عبدالرحمن حیدری ایلامی
آیت الله عبدالرحمن حیدری ایلامی (1304 - 1365 ش)، عالم مجاهد شیعه و از انقلابیون استان ایلام بود. این عالم فرزانه در جریان نهضت امام توانست در استان ایلام اقدامات و خدمات ارزندهای در راستای اهداف انقلاب انجام دهد. آیتالله حیدری ایلامی پس از پیروزی انقلاب و در جریان جنگ تحمیلی، رسالت دینی و ملی خود را به بهترین وجه انجام داه و مصدر خدمات ارزندهای در این مقطع تاریخی گردید.
نام کامل | عبدالرحمن حیدری ایلامی |
زادروز | ۱۳۰۴ شمسی |
زادگاه | ایلام |
وفات | 1365 شمسی |
مدفن | قم، حرم حضرت معصومه سلام الله علیها |
اساتید |
سيد محسن حكيم، سيد ابوالقاسم موسوى خويى، سيد محمود شاهرودى،... |
| |
| |
ولادت
عبدالرحمن حیدری در سال 1304 ﻫ. ش در شهر حسین آباد (ایلام کنونی) پا به عرصهی هستی نهاد. پدرش باباخان، فرزند محمدقلی خان پشتکوهی، نایبالحکومه پشتکوه به دلیل مبادرت در اجرای ترور «کلنل فلیچر» از افسران اعزامی انگلیس به ایلام، در 1320 ﻫ.ش دستگیر و برای مدتی به کرمانشاه تبعید شد.
تحصیل و اساتید
عبدالرحمن حیدری ابتدا به یکی از مکتبخانههای ایلام رفت و در همان شهر تحصیلات مقدماتی را تا ششم نظام قدیم ادامه داد[۱] و سپس در کسوت معلّمی به تدریس در شهر ملکشاهی مشغول شد. حادثه ای شگرف مسیر زندگی او را تغییر داد و به تحصیل علوم دینی پرداخت.[۲]
وی در اواخر سال 1323 ﻫ.ش کسوت معلمی را ترک و راهی کربلا شد. طی دو سال از ابتدای جامع المقدمات تا پایان شرح لمعه را نزد استادان آن روزگار مانند حضرات آیات: علی معرفت، سعید تنکابنی، جعفر رشتی، محمد حسین مازندرانی و یوسف بیارجمندی تلمذ میکند.[۳]
با رحلت مرجع عالی قدر عالم تشیع آیتالله سید ابوالحسن اصفهانی، آیتالله حیدری حوزه علمیه کربلا را به قصد حوزهی سامرا ترک نمود و در همانجا سطوح عالیه را به پایان برد.[۴] ایشان در مدت اقامت هشت سالهی خود در کنار مرقد امامین عسکریین (علیهماالسلام) ضمن تحصیل رسائل و مکاسب، در درس خارج فقه و اصول، محضر آیات عظام شیخ مجتبی لنکرانی، شیخ عبدالرسول اصفهانی، شیخ عبدالله اصفهانی را درک کرد.
آیت الله حیدری در نجف در درس خارج آيات عظام: سيد محسن حكيم، سيد ابوالقاسم موسوى خويى، سيد محمود شاهرودى، آقا ميرزا باقر زنجانى و شيخ حسين حلى شركت كرده، و از محضر استادان تفسير، كلام، فلسفه و عرفان نيز بهره برد.
اقامت آیتالله حیدری در نجف اشرف مقارن بود با تبعید حضرت امام خمینی (ره) به عراق در سال 1344 هجری شمسی که وی از این فرصت استفاده کرده و ضمن شرکت در درس خارج اصول و فقه آن بزرگوار، در بحث ولایت فقیه امام (ره) نیز حاضر گردید.[۵] آیتالله حیدری از معدود شخصیتهای علمی هستند که در عصر خود ضمن تلمذ از محضر بزرگان و اساتید، شیوه درسی سه مکتب فقهی حوزههای کربلا، سامرا و نجف، را درک کردهاند.[۶]
فعالیتهای اجتماعی
تبلیغ و تدریس:
آیت الله حيدرى در سال 1352 شمسی پس از 2 سال ارشاد و تبليغ در مسجد ابوسيفين بغداد، توسط دستگاه امنيتى عراق از این کشور اخراج شد. ایشان پس از آن، راهى قم شد و نزديك به دو سال بر كرسى تدريس فقه و اصول نشست.
تبعید واعظ شهیر شیخ احمد کافی به ایلام، برکات زیادی برای مردم این استان داشت، از جمله این که موجب شناساندن مردم ایلام به علما و سایر مردم کشور شد تا جایی که ایشان بارها در نامهنگاریهای خود با مراجع و بزرگان و محققان به سلامت نفس و عشق مردم این منطقه به اهل بیت علیهم السلام اشاره میکردند. شیخ احمد کافی در نامههای خود به مراجع قم و نجف، از زمینه فرهنگی کاملاً مساعد در ایلام و فقدان روحانی مجتهدی که محوریت کار را بر عهده بگیرد سخن به میان میآورند.[۷] از طرفی دیگر، جمعی از مؤمنین و معتمدان ایلام به ویژه نمازگزاران مسجد جامع این شهر، با نگاشتن نامههایی به قم و نجف اشرف، از محضر حضرات آیات عظام: سید ابوالقاسم خویی، سید محمدرضا گلپایگانی و سید شهابالدین مرعشی نجفی میخواهند تا زمینهی هجرت آیتالله حیدری به شهر ایلام را فراهم کنند. با ورود آيت الله حيدرى در سال 54 به شهر ايلام، انقلاب و نهضت روحانيت در اين منطقه جلوه تازه اى به خود مى گيرد و روحانيت مبارز ايلام شكل مى گيرد.
عضویت در مجلس خبرگان:
آيت الله حيدرى در سال 1358 ه.ش به مجلس خبرگان قانون اساسى راه يافت و از آن پس تا زمان حيات پربارش دو دوره متوالى نمايندگى مردم در مجلس خبرگان را عهده دار بود.
در سنگر جهاد:
آيت الله حيدرى با پيروزى انقلاب اسلامى، عده اى را مأمور ديدبانى و سركشى مرز عراق كرد. وى در چند نوبت بازديد از پاسگاه هاى مرزى وضعيت منطقه و احتمال شروع جنگ را به اطلاع امام خمینی رساند و كم كارى و عدم توجه از سوى مسئولين امنيتى را گزارش داد. به جرأت مى توان گفت كه آيت الله حيدرى اولين مجتهدى است كه با به صدا درآمدن ناقوس جنگ با لباس رزم قامت بست.
وى بى درنگ در ساعات آغازين شروع جنگ و پس از سقوط شهر مهران، فرمان تشكيل خط پدافندى در تنگه گنجانچم را صادر كرد و با پوشيدن لباس رزم و فراخوانى مردم جوانان و عشاير و مسجد جامع با سخنرانى پرشور خويش فرمان بسيج مردمى را صادر كرد. و پس از پايان سخنرانى به همراه جوانان ايلامى به سمت مهران حركت كرد.
آيت الله حيدرى نخستين كسى است كه ستاد جذب و هدايت كمك هاى مردمى را شكل داد. او مسئوليت اين امر خطير را از ساعت هاى نخست جنگ تا پايان عمر پربارش بر عهده داشت. در طى سال هاى دفاع مقدس و آوارگى مردم در كوه و دشت با تشكيل ستادى مركزى و تقسيم كردن آن به سه محور، به كمك مردم جنگ زده پرداخت. در عمليات پيروزمند فتح ميمك كه نخستين عمليات نيروهاى اسلام بشمار مى رود و با هماهنگى ارتش و نيروهاى عشايرى ايلام صورت گرفت. آيت الله حيدرى فرماندهى محورى آن را بر عهده داشت. از اين رو مى توان او را يكى از پايه گذاران جنگ هاى چريكى دفاع مقدس برشمرد.
وفات
سرانجام اين مرد سنگر و محراب، در يازدهم دى ماه 1365 شمسی دار فانی را وداع گفت. پيكر مطهرش با تشييع باشكوه مردم ايلام و قم، به حرم مطهر حضرت معصومه سلام الله علیها منتقل و در جوار او به خدا سپرده شد.
پانویس
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، آیتالله شیخ عبدالرحمن ایلامی، مرکز بررسی اسناد تاریخی.
- ↑ گلشن ابرار، جمعی از پژوهشگران حوزه علمیه قم، ج 2، ص 907.
- ↑ ستارگان حرم، پیشین، جلد 1، ص62 .
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، آیتالله شیخ عبدالرحمن ایلامی، مرکز بررسی اسناد تاریخی.
- ↑ همان
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک؛ عالم مبارز حجتالاسلام تعمیرکاری، ص 143- 145.
- ↑ آیتالله العظمی گلپایگانی به روایت اسناد ساواک، جلد سوم، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی، ص 340.
منابع
- ستارگان حرم، جلد 1، حسين ابراهيم زاده و محمد حيدرى.