نماز شب

فضیلت نماز شب

امام صادق علیه السلام فرمود: «نماز شب صورت را زیبا و خلق را نیكو و انسان را خوشبو می گرداند، رزق را زیاد و قرض را ادا می كند، اندوه را برطرف می سازد و چشم را جلا می دهد».

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «نماز شب وسیله ای است برای خوشنودی خدا و دوستی ملائكه». امام صادق علیه السلام فرمود: «در خانه هایی كه نماز شب خوانده می شود و قرآن تلاوت می گردد، آن خانه ها نزد آسمانیان هم چون ستاره درخشانند».

كیفیت نماز شب

نماز شب مجموعاً یازده ركعت است:

1. هشت ركعت آن كه دو ركعت، دو ركعت مانند نماز صبح خوانده می شود و چهار دو ركعتی آن به نیت نماز شب می باشد.
2. دو ركعت نماز شفع: بهتر است در ركعت اول آن بعد از حمد، سوره ناس و در ركعت دوم بعد از حمد، سوره فلق خوانده شود.
3. یك ركعت نماز وتر: بعد از حمد سه بار سوره توحید و یك بار سوره فلق و یك بار سوره ناس بخوانیم و می‌توان یك سوره تنها خواند، سپس دستها را برای قنوت به سوی آسمان بالا می بریم و حاجات خود را از خدا می خواهیم.

• و برای چهل مؤمن دعا می كنیم.
• و طلب مغفرت می كنیم و هفتاد مرتبه می گوییم: «استغفرالله ربّی و اتوبُ الیه».
• از پروردگار خود طلب آمرزش و مغفرت می كنیم و به سوی او بازگشت می نمایم. آنگاه 7 بار می گوییم: «هذا مقامُ العائذٍٍِ بكَ منَ النّارِ»؛ این است مقام كسی كه از آتش قیامت به تو پناه می برد.
• و بعد از آن 300 مرتبه می گوییم: «العفو» و سپس می گوییم: «ربّ اغفرلی و ارحمنی وتُب عَلیَّ انّكَ انتَ التّوابُ الغفُورُ الرّحیم».

احكام نماز شب

1. هشت ركعت به نیت نماز شب و سپس دو ركعت نماز شفع و آنگاه یك ركعت نماز وتر كه بافضیلت ترین نماز شب، نماز وتر و شفع است و دو ركعت شفع برتر از وتر است.
2. برای نماز شب می توان به نماز شفع و وتر اكتفا كرد، بلكه هنگام تنگی وقت می توان تنها به نماز وتر اكتفا نمود.
3. وقت نماز شب از نیمه شب تا فجر صادق است و هنگام سحر از سایر مواقع بهتر است و تمامی ثلث آخر شب سحر محسوب می شود و افضل از آن خواندن نماز شب نزدیكی های فجر است.
4. جایز است انسان نماز شب را نشسته بخواند حتی در حال اختیار ولی اگر می خواهد نشسته بخواند بهتر آن است كه هر دو ركعت نشسته را یك ركعت ایستاده حساب كند. بنابراین باید هشت بار دو ركعت نشسته و هر دو ركعت به یك سلام كه جمعاً شانزده ركعت می شود به نیت نماز شب بخواند و دوباره دو ركعت هر دو ركعت به یك سلام به نیت نماز شفع و دو بار یك ركعت هر یك ركعت به یك سلام به نیت نماز وتر، ولی در حال اضطرار و مریض همان یازده ركعت كفایت می كند.
5. شخص مسافر می تواند نماز شب را پیش از نیمه شب بخواند.
6. جوانی كه می ترسد خواب بماند و نماز شب از او فوت شود، می تواند نماز شب را پیش از نیمه شب بخواند.
7. كسانی كه برای خواندن نماز شب بعد از نیمه شب عذری دارند مانند پیرمردان و یا كسی كه از سرد شدن هوا می ترسد و یا از جنب شدن در خواب می ترسد... می توانند نماز شب را قبل از نیمه شب بخوانند.
8. خواندن سوره در ركعت های نماز شب لازم نیست و می تواند فقط به خواندن سوره حمد اكتفا كند. همچنین قنوت در ركعت های دوم مستحب است و می تواند بدون قنوت بخواند.
9. نماز وتر یك ركعت است و می شود آن را بدون قنوت به جا آورد.
10. لازم نیست همه یازده ركعت را در یك مجلس بخواند بلكه می تواند در دو سه نوبت بخواند، بلكه تفریق افضل است. همان طور كه رسول خدا صلی الله علیه و آله تهجد می كرد.
11. مستحب است كه نماز شب را بلند بخواند تا اگر از خانواده اش كسی می خواهد برای به نماز شب برخیزد، بیدار شود چنانچه در روایت است و شهید و دیگران نیز تصریح به استحباب جهر نموده اند.

بدیهی است كه استحباب بلند خواندن نماز شب در جایی است كه امن از ریا و سُمعه باشد و اگر خدای ناخواسته خوف ریا و سُمعه در بلند خواندن باشد باید آهسته بخواند.

منابع

پایگاه اندیشه قم.