الإعلام بوفیات الأعلام (کتاب)
معرفی اجمالی
الإعلام بوفیات الأعلام، اثر محمد بن احمد بن عثمان ذهبی (متوفی 748ق)، با تحقیق مصطفی بن علی عوض و ربیع ابوبکر عبدالباقی، در موضوع تاریخ وفات جمعی از بزرگان است.
نام دیگر کتاب، «درة التاریخ» می‌باشد.[۱]
ساختار
کتاب با مقدمه محقق آغاز و اسامی افراد که حدودا 3507 تن می‌باشند، بر حسب سال وفات ایشان، از سال اول هجری تا سال هفتصد و چهل هجری ذکر گردیده است.
گزارش محتوا
در مقدمه محقق، ضمن اشاره به نام کتاب و تأیید نویسنده آن، به توضیح اقدامات تحقیقی صورت گرفته در کتاب پرداخته شده است. برخی از این اقدامات عبارتند از: توثیق افراد از مهم ترین منابع موثق و مورد اطمینان با بیان تصحیفات و تحریفات در صورت وجود؛ تبیین سال وفات افراد در صورت اختلاف؛ ذکر مراجعی که در توثیق شخص بر آنها اعتماد شده؛ تهیه فهرستی ابجدی که در آن سال وفات شخص و شماره ترجمه وی در کتاب تبیین شده است؛ تهیه فهرست سال‌ها و تهیه فهرست وقایع تاریخی همراه با ذکر سال آن.[۲]
نویسنده در کتاب، فقط به ذکر نام اشخاصی که در هر سال دار فانی را وداع گفته‌اند پرداخته و هیچ توضیح دیگری پیرامون ایشان، نداده است؛ مگر ذکر نام محل شهادت یا وفات افراد مانند: شهادت ابوسلمه بن عبدالاسد در سال دوم هجری در بدر.[۳]، شهادت حضرت حمزه در سال سوم هجری در احد.[۴]و وفات سعد بن خوله در سال ششم هجری در مکه.[۵]و نیز ذکر ماه وفات یا شهادت افراد در برخی موارد همچون: خلیفه اول در ماه جمادی الآخره.[۶]و یا سن افراد در هنگام وفات مانند: وفات ابوقحافه در سن 94 سالگی در سال چهاردهم هجری.[۷]
از جمله ویژگی‌های کتاب آن است که علاوه بر تاریخ وفیات، به برخی از حوادث تاریخی نیز اشاره نموده است، مانند: صلح حدیبیه در سال ششم هجری.[۸]، جنگ موته و حنین در سال هشتم هجری.[۹]، جنگ تبوک در سال نهم هجری.[۱۰]، یرموک و قادسیه در سال پانزدهم هجری.[۱۱]، فتح مصر در سال بیست ویک هجری.[۱۲]
وضعیت کتاب
فهرست اسامی افراد بر اساس ترتیب حروف الفبا (و ذکر سال وفات و شماره ترجمه در مقابل آن)، در پایان جلد دوم، آمده است.
پاورقی‌ها توسط محقق نوشته شده و در آنها، توضیحات جامع و مفصلی پیرامون توضیح افراد مذکور و منابعی که اطلاعات بیشتری در مورد آن افراد می‌توان یافت، ارائه گردیده است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.
منبع
ویکی نور
