حدید

«حدید» از واژگان قرآنی و به معنای تیز و برّنده و نیز به معنای آهن است.

حدید در قرآن

۱.«فَکشَفْنَا عَنْک غِطَاءَک فَبَصَرُک الْیوْمَ حَدِیدٌ» (خداوند در روز قیامت با کفار خطاب می فرماید که) پرده از پیش تو باز کردیم امروز چشم تو تیز است.

آیه دلالت بر آن دارد که هم اکنون در عذاب دوزخ اند اما چشمشان نمی بیند، چون پرده از پیش آنها به یکسو رفت و از عالم مادی بیرون شدند، آن عذاب را دیدند.

۲.«سَلَقُوکمْ بِأَلْسِنَةٍ حِدَادٍ» هنگامی که ترس برطرف شود با زبان هایی تیز و تند به شما آزار می دهند.

۳. «وَ أَنْزَلْنَا الْحَدیدَ» فرو فرستادیم آهن را.

«حدید» در قرآن کریم به معنی آهن نیز آمده است. خداوند می فرماید ما همه چیز را فرو می فرستیم حتی گاو و گوسفند و جامه و فرمود:«وَإِنْ مِنْ شَیءٍ إِلَّا عِنْدَنَا خَزَائِنُهُ وَمَا نُنَزِّلُهُ إِلَّا بِقَدَرٍ مَعْلُومٍ». هیچ چیز نیست مگر آنکه خزانه او نزد ما است و آن را فرو نمی فرستیم مگر به اندازه معلوم:«أَنْزَلَ لَکمْ مِنَ الْأَنْعَامِ ثَمَانِیةَ أَزْوَاجٍ» «یا بَنِی آدَمَ قَدْ أَنْزَلْنَا عَلَیکمْ لِبَاسًا یوَارِی سَوْآتِکمْ وَرِیشًا».

البته مراد فرستادن از آسمانِ محسوس نیست، بلکه از عالم روحانی به عالم جسمانی است. چون هر چه مخلوق است از نزد خدا به این جهان آمده و آنچه نزد خداست روحانی و مجرد است و گفتیم لفظ سماء و آسمان بر عالم مجردات نیز اطلاق می شود. در بعضی روایات است که حضرت آدم آلاتی از آهن از بهشت آورد، اما به صحت نپیوسته است.

۴.«وَأَلَنَّا لَهُ الْحَدِیدَ» برای داود آهن را نرم کردیم (تا از آن زره می ساخت). نظیر این در آیه ۸۰ سوره انبیا نیز آمده است.

مفسران بعضی گویند این از معجزات حضرت داود علیه السلام بود که خدای تعالی آهن را بر دست او نرم ساخت بی آتشی، و او از آن زره می ساخت، و بعضی گویند او را زره ساختن آموخت و او نفقه خود از آن صنعت حاصل می کرد، از بیت المال برای خود چیزی برنمی گرفت.

و اهل تاریخ در عصر ما گویند انسان در زمان بسیار قدیم آهن را نمی شناخت و آلات خویش از مفرغ می ساخت و عصر آهن از هزار سال پیش از میلاد مسیح علیه السلام شروع می شود (مقارن عصر حضرت داود) و استعمال آن و به کار بردن در آلات و صنایع از آن عهد رواج گرفت و دوره زندگی بشر را به سه قسم کرده اند: اول: عصر حجر آغاز زندگی بشر است که هیچ فلزی را نمی شناخت و آلات دفاع از سنگ می ساخت، دوم: عصر مفرغ، سوم: عصر حدید که آهن به کار برد.

باری عصر حدید از زمان حضرت داود (ع) است و مردم تا آن عهد نرم کردن آهن به آتش را نیز نمی دانستند و به منافع این فلز پی نبرده بودند بلکه آن را تازه شناخته بودند. جماعتی تصور می کنند گداختن و استعمال آهن پیش از حضرت داود نیز رواج داشت، صحیح نیست، آثار قدیمه بر آن دلالت ندارد، نرم ساختن به آتش هم نعمتی بزرگ است بر او و بر همه مردم.

منابع

• نثر طوبی، علامه شعرانی، واژه "بصر"، ج۱، ص۷۸.

• نثر طوبی، علامه شعرانی، واژه "حدید"، ج۱، ص۱۶۳.