى، محسوب مى‌کند.
آن‌گاه به مباحثى کوتاه در اسناد نهج‌البلاغه، موضوعات مسائل عقلى در نهج‌البلاغه و آنهایى که نسبت به جمع‌آورى کلمات امیرالمؤمنین علی علیه السلام، اهتمام ورزیده‌اند، می پردازد.
سپس مؤلف وارد اصل موضوع، یعنى انسان کامل از دیدگاه نهج‌البلاغه، گردیده است.
علامه خاطرنشان ساخته است که حدود ۱۴۰ مورد از نهج‌البلاغه را در موضوع فوق یافته، ولى به لحاظ اختصار، به ذکر برخى از آنها که ۷۱ مورد است، اکتفا مى‌نماید. حضرت استاد، موارد یاد شده را در پنج بخش زیر، مورد بررسى قرار داده است:
- در اوصاف انسان کامل و عدم خُلوّ ارض از آن به‌طور کلى؛
- در اوصاف نبى اکرم(ص)؛
- در اوصاف آل نبى(ع)؛
- در اوصاف شخص حضرت امیر(ع)؛
- دقایق و نکات لطیفى که از برخى عبارات و اشارات، مستفاد است.
لازم به ذکر است که مرحوم حسن زاده در این کتاب، علاوه بر امور مزبور، خلاصه و عصاره مسائل عرفانى را در موضوع فوق الذکر از کتب فتوحات، مصباح الانس، فصوص و تمهید القواعد، مؤید به آیات قرآن و روایات، بنا بر تناسب مقام و مباحث مطروحه، نقل کرده و از این طریق به تحکیم و تأیید مطالب مقاصد کتاب پرداخته است.
منابع
- نرم افزار مجموعه آثار علامه حسن زاده آملی، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
- "انسان کامل از دیدگاه نهج البلاغه"، حفظ آثار حضرت علامه حسن زاده آملی.
