ام هیثم نخعی
«ام‌ّ هیثم نخعی» (متوفی قرن ۱ هـ.ق)، دختر اسود نخعی و همسر ابوالهیثم بن تیهان از اصحاب امیرالمؤمنین علیه‌السلام است. ام‌هیثم خود از اصحاب و شیعیان امام علی علیه‌السلام و از زنان شاعر و راویان حدیث در طبقه تابعین بود.
ابومخنف می‌گوید: وی در رثای امیرالمؤمنین علی علیه السلام اشعاری گفته که فرازهای نخست آن چنین است:
ألا یا عَینُ وَیحَک فَاسعَدینا * أ لا تَبکی أمیرَ المُؤمِنینا!
رُزینا خَیرَ مَن رَکبَ المَطایا * وخَیسَها ومَن رَکبَ السَّفینا
ومَن لَبِسَ النِّعالَ ومَن حَذاها * ومَن قَرَأَ المَثانِی وَالمِئینا
وکنّا قَبلَ مَقتَلِهِ بِخَیرٍ * نَرى مَولى رَسولِ اللّهِ فینا
یقیمُ الدّینَ لا یرتابُ فیهِ * ویقضی بِالفَرائِضِ مُستَبینا
ویدعو لِلجَماعَةِ مَن عَصاهُ * وینْهَک قَطعَ أیدِی السّارِقینا
«ای چشم وای بر تو، با ما همراهی کن و برای امیرمؤمنان اشک بریز. دچار مصیبت فقدان کسی شدیم که مانندش بر مرکب سوار نشده و آن را رام نکرده و زیر رکاب نکشیده و یا در کشتی قدم ننهاده است. و نیز بهترین کسی که کفش پوشیده و با آن‌ها گام برداشته، و سوره‌های کوتاه و بلند قرآن را خوانده است. ما پیش از شهادت آن بزرگوار زندگی خوشی داشتیم، زیرا یار وفادار رسول خدا صلی الله علیه وآله را در میان خویش دیدار می‌کردیم. کسی که دین حق را بدون تردید برپا می‌داشت، و به طور آشکار به احکام ارث و فرائض، حکم می‌فرمود. سرکشان را به اتفاق می‌خواند و از طرفی در بریدن دست دزد و کیفر او قاطع بود...».
شیخ مفید در مورد او می‌نویسد: هنگامی که ابن ملجم به قتل رسید (و قصاص شد)، ام‌هیثم از امام حسن علیه‌السلام درخواست کرد تا جسد ابن ملجم را به وی دهد تا آن را بسوزاند.
منابع
- بانوان عالمه و آثار آن‌ها، معاونت پژوهش مرکز حوزه‌های علمیه خواهران.
- "اُمّ هيثم دختر اَسوَد نَخَعى"، پایگاه حدیث نت.
