المبسوط فی فقه الامامیه (کتاب)
کتابی است در فقه از شیخ طوسی
مؤلف
محمد بن حسن بن على طوسى، معروف به شیخ طائفه (م 460 ق) در طوس به دنیا آمد. او از شاگردان شیخ مفید و سید مرتضى رحمه الله بود و خود به درجه استادى رسید و سال‌ها در رأس مكتب تشیع در قرن پنجم هجرى بود. ابتدا دوازده سال در بغداد پس از وفات سید، كرسى درس استاد را به خوبى اداره نمود و شهرتى عظیم پیدا كرد؛ مخصوصاً هنگامى كه به امر خلیفه عباسى، كرسى تدریس علم كلام در جهان اسلام به او واگذار شد.
مكتب شیخ، مكمل مكتب مفید و سید مرتضى بود. شیخ الطائفه در تمام فنون فقهى، اصولى، كلامى، تفسیرى، حدیثى و رجالى مهارت داشت. در سجایاى اخلاقى و فضایل معنوى یكتا بود. آراى او متكى به دلایل عقلى و نقلى مستفاد از ادله فقهى است. شیخ طوسى مدت چهل سال در بغداد اقامت داشت؛ ولى به علت حوادث ناگوارى كه بین امرا و صاحبان مذاهب مختلف پس از دیالمه و آل بویه در اوایل سلطنت طغرل سلجوقى روى داد و منجر به آتش كشیده شدن بهترین كتابخانه بغداد و همچنین به سوخته شدن خانه شیخ طوسى گردید، وى ناگزیر در سال 448 ق تا آخر عمر در شهر نجف اشرف اقامت گزید و با ورود او تدریجاً حوزه هزار ساله نجف پى ریزى شد. او در همین شهر چشم از جهان فروبست.
استادان
ابوعبدالله حسین بن عبیدالله غضائرى، ابوعبدالله احمد بن عبدالواحد بزار معروف به ابن عبدون، احمد بن محمد بن موسى معروف به ابن الصلت اهوازى، ابوالحسین على بن احمد بن محمد بن ابوجید قمى، ابوالقاسم على بن شبل بن اسد الوكیل، ابوالفتح هلال بن محمد حفار و...
شاگردان
آدم بن یونس، احمد بن حسین خزاعى نیشابورى، عبدالرحمان بن احمد خزاعى، عبدالجبار بن عبدالله مقرئى رازى، قاضى ابن سراج طرابلسى، ابوعبدالله حسین بن مظفر بن على حمدانى و...
تألیفات
المبسوط، النهایه، العده، الایجاز، تلخیص الشافى، الرجال الخلاف، التبیان.[۱]
معرفى اجمالى كتاب
این كتاب از بهترین كتب فقهى است كه جمیع ابواب فقهى را در بردارد. در این كتاب سعى شده ابواب فقهى به طور مختصر بیان شوند و به ذكر مسائل فقهى اكتفا گردد و از این رو از ادعیه و آداب ذكرى به میان نیامده است. ویژگى دیگر این كتاب این است كه بسیارى از فروعى كه مخالفان ذكر كرده اند، در آن آورده شده است.
كتاب دوره كامل فقهى مى باشد كه از كتاب طهارت شروع مى شود و به كتاب دعاوى و بینات پایان مى یابد. گفته شده كه شیخ طوسى در كتاب مبسوط مجتهد صرف و اصولى بحث است و در برخى از مسائل حتى از قیاس و استحسان استفاده كرده و موافق با نظریه عاملان به آن‌ها سلوك نموده است.[۲]
وضعیت نشر
این كتاب به كوشش انتشارات المكتبة المرتضویه چاپ و منتشر شده است.
پانویس
منابع
- کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی، محمدرضا ضمیری
