شریک بن عبدالله نخعی

تقویم هجری قمری

روز واقعه:1 ذی القعده

سال 177 هجری قمری

شريك بن عبدالله بن سنان نخعي، از بزرگان شهر كوفه بود و جدش سنان نخعي، مكني به ابوشريك در نبرد قادسيه بر عليه سپاهيان ساساني حضور داشت. منصور دوانقي دومين خليفه عباسي از شريك بن عبدالله درخواست كرد كه مقام قضاوت شهر بزرگ كوفه را بر عهده گيرد. ولي وي امتناع ورزيد و سرانجام با تأكيد منصور اين پست را بر عهده گرفت و تا آخر عمر منصور آن را اداره كرد. در زمان مهدي عباسي سومين خليفه عباسي نيز اين مقام را براي خويش حفظ نمود ولي پس از مدتي مهدي و به روايتي هادي چهارمين خليفه عباسي وي را از قضاوت عزل كرد.

گفته شد كه شريك بن عبدالله، در زمان مهدي عباسي بر وي وارد شد و مهدي به وي گفت، بايد يكي از سه كار را برايش انجام دهد:

1. در كوفه، قضاوت كند.
2. فرزندش را آموزش دهد.
3. يك بار بر سر سفره‌اش بنشيند و غذايش را بخورد.

شريك گرچه از هر سه امتناع داشت وليكن چون ناچار بود يكي را اختيار كند، تصميم گرفت آسان‌ترين آن‌ها را برگزيند. بدين لحاظ به مهدي عباسي گفت: خوردن طعام در سفره تو براي من آسان‌تر از كارهاي ديگر است.

او يك وعده غذاي لذيذ و بي‌نظير در سفره مهدي عباسي تناول كرد و به خانه‌اش برگشت ولي همان غذا كارش را كرد و او را براي هميشه به دربار عباسي وابسته نمود. فضل بن ربيع گفت: به خدا سوگند، شريك پس از خوردن آن طعام، هم آموزش فرزندان خليفه هم همنشيني با عباسیان و هم قضاوت كوفه را بر عهده گرفت.

علماي اهل سنت وي را توثيق كردند و ابن سعد زهري درباره‌اش گفت: و كان شريك ثقه مأموناً، كثير الحديث و كان يغلط كثيراً؛ وي، موثق و مورد اطمينان بود، حديث‌هاي فراواني نقل كرد و در نقل حديث اشتباهات فراواني دارد.

به هر روي اين دانشمند و قاضي معروف اهل سنت در عصر هارون الرشيد در نخستين روز ماه ذی القعده سال 177 قمري وفات يافت و هارون كه در آن زمان در "حيره" بسر مي‌برد، با شنيدن خبر مرگ وي به سوي كوفه حركت كرد ولي در ميان راه خبردار شد كه موسي بن عيسي عاملش در كوفه بر وي نماز خواند و او را دفن نمود. بدين جهت، پيش از ورود به شهر به حيره برگشت.

منابع

موسسه تبیان، نرم‌افزار دایرة‌المعارف چهارده معصوم علیهم‌السلام

منابع بیشتر:

وقايع الايام شيخ عباس قمي، 1 ذی القعده.