مقاله مورد سنجش قرار گرفته است

القاب حضرت فاطمه سلام الله علیها

از دانشنامه‌ی اسلامی
نسخهٔ تاریخ ‏۶ ژانویهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۱۲:۲۹ توسط Zamani (بحث | مشارکت‌ها)
پرش به ناوبری پرش به جستجو

برای حضرت فاطمه سلام الله علیها لقب های بسیاری در منابع روایی آمده است به عنوان نمونه از امام صادق عليه السّلام نقل شده است که فرمود: «فاطمة را در نزد خدا نه نام است. فاطمة و صديقة و مباركة و طاهرة و زكية و راضية و مرضية و محدثة و زهرا»[۱]

از این جمله لقب زهرا از شهرت بیشتری برخوردار است، و گاه با نام او همراه می آید (فاطمه زهرا) و یا بصورت ترکیب عربی (فاطمه الزهرا).

برخی از القاب آن حضرت به قرار زیر است:

  1. زهرا: از امام صادق(ع) پرسیدند چرا فاطمه را زهرا نامیدند؟ فرمود: زیرا فاطمه چنان بود که چون در محراب می ایستاد نوری از او برای اهل آسمان درخشش می کرد همان طور که ستارگان برای اهل زمین درخشش دارند.[۲]
  2. سیدة/سیدة نساء العالمین: رسول خدا (ص) فرمود: ابنتی فاطمه سیدة نساء العالمین. یعنی: دخترم فاطمه بزرگ بانوی زنان جهانیان است.[۳] همچنین منابع اهل سنت در حدیثی به نقل از عایشه آورده اند که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در بیماری ای که منجر به وفاتش شد، خطاب به حضرت فاطمه سلام الله علیها فرمود: «ای فاطمه! آیا خشنود نمی‌شوی که سرور زنان جهان و سرور زنان این امت و سرور زن‌های مؤمن هستی؟»[۴]
  3. بتول: یعنی جدا و ممتاز از دیگران، یا آن که حیض نبیند. هروی در شرح الغریبین گوید: «مریم را بتول (باکره) نامیده اند که از مردان کناره می گرفت و فاطمه را بدان علت بتول گفته اند که از نظیر و همتا برکنار است.»
  4. حورا/حورای انسیه:انسانی زمینی که از حوریان بهشتی است.در یکی از معراج های پیامبر اکرم(ص) به آسمان، آن حضرت از میوه ها و از خرمای تازه و سیب بهشتی تناول کرد و خداوند متعال آن غذاهای بهشتی را در صلب پیامبر قرار داد و هنگامی که ایشان از معراج به زمین بازگشت با حضرت خدیجه 3 همبستر شد و بدین ترتیب حضرت فاطمه(س) در رحم حضرت خدیجه قرار گرفت. بدین سبب حضرت فاطمه(س) «حورای انسیه » نام گرفت.[۵]
  5. راضیه[۶]: کسی که به تقدیر و قوانین الهی خشنود بود.
  6. مرضیه[۷]: آن که خداوند پیوسته از او و کردارش راضی است..
  7. زکیه[۸]: به معنی پاک و پاکدامن یا وجود پربرکت است.
  8. صدیقه/صدیقه کبری: «صدیقه » یعنی کسی که در راستگویی کامل است. یا آن که هرگز دروغ نگفته است. یا کسی که سخن خود را با عمل خویش تصدیق می کند. [۹]
  9. طاهره[۱۰]: به معنی پاکیزه، بی عیب، پاک و معصوم. در حقیقت آیه شریفی که در پاکیزه دانستن اهل بیت نازل شده است این نام را برای حضرت زهرا(س) ثابت می کند. خدای تعالی در سوره احزاب (آیه 33) می فرماید: «انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا» یعنی خداوند چنین می خواهد که پلیدی هر آلایش را از شما خاندان نبوت ببرد و از هر عیب پاکتان گرداند.
  10. مُحَدَّثَة: یعنی آن که فرشتگان با او سخن گویند. مردی به نام اسحاق بن جعفر گوید: از امام صادق(ع) شنیدم که فرمود: فاطمه را محدثه نامیده اند زیرا فرشتگان پیوسته بر او از آسمان فرود می آمدند و چنانکه مریم دختر عمران را ندا می کردند او را همسخن خویش قرار می دادند و به وی می گفتند: یعنی ای فاطمه، خدای تعالی تو را برگزیده و پاکت گرداند و بر همه زنان عالم برتری بخشید. ای فاطمه، پروردگارت را فرمانبردار باش و سجده کن و با رکوع کنندگان رکوع نما.[۱۱]
  11. مریم کبری[۱۲]

پانویس

  1. بحار الأنوار (ط - بيروت)، ج‏43، ص16
  2. شیخ صدوق، معاني الأخبار، ۱۴۰۳ق، ص۶۴
  3. شیخ صدوق، امالی، ۱۳۷۶ش، ص ۱۱۳ و ۲۹۸؛ بحارالانوار، ج 43، ص 22.
  4. حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ج3، ص170، ح4740
  5. تفسیر فرات کوفی، ص 119; بحارالانوار، ج 43، ص 18.
  6. بحار الأنوار (ط - بيروت)، ج‏43، ص16
  7. بحار الأنوار (ط - بيروت)، ج‏43، ص16
  8. بحار الأنوار (ط - بيروت)، ج‏43، ص16
  9. لسان العرب و تاج العروس.
  10. بحار الأنوار (ط - بيروت)، ج‏43، ص16
  11. شیخ صدوق، علل الشرائع، ج‏1، ص182
  12. بحار الأنوار (ط - بيروت)، ج‏43، ص16


منابع

  • حاکم نیشابوری، محمد بن عبد الله، المستدرك على الصحيحين، تحقيق: مصطفى عبد القادر عطا، بیروت، دار الكتب العلمية، چاپ اول، ۱۴۱۱ق /۱۹۹۰م.
  • شیخ صدوق، محمد بن على بن بابويه، الأمالی (للصدوق)، تهران، کتابچى، چاپ ششم، ۱۳۷۶ش.
  • شیخ صدوق، محمد بن على، معاني الأخبار، قم، دفتر انتشارات اسلامى‏، چاپ اول، ۱۴۰۳ق.
  • شیخ صدوق، محمد بن على بن بابويه، علل الشرائع، قم، کتاب فروشى داورى، چاپ اول، ۱۳۸۵ش / ۱۹۶۶م.
  • مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، بحار الأنوارالجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار (ط - بیروت)، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ ق.