آیه 100 نساء
متن آیه
ترجمه آیه
و هر كه در راه خدا هجرت كند در زمين اقامتگاه هاى فراوان و گشايش ها خواهد يافت و هر كس به قصد مهاجرت در راه خدا و پيامبر او از خانه اش به درآيد سپس مرگش در رسد پاداش او قطعا بر خداست و خدا آمرزنده مهربان است.
نزول
محل نزول:
این آیه در همچون دیگر آیات سوره نساء در مدینه بر پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله نازل گردیده است. [۱]
شأن نزول:[۲]
«شیخ طوسی» گوید: در سبب نزول اين آيه چنين گويند: وقتى كه آيه 97 نازل گرديد مسلمين اين آيات را نوشتند و براى دوستان و برادران خود در مكه فرستادند در اين موقع عده اى از آنها بيرون آمدند و گفتند: از براى ما عذرى باقى نمانده است سپس مهاجرت كردند، سعيد بن جبير و عكرمة و ضحاك و سدى و ابن زيد و ابن عباس و همچنين ابوالجارود از امام محمدباقر عليهالسلام روايت كنند و گويند كه اين آيه درباره ضمرة بن العيص بن ضمرة بن زنباع يا عيص بن ضمرة نازل گرديد كه مريض بود و باهل خود دستور داد فرشى از براى او بر روى تخت بيندازند و آن را به طرف رسول خدا صلى الله عليه و آله حمل كنند، چنين كردند و در اين ميان وفات يافت و اين آيه نازل گرديد و نيز قتادة هم روايت كرده و اضافه نموده كه ضمرة گفته است من راه را ميدانم و مى شناسم و داراى وسعت مال هستم، مرا از خانه ام بيرون ببريد. او را بيرون آوردند سپس وفات يافت.[۳]
عمر بن شبه گويد: اين شخص ابواميّة ضمرة بن جندب الخزاعى بوده است و زبير بن بكار گويد: او خالد بن حزام برادر حكيم بن حزام بوده كه از خانه خويش به عنوان مهاجرت بيرون آمد و سپس در بين راه وفات يافت.
پانویس
- ↑ طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج 3، ص 3.
- ↑ محمدباقر محقق، نمونه بینات در شأن نزول آیات از نظر شیخ طوسی و سایر مفسرین خاصه و عامه، ص 237.
- ↑ ابن ابىحاتم در تفسير خود و نيز ابو يعلى از ابن عباس موضوع ضمرة بن جندب را روايت كرده اند و طبرى نيز در تفسير خود از سعيد بن جبير و عكرمة و قتادة و سدى و ضحاك بنام ضمرة بن العيص يا عيص بن ضمرة يا جندب بن ضمرة الجندعى نقل كرده اند و همچنين باز ابن ابىحاتم در تفسير خود و نيز ابن منده و بارودى از هشام بن عروة او از پدرش روايت كنند كه زبير بن العوام گفته خالد بن حزام به سرزمين حبشه مهاجرت كرده بود در بين راه وفات يافت و اين آية نازل گرديد.
منابع
- قرآن کریم، ترجمه محمدمهدی فولادوند.
- محمدباقر محقق، نمونه بینات در شأن نزول آیات از نظر شیخ طوسی و سایر مفسرین خاصه و عامه، انتشارات اسلامی، تهران، 1361 ش.
- فضل بن حسن طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، انتشارات ناصرخسرو، تهران، 1372 ش.