آیه ۵ حشر

متن آیه

«مَا قَطَعْتُم مِّن لِّینَةٍ أَوْ تَرَكْتُمُوهَا قَائِمَةً عَلَى أُصُولِهَا فَبِإِذْنِ اللَّهِ وَلِیُخْزِیَ الْفَاسِقِینَ».

[59–5] (مشاهده آیه در سوره)

ترجمه

هر درخت خرمایی را که بریدید، یا آن را بر ریشه اش باقی گذاردید. به فرمان خدا بود تا نافرمانان خوار کردند.

نزول

سبب نزول آیه چنین بوده که وقتى پیامبر به زیر حصار و قلعه یهودیان بنى‌النضیر فرود آمد. دستور فرمود تا بعضى از درختان را که مال و ثروت آنان بود، بریدند. اینان جزع و زارى کردند و نمى توانستند بریده شدن درخت‌هاى خود را طاقت آورند. لذا از راه طعن و سرزنش گفتند: یا محمد تو که ادعاى پیامبرى می‌کنى و می‌گوئى به خاطر اجراى عدل فرستاده شده اى. بریدن درختان برخلاف عدل بوده و بلکه از جمله فساد و خرابکارى در زمین می‌باشد.

پیامبر از ابراز این سخنان دلتنگ شد و مسلمین ساده‌لوح نیز پیش خود فکر می‌کردند که شاید واقعا عمل پیامبر فسادکارى باشد. لذا اختلاف نظر از لحاظ فساد و عدم فساد این کار در بین آمد. بعضى مى گفتند: نبایستى این درختان را بریده باشند زیرا از جمله غنائم و اموال است و برخى دیگر مى گفتند: نبایستى این درختان را بریده باشند زیرا از جمله غنائم و اموال است و برخى دیگر مى گفتند چون یهودیان درخواست قطع نشدن آن را دارند بنابراین به خاطر ضدیت با خواسته هاى آنان باید درختان حتما بریده شود سپس این آیه نازل گردید. چنان که قتادة و یزید بن رومان نیز نقل نموده اند عبدالله بن عمر گوید: پیامبر دستور داد نخل‌هاى خرماى بنوالنضیر را طعمه حریق ساخته و آتش بزنند سپس این آیة نازل گردید.

جابر گوید: پیامبر دستور داد درخت‌هاى خرماى بنوالنضیر را قطع نمایند این کار بر مسلمین دشوار آمد و نزد پیامبر آمدند و گفتند: یا رسول الله اگر این درختان را قطع کنیم. آیا گناهى براى ما محسوب نخواهد گردید؟ سپس این آیة نازل شد اگر چه سند این حدیث ضعیف به نظر مى آید.

منابع

• قرآن کریم، ترجمه عبدالمحمد آیتی.
• محمدباقر محقق، نمونه بینات در شأن نزول آیات از نظر شیخ طوسی و سایر مفسرین خاصه و عامه، ص 793.

پیوندها

• سوره حشر
• سوره حشر/متن و ترجمه سوره