بدایة المعارف الالهیه (کتاب)
 | |
| نویسنده | محاضرات محسن الخرازي |
| موضوع | کلام شیعه امامیه |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 2 |
|
| |
«بدایة المعارف الإلهیه فى شرح عقائد الإمامیه» شرحی است از آیت‌الله سید محسن خرازی بر کتاب «عقائد الامامیة» تألیف شیخ محمدرضا مظفر (م، ۱۳۸۳ ق)، كه در آن به توضيح و بسط مباحث كلامى شيعه پرداخته است.
محتویات
مؤلف
سید محسن خرازى در ۱۳۱۶ در تهران زاده شد. پدرش سید مهدی خرازی از تجار و رجال نام‌دار و معتمد تهران بود. پس از گذراندن تحصیلات دورهٔ ابتدایی در تهران به حوزه علمیه تهران رفت و دروس مقدمات را فرا گرفت. سپس در حوزه علمیه قم به یادگیری دروس سطح در زمینه‌های فقه و اصول، فلسفه و کلام پرداخت. سپس در سال ۱۳۴۱ به درس خارج بزرگان وارد شد.
از جمله اساتید ایشان می‌توان به حضرات آیات محمدعلی شاه‌آبادی، سید محمدرضا گلپایگانی، سید محمد محقق داماد و محمدعلی اراکی اشاره کرد.
معرفى كتاب
«کتاب بداية المعارف الإلهية في شرح عقائد الإمامية»، همان گونه كه از اسمش پیداست، شرح رساله «عقائد الامامیة» در مبحث عقاید، تألیف محمدرضا مظفر است و دربردارنده خلاصه اى از اصول اعتقادات شیعه به همراه شرح مختصر از هر اصل مى باشد.
مؤلف، اين كتاب را در سال 1366 ش. به درخواست شوراى مركزى حوزه علميه قم جهت تدريس در بين طلاب علوم دينى و تحكيم مبانى اعتقادى و كلامى آنان نوشته است. اين كتاب دو جلدى كه به زبان عربى نوشته شده، طى پنج فصل «الالهيات، النبوة، الامامة، ما أدّب به آل بيت شيعتهم و المعاد»، به بيان مباحث كلامى و اعتقادى پرداخته است. تاكنون قريب به بيست سال است كه اين اثر ارزشمند مورد توجه طلاب علوم دينى بوده و در حوزه‌هاى علميه تدريس مى‌شود. كتاب حاضر توسط مترجمين مختلف به زبان فارسی نيز ترجمه شده است.
مؤلف، كه رساله مذكور را به عنوان متن اصلى اثر خویش قرار داده است، در هر بخش به تفصیل از اعتقادات شیعه سخن گفته و مسائل اعتقادى را به روش كلامى ـ فلسفى مطرح و اثبات نموده است.
محتوای کتاب
در مقدمه کتاب، در رابطه با نظر و معرفت، تقليد در فروع، اجتهاد و مجتهد، مقدارى شرح داده شده و سپس به اصل بحث در پنج بخش پرداخته شده است.
- الالهيات: در فصل اول مباحثى پيرامون عقايد اماميه در رابطه با خداوند متعال، توحيد، صفات الله تعالى، بداء، قضاء و قدر، تكليف و احكام دين مطرح شده است.
- النبوة: در اين فصل معتقدات اماميه در رابطه با مسأله نبوت، قاعده لطف، معجزات انبياء، عصمت انبياء، صفات نبى، تعداد انبياء و کتاب‌هایشان، دين اسلام، پيامبر اسلام و قرآن كريم بررسى شده است.
- الامامة: شرح مباحثى در رابطه با مسأله امامت، عصمت امام، صفات و علم امام، وجوب اطاعت از امام، محبت اهل‌بيت عصمت و طهارت، ائمه(ع)، نص به امر امامت، تعداد امامان شيعه، امام مهدى(عج)، مسأله رجعت و تقيه، فصل سوم كتاب را تشكيل مى‌دهد.
- ما أدّب به آل البيت(ع) شيعتهم: اين فصل در حقيقت بيانى است در رابطه با «مكتب تربيتى اهل‌بيت(ع)»، نسبت به شیعیان و پيروانشان. مؤلف در كنار مسائل اعتقادى، با استفاده از روايات و احاديث بررسى چنين موضوعى را خالى از لطف نمى‌داند. مسأله دعا، ادعيه صحيفه سجاديه، زيارت قبور، معناى تشيع نزد اهل‌بيت، مباحثى در مورد جور، ظلم و همچنين وظايف مسلمين در دولت ظالم، وحدت اسلامى، حق برادران دينى بر يكديگر از عناوين اين فصل مى‌باشند.
- المعاد: در اين فصل عقايد اماميه درباره بعث و معاد و نيز معاد جسمانى تشريح شده است.
- نوع استدلال مؤلف و ادله‌اى كه در مباحث مختلف آورده است، بسيار كامل و بدون نقص است. به اين ترتيب كه ابتدائاً ادله عقلى مطرح شده و سپس آيات و روايات مربوط نيز مويدات بحث خواهند بود. در ادامه با استناد به سخنان صاحب نظران علم كلام به قوت علمى مباحث افزوده مى‌شود. مؤلف گاهى در بين ابحاث شبهات مطرح شده را عنوان و به آنها پاسخ داده است.
منابع
- کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی، محمدرضا ضمیری.
- سايت جامعه مدرسين حوزه علميه قم.
