دلائل الإمامة (کتاب)

نویسنده

ابو جعفر، محمد بن جریر بن رستم طبری آملى مازندرانى.

مؤلف اين كتاب از چهره هاى برجسته فقهاى شيعه در قرن چهارم هجرى و از معاصرين شیخ طوسی و نجاشى است.

موضوع

اين كتاب، مجموعه رواياتى از حضرت رسول خدا و اهل بيت آن حضرت صلوات الله عليهم درباره مقام و معجزات و زندگانى اهل بيت عصمت و طهارت است.

مؤلف در كتاب خود سخنرانى ها و كلمات گهربار ائمه معصومين عليهم السلام را نيز آورده است.

ارزش و اعتبار

دلائل الإمامة از منابع روايى معتبر شيعه است و مورد توجه علما و فقهاى شيعه قرار گرفته به طورى كه در بسيارى از مجموعه هاى روايى از آن نقل شده و به آن استناد كرده اند.

اين كتاب براى شناخت زندگينامه و سخنان و مقام ائمه معصوم عليهم السلام كتابى ارزشمند و قابل توجه مى باشد.

همچنين كتاب حاضر دائرة المعارف بزرگى از معارف اسلامى و مسائل عقيدتى است كه از سرچشمه جوشان علوم اهل بيت عليهم السلام سرازير شده است.

انگيزه نگارش

علما و فقهاى بزرگ شيعه سعى وافر در حفظ ميراث گرانقدر امامان معصوم عليهم السلام داشتند تا كلام و سيره آن بزرگواران را به گوش جهانيان رسانده، همگان را با روايات و سخنان ارزشمند آنان آشنا نمايند و در اين راه از هيچ كوششى فروگزار نكردند.

طبرى نيز در همين راستا با نگارش اين كتاب خدمتى شايان و قابل توجه در شناخت بهتر اهل بيت عصمت و طهارت عليهم السلام نموده است.

سخن علما

علامه شيخ آقا بزرگ تهرانی درباره اين كتاب مى فرمايد:«كتاب دلائل الإمامة نوشته ابو جعفر، محمد بن جرير بن رستم طبرى آملى مازندرانى، متاخر از محمد بن جرير طبرى كبير و معاصر با شيخ طوسى مى باشد.اولين كسى كه از اين كتاب نام برده، سيد على بن طاووس، متوفاى 664 هجرى، در كتاب «فرج المهموم» و «اليقين» بوده است.نسخه او كامل بوده ولى نسخه موجود در زمان ما كامل نيست و بعضى از بخش هايى كه ابن طاووس به آن اشاره كرده را ندارد.»

شيوه روايت

مؤلف، اين كتاب را به دو شيوه روايت كرده است:

1 - روايت از مشايخ، كه با اجازه يا خواندن يا شنيدن، از آنها روايت نقل مى كند.

2 - نقل از كتاب راويانى كه آنها را درك نكرده و تنها كتابشان به دست او رسيده است.

ابوجعفر در اين كتاب

مؤلف در بخش هايى از اين كتاب مى گويد:«قال ابو جعفر...» كه مراد وى از ابو جعفر يكى از اين شخصيت ها است:

1 - ابو جعفر، محمد بن جرير طبرى، كه غالبا از سفيان بن وكيع روايت نقل مى كند.

2 - ابو جعفر، محمد بن جرير، كه از اصحاب امام حسن عسكرى عليه السلام است.

3 - ابو جعفر، محمد بن جرير بن يزيد طبرى، مورخ مشهور.

4 - ابو جعفر محمد بن جرير طبرى كبير.

عناوين كتاب

كتاب حاضر شامل موضوعاتى است مانند:

نام هاى حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها، مصحف فاطمه سلام الله عليها، ولادت امام حسن علیه السلام، شهادت آن حضرت، اخبار شهادت امام حسین علیه السلام، نامه آن حضرت به بنى هاشم، معجزات امام زین العابدین عليه السلام، سفر امام باقر علیه السلام به شام، ماجراى آن حضرت با دانشمند مسيحى، ولادت امام جعفر صادق علیه السلام، القاب امام موسی کاظم علیه السلام، نماز استسقاى امام رضا علیه السلام، مدت زندگانى امام جواد، معرفى بزرگان شيعه كه امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف را در سامرا ديدند و بسيارى مطالب مهم ديگر.

نسخه هاى كتاب

1 - نسخه اى در كتابخانه امير المؤمنین عليه السلام در نجف اشرف كه تاريخ نگارش آن 1092 هجرى است.

2 - نسخه اى در كتابخانه آستان قدس رضوى در مشهد مقدس كه تاريخ نگارش آن به سال 1262 هجرى برمى گردد.

3 - نسخه اى در كتابخانه سید ابو الحسن اصفهانی در نجف اشرف كه تاريخ نگارش آن 1316 هجرى و به خط شیخ عباس قمی مى باشد.

اين نسخه در اختيار محدث نوری نيز بوده و از روى نسخه اى كه يكى از دوستان محدث نورى به نام شيخ ميرزا يحيى اصفهانى از اصفهان به نجف برده، نوشته شده است.

اين نسخه با نسخه آستان قدس رضوى تفاوتى ندارد و ظاهرا هر دو از روى يك نسخه نوشته شده اند.

منبع:مقدمه و متن کتاب

---