بشر بن سفیان
«بُشر[۱] یا بُسر بن سفیان» از صحابه پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله و از بزرگان قبیله خزاعه بود.[۲] وى در سال ششم هجرى اسلام آورد و مأموریتها و خدماتی از جمله شرکت در غزوات و گرفتن صدقات را به فرمان پیامبر انجام داد.
فعالیت‌های بسر بن سفیان
درباره زندگانى بُشر بن سفیان تا سال ششم هجرى اطلاعات چندانى در دست نیست. او از بزرگان قبیله خزاعه بود که پیامبر صلى الله علیه و آله در سال ششم هجرى طى نامه‌اى او را به دین اسلام فرا‌خواند.[۳] وى با پذیرش درخواست پیامبر صلى الله علیه و آله در مدینه به حضور آن حضرت رسید و پس از مدتى چون عزم بازگشت نزد خانواده‌اش کرد، به پیشنهاد پیامبر براى شرکت در سفر عمره همراه مسلمانان در مدینه ماند. بُسر در این سفر شرکت کرد و مأمور خرید قربانى از سوى پیامبر شد.[۴]
پیامبر صلى الله علیه و آله در میان راه او را براى خبرگیرى از قریش به مکه فرستاد،[۵] زیرا قریش از اسلام آوردن او خبر نداشتند. بُسر پس از کسب اطلاع از قریش مبنى بر تدارک سازماندهى لشکرى به فرماندهى خالد بن ولید در نزدیک مکه براى رویارویى با پیامبر و مسلمانان،[۶] به نزد پیامبر آمد و خبر آمادگى و تصمیم قریش را به اطلاع ایشان رساند، از این رو آن حضرت به کمک راه بلدى مسیر خود را تغییر داد تا با لشکر قریش مواجه نشود.[۷]
بُسر در سال هشتم هجرى و در جریان فتح مکه از طرف پیامبر صلى الله علیه و آله به سوى قبیله بنی کعب رفت تا نیروهاى این قبیله را براى مقابله با قریش بسیج کند. پس از آمادگى نیرو، او یکى از سه پرچمدار آن قبیله در فتح مکه شد. بسر در غزوه حُنَین نیز پرچمدار همین قبیله بود[۸] و پس از جنگ به فرمان پیامبر صلى الله علیه و آله، براى اسیرانى که پوشش مناسبى نداشتند از مکه لباس خرید.[۹]
در سال نهم هجرى که پیامبر صلى الله علیه و آله افرادى را براى گرفتن صدقات به سوى قبایل مى‌فرستاد، بسر را مأمور جمع‌آورى صدقات بنوکعب کرد.[۱۰] در مأموریت دیگرى او مأمور جمع‌آورى صدقات خزاعه شد که پس از دریافت صدقات آنان، قبیله بنی تمیم راه را بر او بستند، از این‌رو پیامبر صلى الله علیه و آله عُیینَة بن حِصْن را با ۵۰ سوار براى یارى او و سرکوبى آنان فرستاد.[۱۱]
بُسر در جنگ تبوک به همراه عده‌اى دیگر، براى بسیج نیروهاى بنوکعب و شرکت در جنگ[۱۲] از سوى پیامبر مأموریت یافت. پس از آن دیگر خبرى از وى در منابع دیده نمى‌شود.
بسر بن سفیان در شأن نزول
برخى از مفسران ذیل آیه «لِکلِّ أُمَّةٍ جَعَلْنَا مَنْسَکا هُمْ نَاسِکوهُ فَلَا ینَازِعُنَّک فِی الْأَمْرِ وَادْعُ إِلَىٰ رَبِّک إِنَّک لَعَلَىٰ هُدًى مُسْتَقِیمٍ» (سوره حج، ۶۷) در شأن نزول آن آورده‌اند که بسر بن سفیان (قبل از مسلمان شدن) و دو تن دیگر از مشرکان نسبت به ذبح حیوانات با مسلمانان به جدال برخاسته و گفتند: آیا شما از آنچه خود مى‌کشید مى‌خورید؛ ولى از آنچه خداوند کشته است (مردار) نمى‌خورید؟[۱۳] که خداوند پیامبر صلى الله علیه و آله را از نزاع با آنان برحذر داشت: «فَلا ینازِعُنَّک فِى‌الاَمرِ».
هر چند بسیارى دیگر از مفسران، این آیه را با توجه به ادامه آن که درباره اهل کتاب است، به یهود مربوط مى‌دانند.[۱۴]
پانویس
- ↑ الطبقات، ج۱، ص۲۲۴؛ السیرة‌النبویه، ج۳، ص۳۰۹.
- ↑ الطبقات، ج۶، ص۱۲.
- ↑ الاستیعاب، ج۱، ص۲۴۷؛ الاصابه، ج۱، ص۴۲۴؛ الطبقات، ج۵، ص۴۵۸.
- ↑ المغازى، ج۲، ص۵۷۲.
- ↑ المغازى، ج۲، ص۵۷۲.
- ↑ همان، ص۵۷۹؛ السیرة‌النبویه، ج۳، ص۳۰۹؛ الثقات، ج۱، ص۲۹۷.
- ↑ السیرة‌النبویه، ج۳، ص۳۰۹ـ۳۱۰.
- ↑ المغازى، ج۳، ص۸۹۶.
- ↑ همان، ص۹۴۳.
- ↑ الطبقات، ج۱، ص۲۲۴؛ ج۲، ص۱۲۱؛ المغازى، ج۳، ص۹۷۳.
- ↑ الاصابه، ج۴، ص۴۱۹ـ۴۲۰.
- ↑ المغازى، ج۳، ص۹۹۰.
- ↑ غررالتبیان، ص۳۵۴؛ تفسیر بغوى، ج۳، ص۲۵۰؛ روح المعانى، مج۱۰، ج۱۷، ص۲۹۰.
- ↑ روح المعانى، مج۱۰، ج۱۷، ص۲۹۰.
منابع
- دائرةالمعارف قرآن کریم، محمدرضا بارانى، ج۵، ص۵۵۱-۵۵۲.
