جحیم

یکی از نامهای دوزخ، «جحيم» است.

واژه شناسى «جحيم»

كلمه «جحيم» در لغت به معناى آتشى است كه به شدت برافروخته شده باشد. خليل بن احمد در اين باره مى گويد: الجحيم: النار الشديد التأجّج والالتهاب. و جاحم الحرب: شدّة القتل فى معركتها.

جحيم، آتش تند، شعله ور و سركش است. حاحم الحرب به معناى كشتار هولناك در جنگ است. اما جوهرى در تبيين واژه «جحيم» آورده: الجحيم؛ اسم من اسماء النار وكلّ نارٍ عظيمة في مهواة فهي جحيم، من قوله تعالى: «قَالُواْ ابْنُواْ لَهُ بُنْيَـنًا فَأَلْقُوهُ فِى الْجَحِيمِ»

و الجاحم؛ المكان الشديد الحرّ. جحيم از نامهاى آتش است و هر آتش زياد داخل گودال را جحيم گويند كه برگرفته از اين سخن خداوند است. گفتند: «براى او خانه اى بسازيد و او را در آتشى بزرگ بيندازيد».

جاحم؛ جاى بسيار داغ است. به نظر مى رسد همان طور كه بسيارى از واژه شناسان گفته اند، اصل در معناى «جحيم» همان معناى اوّل يعنى آتشى است كه به شدت برافروخته شده و آنچه جوهرى در معناى آن آورده، يكى از مصاديق آن است.

واژه «جحيم» در قرآن و حديث

در قرآن كريم واژه «جحيم» ۲۶ بار تكرار شده كه ۲۵ بار در آتش دوزخ و يك بار در آتشى كه نمروديان افروختند و حضرت ابراهيم عليه السلام را در آن افكندند، بكار رفته است. در احاديث نيز اين واژه، مكرّر در معناى آتش دوزخ بكار رفته است بنابراين قرآن و حديث اين واژه را در معناى لغوى آن بكار برده اند.

منابع

• محمد محمدی ری شهری، بهشت و دوزخ از نگاه قرآن و حديث، ج2، قم: دارالحدیث، چاپ اول، 1389ش، ص49، در دسترس در پایگاه اطلاع رسانی حدیث شیعه، بازیابی: 16 اردیبهشت 1393.