طومار
طومار[۱] اين كلمه عربي شده واژه‌اي يوناني و به معني نامه، كتاب، دفتر، صحيفه، مكتوب، نوشته دراز، نوشته لوله كرده و لوله كاغذ درنورديده است.
طوماري، صفت نسبي به معني خط و قلم حلي (قلم درشت) و در مقابل غباري (قلم و خط بسيار ريز) است.
در مصر باستان، ورق‌هاي پاپيروس را از جهت عرض به هم مي‌چسبانيدند و از آن نواري طويل ــ گاهي تا چند متر ــ مي‌ساختند و سپس روي آن مي‌نوشتند. بعدها، اين شكل كتابت مورد تقليد جوامع ديگر نيز قرار گرفت و بعضي فرمان‌ها و مكتوبات را به صورت طوماري تحرير مي‌كردند.
در دوره‌هاي اسلامي نيز بسياري از مكتوبات را بر روي كاغذهايي مي‌نوشتند كه از جانب طول به هم متصل مي‌شدند و آنها را مانند كتاب‌هاي خطي آراسته و تذهيب مي‌كردند. در عصر قاجار بيشتر قباله‌هاي ازدواج و وقفنامه‌ها را در كاغذهاي طوماري مي‌نوشتند. گاهي هم پشت كاغذهاي اتصال يافته را براي استحكام بيشتر با پارچه‌اي ظريف آستر مي‌كردند. همچنين براي حفاظت طومارها از محفظه يا غلاف چرمي، چوبي، و فلزي استفاده مي‌شد.
يكي از مهم‌ترين علل استفاده از طومار، حفظ مطالب زياد در فضا و حجمي كم است و علت ديگر آن را مي‌توان حفاظت اطلاعات مضبوط در آنها از آسيب‌ها و حوادث طبيعي دانست.
پانویس
- ↑ Scroll.
منابع
- دائره المعارف کتابداری و اطلاع رسانی، مدخل "طومار" از رضا خاني‌پور، بازیابی: 13 مرداد 1392.
