تعیین مبدأ تقویم اسلامی

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو

تقویم هجری قمری

روز واقعه:16 محرم
سال ۱۶ هجری قمری

در عصر خلیفه دوم - عمر بن خطاب - برخی از استانداران ایالت‌های اسلامی و بعضی از دوراندیشان مدینه منوره، لزوم انتخاب تاریخ ویژه‌ای برای مسلمانان (به صورت سالانه) را بارها به اطلاع خلیفه رسانیده و وی را متوجه این ‌أمر مهم نمودند.

عمر خطاب تصمیم گرفت برای مسلمانان تاریخ ویژه‌ای تدوین نماید. بدین لحاظ تعدادی از صاحب‌ نظران مهاجر و انصار را گردآورد و با آنان در این باره به گفتگو نشست. در آن جمع، برخی سال ولادت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله برخی سال بعثت آن حضرت و برخی سال رحلت آن حضرت را به عنوان مبدأ تاریخ اسلام پیشنهاد کردند. همچنین برخی از دیگر اندیشان، تاریخ رومی (میلادی) و عده‌ای از آنان، تاریخ فارس (فُرس قدیم) را یادآوری کردند.

اما امیرمؤمنان علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام نیز که در آن نشست حضور داشت، پیشنهاد کرد: به خاطر اهمیت هجرت پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله از مکه به مدینه، آن را مبدأ تاریخ اسلام قرار دهند. عده‌ای از حاضران، از جمله خلیفه وقت، پیشنهاد امیرمؤمنان علیه‌السلام را اصلح دانسته و همان را تأیید نمودند و عمر بن خطاب دستور داد که از آن پس هجرت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله مبدأ تاریخ اسلامی قرار گیرد.

آنگاه، درباره ابتدای سال قمری که از چه ماهی از ماه‌های عرب آغاز گردد، گفتگو شد و در این باره نیز پیشنهادهای متعددی ارائه گردید. سرانجام عمر بن خطاب به پیشنهاد عثمان بن عفان که معتقد بود اول ماه محرم را، نخستین روز سال بدانند، ترتیب اثر داد و فرمان داد که محرم نخستین ماه سال هجری قمری باشد.[۱] با این حساب، هجرت پیامبر صلی الله علیه و آله در آغاز سومین ماه سال اول هجری قمری واقع گردیده است.

پانویس

  1. تاریخ دمشق (ابن عساکر)، ج ۱، ص ۳۷.

منابع

  • سید تقى واردى، روز شمار تاریخ اسلام، جلد اول، ماه محرم.
  • روزشمار قمرى، گردآورى: على حائرى، سایت مرکز پژوهش هاى اسلامى رسانه.