آل مروان
آل مروان دودمان مروان بن حکم از تیره بنى امیه هستند که از سال ۶۴ تا ۱۳۲ هجری خلافت را به دست گرفته، بر مسلمانان حکومت نمودند. فساد و سخت گیری نسبت به مخالفان از ویژگی‌های بارز حکومت آنان بود. امام سجاد و امام باقر علیهما السلام توسط خلفای بنی‌مروان به شهادت رسیدند.
محتویات
مروان بن حکم
مروان حکم داماد عثمان بود و سوءاستفاده‌هاى بسيارى از بيت المال در زمان عثمان داشت.[۱] پس از آن مدتی از طرف معاویه والی مدینه بود.[۲] مطابق با نقل ابن اعثم در کتاب الفتوح، مروان از طرف معاویه مامور شد که جعده دختر اشعث بن قیس را با وعده‌هایی به قتل امام حسن علیه السلام وادارد.[۳] و هنگامی که امام حسن علیه السلام به شهادت رسید، مروان با اینکه در آن زمان حاکم مدینه نبود، گروهی از بنی امیه و پیروانشان را جمع نمود و مانع از دفن آن حضرت در جوار پیامبر شد.[۴]
مروان بن حکم در سال ۶۵ هجری و پس از معاویه دوم به خلافت رسید.[۵] خلافت مروان ۹ یا ۱۰ ماه بیشتر دوام نداشت و در ابتدای ماه رمضان سال ۶۵، در سن ۶۴ سالگی مرگش فرا رسید.[۶] وی پیش از مرگ، پسرش عبدالملک را ولیعهد خود قرار داده بود و پسر دیگرش عبدالعزیز را به عنوان ولیعهد دوم منصوب کرده بود؛ پس از مرگ مروان، عبدالملک به خلافت رسید و مردم شام با وی بیعت کردند.[۷]
خلفا از مروانیان
- مروان بن حکم بن ابی‌العاص بن امیه (۶۴-۶۵ قمری)
- عبدالملک بن مروان (۶۵ - ۸۶ قمری)
- ولید بن عبدالملک (۸۶ - ۹۶ قمری)
- سلیمان بن عبدالملک (۹۶ - ۹۹ قمری)
- عمر بن عبدالعزیز بن مروان (۹۹ - ۱۰۱ قمری)
- یزید بن عبدالملک بن مروان (۱۰۱ - ۱۰۵ قمری)
- هشام بن عبدالملک (۱۰۵ - ۱۲۵ قمری)
- ولید بن یزید بن عبدالملک (۱۲۵ - ۱۲۶ قمری)
- یزید بن ولید (۶ ماه در سال ۱۲۶ قمری)
- ابراهیم بن ولید بن عبدالملک (۱۲۶ - ۱۲۷ قمری)
- مروان بن محمد بن مروان (مروان حمار)(۱۲۷ - ۱۳۲ قمری)[۸]
آل مروان نزدیک به هفتاد سال حکومت کردند[۹] و دوران حکومتشان از سخت‌ترین دوران هاى شیعه بود. بنى مروان جنایتکارترین افراد را در شهرها به ولایت مى‌گماشتند که حجاج یکى از آنان بود.
لعن آل مروان توسط پیامبر و ائمه علیهم السلام
پدرِ مروان، حکم بن ابی العاص بن امیه به جهت افشای اسرار پیامبر(ص) نزد بزرگان قریش توسط پیامبر از مدینه اخراج، و لعنت شد[۱۰] بنا به نقل بلاذری و برخی دیگر از مورخان اهل سنت، پیامبر اکرم صلوات‌الله‌علیه، نه فقط حَکم، بلکه ذریه و نسل او را نیز لعنت کرد، مگر مؤمنان آنان که اندک‌اند.[۱۱] و در شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید آمده است: على علیه السلام روزى به او نگريست و فرمود: واى بر تو و واى بر امت محمد از دست تو و دودمانت، آنگاه كه موى دو بناگوشت سفيد شود.[۱۲]
«آل مروان» در زیارت عاشورا نیز همچون آل زیاد و آل ابى سفیان و بنى امیه مورد لعن قرار گرفته‌اند.
پانویس
- ↑ امینی، الغدیر فی الکتاب و السنه، ج۸، ص ۳۶۷.
- ↑ دینوری، اخبار الطوال، ۱۳۶۸ش، ص۲۲۴
- ↑ ابن اعثم، الفتوح، ج۴، ص۳۱۹
- ↑ ابن اثیر، الكامل، ترجمه ابولقاسم حالت و عباس خلیلی، ج۱۰، ص۳۴۱
- ↑ ابراهیم حسن، ابراهیم، تاریخ سیاسی اسلام، ج 1
- ↑ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۱۳۸۹
- ↑ ابن قتیبة دینوری، الإمامة و السیاسة، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۲۳
- ↑ لغت نامه دهخدا، ذیل واژه بنی امیه
- ↑ حوادث خلفاى آل مروان را در مروج الذهب، ج۳، ص۹۱ به بعد، مطالعه کنید.
- ↑ ابن الأثیر الجزری، أسدالغابة، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۳۶۸
- ↑ دانشنامه جهان اسلام، ج1، مدخل "حکم بن ابی‌العاص" از صدیقه ابریشم کار
- ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۶، ص۱۵۰
منابع
- ابراهیم حسن، ابراهیم، تاریخ سیاسی اسلام
- ابن أبي الحديد، عبد الحميد بن هبة الله، شرح نهج البلاغة، قم، چاپ اول، ۱۴۰۴ق.
- ابن اثير، عزالدین علی، الکامل، ترجمه ابو القاسم حالت و عباس خليلى، تهران، مؤسسه مطبوعاتى علمى، ۱۳۷۱ش.
- ابن اعثم کوفی، احمد، كتاب الفتوح، تحقيق على شيرى، بيروت، دارالأضواء، ط الأولى، ۱۴۱۱/۱۹۹۱.
- ابن عبد البر، یوسف بن عبد الله، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، تحقیق علی محمد البجاوی، بیروت، دار الجیل، ط الأولی، ۱۴۱۲/۱۹۹۲.
- ابن قتیبة دینوری، عبد الله بن مسلم، الإمامة و السیاسة، تحقیق علی شیری، بیروت، دارالأضواء، ۱۴۱۰/۱۹۹۰ق.
- امینی، عبدالحسین، موسوعه الغدیر فی الکتاب و السنه، قم، دائره المعارف فقه اسلامی
- محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، نشر معروف.
- دهخدا، علی اکبر، لغت نامه دهخدا
- دینوری، احمد بن داود، الأخبار الطوال، تحقیق عبد المنعم عامر، قم، منشورات الرضی، ۱۳۶۸ش.
- دانشنامه جهان اسلام، ج۱، مدخل "حکم بن ابی‌العاص" از صدیقه ابریشم کار
