الشیعة فی مسارهم التاریخی (کتاب)
«الشیعة فی مَسارهم التاریخی» تألیف سید محسن امین عاملى (م، ۱۳۷۲ ق)، در واقع مقدمه کتاب بزرگ «أعیان الشیعة» و جلد اول آن بوده که به طور مستقل چاپ شده است. این کتاب، مشتمل بر مطالبی درباره معرفی تشیع و عقاید آن، ظلم‌هایى که بر اهل بیت (علیهم‌السلام) و شیعیان آنان واقع شده، و معرفی بزرگان شیعه، از علما، ادبا، شعرا و نویسندگان در ادوار مختلف می‌باشد.
 | |
| نویسنده | سید محسن امین |
| موضوع | سرگذشتنامه علمای شیعه |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | ۱ |
|
| |
مؤلف
سید محسن امین حسینی عاملی در سال ۱۲۸۴ ق. در جبل عامل لبنان متولد و در سال ۱۳۷۲ ق. در دمشق درگذشت. او از علما و فقهای نامدار شیعه در قرن چهاردهم هجری و از شاگردان سید احمد کربلایی، آخوند خراسانی، آقا رضا همدانی و شیخ محمدطه نجف بود.
امین عاملی فعالیتهای مهمی در روشنگری اسلامی و ایجاد وحدت بین مسلمانان انجام داده است. آثار قلمی او به خصوص در تاریخ، فقه، تراجم و رجال، از جایگاه شایسته ای بین علماء و بزرگان برخوردار است.
از جمله آثار معروف او عبارتند از: أعیان الشیعة، لواعج الاشجان فی مقتل الحسین، المجالس السنیه فی مناقب و مصائب العترة النبویه، حاشیه بر عروة الوثقی.
محتوای کتاب
کتاب «الشیعة فی مسارهم التاریخی»، مشتمل بر مقدمه مؤلف و ۱۲ بحث به این شرح است:
- در اولین بحث کتاب، معناى کلمه شیعه و مشتقات و متفرعات آن، اولین مسلمانى که این نام بر او اطلاق شده است، نام‌هایى که بر شیعه و گروه‌هاى مشهور آن جارى است و مباحثى از این دست، مورد بررسى قرار گرفته است. نویسنده همچنین به نقد کتاب «الملل و النحل» شهرستانی در ذکر تعداد فرقه‌هاى تشیع پرداخته است.
- در بحث دوم، مبدأ پیدایش شیعه از واقعه سقیفه تا زمان انتشار و کثرت آنان بیان شده است.
- بحث سوم درباره اشاره به پاره‌اى از ظلم و ستم‌هایى است که بر اهل بیت(ع) و شیعیان آنان در حکومت‌هاى اسلامى واقع شده است.
- مبحث چهارم، پیرامون بى‌انصافى گروهى از افراد نسبت به شیعیان اهل بیت(ع) است.
- بحث پنجم درباره ستم فراوان بر امیرالمؤمنین علی(ع) و فاطمه زهرا(س) و ائمه اطهار(ع) است.
- ششمین بحث کتاب درباره تهمت‌هایى است که به شیعیان زده و آنان را به ناسزاگویى، دروغ‌پردازى، بدعت‌گذارى و بالاتر از این نسبت داده‌اند؛ گفته‌هاى ابن حزم، مصطفى صادق رافعى و احمد امین به‌عنوان نمونه ذکر شده است.
- هفتمین بحث کتاب به اسباب انتشار تشیع در بلاد مختلف اختصاص دارد. نویسنده دلیل اصلى انتشار این مذهب را در تمامى سرزمین‌ها، مطابق فطرت بودن آن مى‌داند و لذا با کمترین تبلیغى مورد پذیرش نفوس واقع مى‌شده است.
- در هشتمین بحث کتاب، خدمات اهل بیت(ع) به اسلام و مصحف‌هایى که به امیرالمؤمنین(ع) و فاطمه(س) و سایر ائمه(ع) منسوب است و روایاتى که از آنها پیرامون برخى مباحث اصول و فقه ذکر گردیده، بررسى شده است.
- در بحث نهم کتاب به اعتقادات شیعه امامیه اثناعشریه، اختلاف شیعه با اشاعره در اصول عقائد و... به‌اختصار، اما جامع اشاره شده است.
- بحث دهم کتاب درباره علماى شیعه، شعرا، ادبا، نویسندگان در فنون و علوم اسلامى در اعصار مختلف مى‌باشد. در این بخش، مفسرین شیعه، مصنفین آیات الاحکام و دیگر مباحث قرآنى، همچنین متکلمین، علماى اصول، فقه، حدیث، درایه، رجال و دیگر علوم اسلامى به‌تفکیک ذکر شده‌اند.
- در بحث یازدهم، به امرا، وزرا، قضات و بزرگان شیعه اشاره شده است.
- در آخرین بحث کتاب، شهرها و سرزمین‌هایى که شیعیان در آن زندگى مى‌کرده‌اند به نقل از منابع مختلفى چون «معجم البلدان»، «فتوح البلدان» و «مجالس المؤمنین» به ترتیب حروف الفبا معرفى شده‌اند.
منابع
- "الشیعة فی مسارهم التاریخی"، ویکی نور.
