احمد بن حمزه اشعری قمی
احمد بن حمزة بن يَسَع اشعري قمي
احمد بن حمزة بن يَسَع اشعري قمي در اواخر سده دوم هجري در شهر قم و در خاندان اشعري به دنیا آمد. البته تاريخ دقيق ولادت او، معلوم نيست.
احمد بن حمزه، در خانداني پا به عرصه گيتي نهاد كه بيشتر افراد آن، از ياران امامان بزرگوار شيعه و از محدثان فرزانه و نامور بودند؛ پدرش حمزة بن يسع قمي، يكي از راويان برجسته و مورد عنايت علمای تراجم بوده و از ياران امام صادق و امام كاظم عليهماالسلام به شمار ميآمده است.
از سخنان تمام رجال نويسان معروف، اين نكته قطعي مينمايد كه جناب احمد بن حمزه در شمار ياران امام هادی عليهالسلام بوده است. شيخ طوسی در كتاب ارزشمند خود، او را در سلسله روايتگران و ياران حضرت هادي عليهالسلام به شمار آورده است.
احمد بن حمزه، به عنوان يك محدث ولايتمدار در تكاپوي شنيدن و گردآوري سخنان اهل بيت، تلاش مقدسي را آغاز كرد. ايشان براي فراگيري حديث و شنيدن كلمات امام خود، از قم به سامرا هجرت ميكند. با وجود آن كه در آن عصر دو تن از امامان بزرگوار شيعه، حضرت هادي و حضرت عسكري عليهماالسلام در اين شهر به حالت تبعيد و تحت نظر حكومت ستمپيشه عباسی زندگي ميكردند، اما او موفق به ملاقات با امام هادي عليهالسلام ميشود و از محضر نوراني و درياي مواج دانش آن حضرت، بهره گرفته و بسياري از مشكلات علمي و مسائل شرعي خويش را بدين گونه حل مينمايد.
همچنین طبق روایتی، امام زمان عليهالسلام او را مورد تأیید و عنایت خویش قرار داده است؛ چنانکه شیخ کشّی و شیخ طوسی نقل کرده اند: ابو محمد رازی گفت: من و احمد بن محمد بن خالد برقی، در عسکر سامراء - بودیم. در این هنگام، فرستاده ای از طرف امام زمان (ع) به سوی ما آمد و گفت: احمد بن اسحاق اشعری قمی، ابراهیم بن محمد هَمْدانی و احمد بن حمزة بن یسع، موثّق و موجّه اند.
محتویات
استادان
از ميان استادان احمد بن حمزه اشعری قمی، ميتوان افراد ذيل را نام برد:
- حسين بن مختار؛
- محمد بن خَلَف؛
- مرزبان بن عمران قمي.
شاگردان
احمد بن حمزه، با تلاش و جدّیت و تحمل رنج سفر، توانست به درجات بلندی از موقعیّت علمی برسد؛ به گونه ای که گروهی از شیفتگان روایات اهل بیت، به گرد او جمع شده و از این سرچشمه زلال بهره ها بردند، از جمله:
- محمد بن احمد بن یحیی؛
- علی بن مهزیار اهوازی؛
- محمد بن عیسی عُبیدی؛
- حسین بن سعید اهوازی؛
- عبدالله بن جعفر حمیری قمی؛
- سعد بن عبدالله اشعری قمی.
آثار و تألیفات
با وجود آن كه، از اين محدث دانشمند اخبار زيادي در منابع اصيل روايتي شيعه، نقل شده است، اما گويا ايشان به جز كتاب «النوادر» كه تمام بزرگان به ايشان نسبت دادهاند، كتاب ديگري نداشته است.
احمد بن حمزه اشعري قمي، تا آخرين لحظه از عمر بابركت خود، از نشر حديث و ترويج مكتب ناب تشيع دست نكشيد.
منابع
- ابوالحسن رباني، دانشوران قم.