سید محمد حسینی همدانی

آیت‌الله سید محمد حسینی همدانی (۱۴۱۷-۱۳۲۲ ق) معروف به آقانجفی همدانی، فقیه و مفسر شیعه معاصر و از شاگردان میرزای نائینی و محمدحسین غروی اصفهانی بود. او آثاری در تفسیر و فقه و کلام تألیف کرد که مشهورترین آنها، «انوار درخشان در تفسیر قرآن» است.

نام کامل	سید محمد حسینی همدانی
زادروز	۱۳۲۲ قمری
زادگاه	نجف
وفات	۱۴۱۷ قمری
مدفن	مشهد، حرم امام رضا علیه‌السلام
اساتید	میرزا محمدحسین نائینی، محمدحسین غروی اصفهانی، سید حسین بادکوبه ای، سید علی قاضی طباطبایی،...
آثار	انوار درخشان در تفسیر قرآن، پرتوی درخشان از اصول کافی، معاد جسمانی و روحانی، مسیحا مژده مهدی موعود،...

ولادت و نسب

سید محمد حسینی همدانی در ۱۳۲۲ق در نجف به دنیا آمد. پدرش سید علی همدانی معروف به میرسید علی عرب، از شاگردان آخوند خراسانی، میرزا حسین خلیلی تهرانی و ملا حسینقلی همدانی و از نوادگان محقق اَعْرَجی، علامه سید محسن حسینی کاظمی بود.

تحصیل و استادان

سید محمد همدانی در ۱۳۳۰ق. به همراه پدرش به همدان رفت و به تحصیل علوم دینی نزد وی پرداخت. سپس در ۱۳۴۳ق. به نجف بازگشت و نزد علمای بنام آن شهر، مرحله سطوح را تکمیل کرد و پس از آن، در ۱۳۴۵ق. در آخرین دوره درس اصول علامه محمدحسین نائینی حاضر شد و مورد توجه وی قرار گرفت؛ تا آنجا که میرزای نائینی او را به دامادی خود برگزید.

برخی دیگر از اساتید ایشان عبارتند از: سید محمدهادی میلانی، محمدحسین غروی اصفهانی در فقه، اصول، کلام و فلسفه، سید حسین بادکوبه ای در فقه، اصول، کلام و فلسفه، سید علی قاضی در اخلاق و عرفان، سید عبدالغفار مازندرانی (عالِم اخلاقی نجف) در اخلاق.

فعالیت‌ها و ویژگی‌ها

آیت الله سید محمد همدانی پس از بهره‌مندی از استادان بزرگ نجف و اخذ اجتهاد از آیات عظام نایینی، غروی اصفهانی، آقا ضیاء عراقی، شیخ محمدکاظم شیرازی و شیخ عبدالکریم حائری، در سال ۱۳۶۷ق به همدان بازگشت و اکثر اوقات خود را به تألیف و تصنیف و ارشاد مردم پرداخت. او پس از وفات پدر گرامی‌اش، مسجد کولانج را مرکز وعظ و ارشاد و امامت نماز جماعت خویش قرار داد.

ایشان دارای مجلسی خوش و گفتاری شیرین و چهره ‌ای بشاش بود. زندگی ‌اش ساده‌ و رفتارش آمیخته با تواضع بود. به مستحبات اهتمام فراوان داشت و از مکروهات دوری می‌جست. از وقت خویش بهره کافی می ‌برد و به مطالعه و نگارش می‌پرداخت. رفتار و کردارش آدمی را به خدا سوق می ‌داد. از شهره شدن گریزان بود. با برپایی کنگره برای بزرگداشت خود، به شدت مخالفت کرد. به امام خمینی و انقلاب اسلامی ایران عشق می‌ورزید و این امر از محتوای مصاحبه ‌هایش با مجله حوزه کاملاً هویداست. حفظ نظام را از اهم واجبات شرعی می ‌دانست. عاشق جوانان بسیجی بود و چهره برخی از آنها و حالات و معنویات آنها را مشابه مرحوم سید علی قاضی می ‌دانست. به اهل بیت (علیهم السلام) بسیار علاقه داشت و بر مصائب آنان می ‌گریست. در اواخر عمر مشق نام امیرالمؤمنین می ‌کرد. حافظه عجیبی داشت.

علامه حسن زاده آملی پس از وفات مرحوم آقا نجفی به فرزندان ایشان فرموده بودند: شما پدرتان را نشناختید. پدر شما از حوزوی‌های فعلی نبودند. ما هم این اواخر فهمیدیم حیف شد.

آثار و تألیفات

برخی از آثار منتشر شده آیت الله سید محمد حسینی عبارت است از:

1. انوار درخشان در تفسیر قرآن، مهم ترین اثر وی و تفسیر فارسی همه قرآن در هجده جلد است.
2. پرتوی درخشان از اصول کافی، در شش جلد، شرح کتاب التوحید کافی.
3. معاد جسمانی و روحانی
4. مسیحا مژده مهدی موعود

همچنین آثار منتشر نشده ایشان عبارت است از:

1. تقریرات درس اصول میرزای نائینی (از مباحث الفاظ تا تعادل و تراجیح)
2. تقریرات درس فقه محقق اصفهانی (بحث مکاسب)
3. تقریرات درس اصول محقق اصفهانی
4. رساله های متعدد در فلسفه، کلام و شرح احادیث اخلاقی.

وفات

مرحوم آیت الله سید محمد حسینی همدانی در ۱۵ جمادی الاول ۱۴۱۷ق. (۸ مهر ۱۳۷۵ش) در همدان وفات یافت. پیکر مطهرش پس از تشییع، به مشهد مقدس انتقال داده شد و در دارالزهد حرم امام رضا (علیه السلام) به خاک سپرده شد.

منابع

• "سید محمد حسینی (آقا نجفی همدانی)"، سایت فرهیختگان تمدن شیعه.

آرشیو عکس و تصویر

• 

  از راست: محمدعلی دامغانی، شهید سید اسدالله مدنی، علی معصومی همدانی، سید موسی خوانساری همدانی و سید محمد حسینی همدانی (آقا نجفی همدانی)

• 

  سید محمد حسینی همدانی (آقا نجفی همدانی)

• 

  سید محمد حسینی همدانی (آقا نجفی همدانی)

• 

  سید محمد حسینی همدانی (آقا نجفی همدانی)

• 

  یکی از آثار سید محمد حسینی همدانی (آقا نجفی همدانی)