سیره معصومین علیهم‌السلام (کتاب)
کتاب «سیره معصومین علیهم‌السلام»، اثر محمدحسین واثقى راد، پژوهشى است پیرامون رفتار شخصى و اجتماعى معصومین (علیهم السلام) که به زبان فارسى و در دوران معاصر نوشته شده است.
محتویات
گزارش محتوا
در مقدمه و پیش‌درآمد کتاب، ضمن بیان اهمیت موضوع کتاب، به برخى خصوصیات آن، اشاره شده است.[۱]
در فصل اول، به مباحثى کلى همچون: ضرورت بحث از سیره امامان معصوم، عصمت، علت لزوم معصوم بودن پیامبر و امامان، عامل عصمت و سیره و سنت پرداخته شده است. نویسنده، معتقد است ضرورت بحث از سیره امامان معصوم با فلسفه امامت آغاز شده و ضرورت پیشوائى امامان معصوم، بنیان اساسى تفکر شیعه را تشکیل مى‌دهد و تمام اندیشه‌هاى سیاسى، اجتماعى، فرهنگى، عبادى، تربیتى و اقتصادى شیعه بر همین پایه استوار هستند. به اعتقاد وى، با شناخت فلسفه امامت، روشن خواهد شد که ما چه نیازى به شناخت سیره معصومان داریم، کاربرد آن در زندگى ما چیست و جایگاه آن در حیات دینى و اجتماعى ما کجاست؟.[۲]
فصل دوم، به بحث پیرامون سیره عبادى معصومین(ع) اختصاص یافته و ضمن بیان جایگاه عبادت در زندگى امامان(ع)، نماز مهم‌ترین عبادت در زندگى ائمه(ع) دانسته شده است. سیره تربیتى ائمه(ع) یکى از موضوعات مهمى است که باید به‌صورت ویژه مورد توجه و بررسى قرار گیرد؛ زیرا یکى از اهداف اصلى بعثت پیامبران بشمار مى‌آید و امروزه براى تربیت افراد جامعه، به شناخت سیره تربیتى امامان بسیار نیاز است؛ ازاین‌رو در فصل سوم، به بحث و بررسى سیره تربیتى معصومین(ع) پرداخته شده است.
در فصل چهارم، به‌منظور شناخت رفتار امام(ع) در محیط خانواده و نقش تربیتى امام(ع) در خانه، سیره خانوادگى معصومین(ع) مورد کنکاش قرار گرفته است. نویسنده بر این باور است که سیره خانوادگى در راستاى همان سیره تربیتى قرار دارد و اساساً تربیت، از خانواده آغاز مى‌شود و لذا شناخت سیره خانوادگى ائمه(ع) در عصر حاضر، که نظام خانوادگى در حال فروپاشى مى‌باشد، امرى لازم و ضرورى است. به اعتقاد وى راهکارهاى اساسى در تربیت خانوادگى را باید در زندگى امامان(ع) جستجو کرد و با شناخت نمونه‌هاى عینى، دستورهاى عملى آنها را دستورالعمل زندگى در محیط خانواده قرار داد و جامعه را از بحرانى که در پى فروپاشى نظام خانوادگى پدید آمده است، نجات داد.[۳]
در فصل پنجم، با هدف شناخت جایگاه اقتصاد در زندگى و ارتباط آن با اهداف معنوى زندگى، سیره اقتصادى معصومین(ع)، بررسى شده است. سیره اقتصادى امامان(ع)، به سیره حکومتى و سیره شخصى در روابط اجتماعى و سیره خانوادگى تقسیم مى‌شود و هرکدام آنها مبانى و اصول کلى دارد. از جمله اصول کلى در سیره اقتصادى و حکومتى امور ذیل مى‌باشند: بهره‌ورى بیشتر از منابع اقتصادى، احیاى ذخایر طبیعى، عمارت و آبادانى زمین، عدم انباشتن ثروت، رسیدگى به امور نیازمندان، واگذارى مسئولیت به افراد کاردان و مورد اعتماد، صرفه‌جویى در مصرف بیت‌المال، التزام به زهد و پارسایى به‌عنوان رهبر جامعه، برابرى در تقسیم بیت‌المال، برگرداندن اموالى که به ناحق تصرف شده است.[۴]
نویسنده در فصل ششم، به دنبال شناخت موضع ائمه(ع) در برابر پیداش جریان‌هاى اعتقادى بوده و لذا در این فصل، به بررسى مبانى اعتقادى معصومین(ع) پرداخته است.
در فصل هفتم، مباحث مربوط به فقه و احکام دین مورد بحث قرار گرفته و اهداف دنبال‌شده در آن، عبارتند از: شناخت نقش امامان(ع) در موضوع فقه و فقاهت؛ ارزش فقیه و ارزش استنباط درست احکام از منابع قرآن و حدیث.[۵]
در آخرین فصل نیز به‌منظور شناخت رابطه امامت و سیاست، به بررسى سیره سیاسى معصومین(ع) پرداخته شده است.[۶]
در انتهاى کتاب، به منابعى که مى‌توان به کمک آن، به سیره معصومین(ع) پى برد، اشاره شده است.[۷]
ویژگى‌هاى کتاب
پاره‌اى از ویژگى‌هاى این اثر، عبارت است از:
- از آنجایى که کتاب، ویژه مبلغان و روحانیان کاروان‌هاى حج و عمره و در حد دو واحد درسى تدوین گردیده، لذا در آن به بیان بخشى از سیره معصومین(ع) اکتفا شده است؛ از جمله سیره عبادى، تربیتى، خانوادگى، اقتصادى، فقهى و سیاسى، که در این موارد نیز به بیان کلیات بسنده شده است.
- روش تدوین در این نوشتار چنین بود که با مطالعه سیره معصومین(ع) کلیاتى استنباط شده و آن کلیات، در آغاز هر فصل به‌عنوان موضوعات اصلى و فرعى آورده شده و سپس براى اثبات آنها، شواهد و دلایلى از کتاب‌ها بیان گردیده است. حاصل برخى روایات نیز به‌صورت خلاصه آورده شده است.[۸]
پانویس
منابع
- ویکی نور
