احمدیه
فرقه «احمدیه» منسوب به میرزا غلام احمد قدیانى (۱۳۲۸-۱۲۵۰ ق) است. اعتقادات قدیانی درباره حضرت مسیح(ع) و مهدی موعود(عج) و ادعاهای او درباره مأموریت ویژه از جانب خدا برای تجدید اسلام و دیگر عقاید و دعاوی او، با معتقدات و باورهای مسلمانان سازگاری ندارد.
مؤسس فرقه
غلام احمد فرزند مرتضى در سال ۱۲۵۵ ق/۱۸۳۹ م. در قادیان متولد شد. حرفه پدرش طبابت بود. اجداد غلام احمد در دربار پادشاهان مغول هند مقام یافتند. مرکز بعدى این خاندان شهرستان قادیان واقع در ناحیه گورداس (پنجاب هند) بود.
غلام احمد به تحصیلات اسلامى روى آورد و بعد وارد خدمت دولت انگلیس شد. از سال ۱۸۶۰ تا ۱۸۶۵ م. در شهر سیالکوت مشغول کار بود. بعدها از کار دولتى کناره گرفت و در زادگاه خود قادیان گوشه گیرى اختیار کرد. چهل سال داشت که کتاب مذهبى خود را به نام «براهین احمدیه» منتشر کرد (۱۸۸۰ م). این کتاب با استقبال مردم روبرو شد.
احمد قادیانی در حدود پنجاه سالگى دعوت خویش را آغاز کرد و مدعى شد که از طرف خداوند به وى وحى مى شود، و اجازه دارد که بیعت مردم را بپذیرد. در سال ۱۹۰۴ م. خود را مسیح و مهدى موعود و تاراکریشنا خواند. قادیانى گفت: حضرت عیسى را به دار نزده اند، بلکه او از دست دشمنان گرخته و به هندوستان هجرت کرده و در کشمیر اقامت نموده و به تعلیم انجیل پرداخته است. عیسى پس از ۱۲۰ سال زندگى درگذشت و در سرى ناگر به خاک سپرده شد و مرقد او امروز به قبر یوذاسف مشهور است.
محققان در تاریخ فرقه احمدیه و سیر عقاید آن مى گویند که غلام احمد خود را ابتدا متجدد (مجدد) قرن چهاردهم هجرى معرفى کرد و بعدا ادعاى نبوت کرد. و مدعى مهدویت و رجعت مسیح شد. قادیانى به مشایخ صوفیه ارادت بسیار داشت و معجزه را براى پیامبران ضرورى نمى دانست.
پس از مرگ قایانى، پیروان او شخصى را به نام مولوى نورالدین به جانشینى او انتخاب کردند. پس از چندى پسر ۲۵ ساله اش میرزا بشیرالدین محمود احمد را به عنوان خلیفة المسیح الثانى برگزیدند که چهل سال خلافت کرد و نظم جدیدى به مذهب قادیانى داد.
بر طبق آمار خود قادیانیه، قریب به نیم میلیون مؤمن احمدى وجود دارد که در حدود نیمى از آنها در پاکستان و بقیه به‌طور یکسان میان هندوستان و دیگر نقاط، بویژه در افریقا و اندونزى تقسیم شده‌اند.
گروه احمدیه باید حداقل یک چهارم درآمد خود را به صندوق انجمن بپردازند. مرکز جدید این جماعت در ربوه در ۱۰۴ کیلومترى لاهور پاکستان قرار دارد. یک مجلس مشورتى هم دارند که اعضاى آن بیشتر انتخابى هستند تا انتصابى. کسانى که مذهب احمدیه را مى پذیرند، باید احمدى زاده باشند یا رسما اظهار ایمان کنند: (گواهى مى دهم که تنها خداوند بزرگ را باید پرستید. او کسى است که انباز و شریک ندارد. من مى کوشم تا به همه قوانین اسلام عمل کنم. من محمد (صلى الله علیه و آله) پیامبر اسلام را خاتم پیامبران مى دانم و نیز به تمام دعوى هاى میرزا غلام احمد قادیانى اعتقاد دارم).
پس از چندى گروهى از جماعت احمدیه جدا شدند و غلام احمد را متجدد خواندند نه یک پیامبر و تأکید دارند که او ادعاى پیامبرى نکرده است. این فرقه اقلیت را تشکیل مى دهند ولى در فعالیت مذهبى خود پرشور مى باشند و مى کوشند مردم را به اسلام دعوت کنند نه به آئین خود. در کشورهاى انگلیسى زبان براى اشاعه مذهب خود انتشارات فراوانى دارند. این گروه را انجمن اشاعه اسلام احمدیه گویند. مرکز تبلیغات انجمن در لندن، برلن و جاکارتا در اندونزى است.
عقاید احمدیه
عقاید احمدیه با عقاید عامه مسلمانان اختلاف زیادى ندارد، جز در سه اصل که همین اصول، گمراهی آنها را نشان می‌دهد:
۱. طبیعت مسیح یافتن.
۲. دعوى مهدویت غلام احمد؛ چنانکه گفته شد، غلام احمد در سال ۱۹۰۴ م. خود را مسیح و مهدى موعود و تاراکریشنا خواند. همچنین در حدود پنجاه سالگى به دعوت بشارت خود پرداخت و ادعا کرد که پیامبر است و از جانب خدا به او وحى می‌رسد و اجازه دارد بیعت بپذیرد. و این ادعای رسالت با الفاظ مختلفی در نوشته‌های غلام احمد بیان شده است.
۳. انکار جهاد اسلامى؛ غلام احمد مى گوید: در زمان ما نباید جهاد به جنگ و شمشیر باشد، بلکه جهاد به معناى کوشش است که پیروان مذهب باید در گسترش آن عقیده با صلح و آرامش به جاى آوردند. از این رو، جهاد با شمشیر نزد این فرقه حرام است.
مخالفت با احمدیه
اعتقادات غلام احمد درباره حضرت مسیح(ع) و مهدی موعود(عج) و ادعاهای او درباره مأموریت ویژه از جانب خدا برای تجدید اسلام و دیگر عقاید و دعاوی او، با معتقدات و باورهای مسلمانان سازگاری ندارد. بدین جهت، همه مذاهب اسلامی ادعای میرزا غلام احمد را رد کرده، و صدها کتاب، مقاله، فتوا و سخنرانی و تجمع بر ضد این فرقه در اکثر کشورهای اسلامی نوشته و صادر شد. از جمله کتاب‌های منتشر شده عبارت‌اند از: القادیانی و القادیانیه (جمعی از علمای پاکستان)، دفع اوهام توضیح المرام فی الرد علی القادیانیه (شیخ سلیمان ظاهر عاملی)، موقف الامة الاسلامیة من القادیانیه (جمعی از نویسندگان) و ... . به فتوای امام خمینی، اگر شخصی از فرقه احمدیه، ادعاهای غلام احمد قادیانی را مبنی بر ادعای نبوّت بپذیرد کافر است.
دولت پاکستان سعى کرد براى نابودى این فرقه، آنان را متهم به انکار خاتمیت پیامبر اسلام نماید. دولت عربستان که پیرو آئین وهابیت است، با این فرقه عناد بسیارى دارد و از ورود این افراد به حجاز جلوگیرى مى کند. اقبال لاهورى از مخالفان این فرقه بود. علماى مناطق شبه قاره هند، پاکستان، مصر، سوریه و عراق علیه قادیانیه موضع گرفتند.
منابع
- تاریخ ادیان و مذاهب جهان، عبدالله مبلغی آبادانی، ج۳ ص۲۸۳، در دسترس: پایگاه اطلاع رسانی فرق و ادیان و مذاهب.
- "فرقه احمدیه"، سایت اسلام کوئست.
