محبت اهل بیت علیهم السلام: تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) (ویرایش) |
|||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
{{متوسط}} | {{متوسط}} | ||
{{و}} | {{و}} | ||
| − | خداوند، دوستى و مودت خاندان | + | خداوند، دوستى و مودت خاندان [[پیامبر اسلام|پیامبر]] صلی الله علیه و آله را در [[قرآن]]، اجر [[رسالت]] آن حضرت قرار داده و واجب ساخته است: «قل لااسئلکم علیه اجرا الا المودة فى القربى»<ref>[[سوره شورى]]، آیه ۲۳.</ref>؛ بگو من برای رسالت خود از شما مزدی نمی خواهم مگر محبت اهل بیتم. |
| − | وجوب محبت اهل البیت علیهم السلام اعتقاد مشترک شیعه و اهل سنت است. امام شافعى در این مورد می گوید: | + | وجوب محبت [[اهل البیت]] علیهم السلام اعتقاد مشترک [[شیعه]] و [[اهل سنت]] است. [[شافعی|امام شافعى]] در این مورد می گوید: |
| − | {{بیت| | + | {{بیت|یا اهل بیت رسول الله حبکم|فرض من الله فى القرآن انزله}} |
| − | {{بیت| | + | {{بیت|کفاکم من عظیم القدر انکم|من لم یصل علیکم لا صلاة له|منبع =<ref> الغدیر، ج۲، ص ۳۰۳ </ref>}} |
| − | اى خاندان | + | اى خاندان پیامبر خدا! حب شما فریضه اى است خدایى که خداوند در قرآن آورده است، براى افتخار بزرگ شما همین بس که هر کس (در [[نماز]]) بر شما [[صلوات]] و درود نفرستد، نمازش درست نیست و نماز ندارد. |
| − | رسول خدا صلى الله | + | محبت خاندان رسول، مرز حرکت در خط صحیح [[دین|دین]] است. [[پیامبر اسلام|رسول خدا]] صلى الله علیه و آله فرموده است که مردم را دوستدار اهل بیت بار آورید و بر مبناى این محبت، تربیت کنید: «ادبوا اولادکم على حبى و حب اهل بیتى والقرآن؛ فرزندانتان را با محبت من و محبت خاندان من و محبت قرآن تربیت و تادیب کنید». |
| − | امام صادق | + | [[امام صادق علیه السلام|امام صادق]] علیه السلام نیز فرموده است: «رحم الله عبدا حببنا الى الناس ولم یبغضنا الیهم؛ خدا رحمت کند کسى را که ما را محبوب مردم سازد و ما را در نظر مردم مبغوض و منفور نسازد». |
| − | + | نیز از سخنان آن حضرت در توصیه به شیعه است: «احبونا الى الناس و لا تبغضونا الیهم، جروا الینا کل مودة وادفعوا عنا کل قبیح؛ ما را در نظر مردم محبوب سازید و در نظرشان ما را منفور نگردانید، هر مودت و دوستى را به طرف ما بکشید و هر زشتى را از ما دور سازید». | |
| − | {{بیت|تولاى شما فرض | + | {{بیت|تولاى شما فرض خدایى است|قبول و رد آن مرز جدایى است}} |
| − | {{بیت| | + | {{بیت|دیانت بى شما کامل نگردد|بجز با عشقتان دل، دل نگردد}} |
| − | {{بیت| هر آن | + | {{بیت| هر آن کس را که در دین رسول است|ولایت، مهر و امضاى قبول است|منبع=<ref> مثنوى «اهل بیت آفتاب» از جواد محدثی. </ref>}} |
| − | دوستدار | + | دوستدار این خانواده، دوستدار خداست و دشمنان آنان دشمن خدایند.<ref>[[زیارت جامعه کبیره|زیارت جامعه کبیره]].</ref> |
| − | + | تاکید به دوست داشتن اهل بیت، استفاده از اهرمى نیرومند در جهت سازندگى انسان و حرکت تربیتى و اجتماعى اوست. آن که طعم محبت اهل بیت را بچشد، محبت هاى دیگر برایش جذاب نیست. رشته محبت این دودمان تا درون خانه‌هاى شیعیان کشیده شده و همه جا را روشن و گرم مى‌سازد. اتصال به این رشته محبت، مایه گرمى جان و روشنایى‌دل است و محب آنان، محبوب خدا مى‌شود. | |
| − | + | محبت [[امام حسین]] علیه السلام در این میان، ویژگى خاصى دارد. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «حسین منى و انا من حسین، احب الله من احب حسینا».<ref>حیاة الامام الحسین علیه السلام، ج ۱، ص ۹۴.</ref> و درباره امام [[امام حسن علیه السلام|حسن]] و حسین علیهم السلام و ثمره دوستى و محبت این دو ریحانه رسول فرمود: «من احب هذین الغلامین و اباهما و امهما فهو معى فى درجتى یوم القیامة».<ref>[[سفینة البحار|سفینة البحار]]، ج ۱، ص ۲۵۷.</ref> هر کس این دو نوجوان و پدر و مادرشان را دوست بدارد، روز قیامت در رتبه من همراهم خواهد بود. | |
| − | هر چه محبت و دلباختگى و ارتباط قلبى | + | هر چه محبت و دلباختگى و ارتباط قلبى بیشتر باشد، تبعیت و همرنگى و همراهى و همدلى هم بیشتر خواهد شد. نقش عشق و محبت در ایجاد همسانى و همفکرى و همراهى و هم‌سویى بسیار عظیم است و مردم پیوسته از چهره‌هاى محبوبشان الگو و سرمشق مى‌گیرند. ایمان عاطفى به رهبرى حتى در اطاعت سیاسى و اجتماعى هم تاثیر مى‌گذارد و زمینه‌ساز تبعیتى عاشقانه مى‌شود، نه صرفا تشکیلاتى و رسمى. |
| − | از | + | از این رو، ارتباط [[شیعه]] با اهل بیت را علاوه بر جنبه‌هاى اعتقادى بر مبناى علمى و [[احادیث]] و منابع دینى، باید عاطفى و روحى و احساسى قرار داد و «آگاهى عقلى» را با «عاطفه قلبى» در هم آمیخت و عقل و عشق را با هم پیوند زد. همچنان که در آموزش هم اگر معلم بیش از رابطه علمى، رابطه قلبى و زمزمه محبت و مودت باشد «جمعه به مکتب آورد طفل گریزپاى را»، در ارتباط هاى ولایى با [[ائمه اطهار|ائمه]] نیز دل، قلمرو فرمانروایى آنان مى‌گردد. |
| − | در | + | در این صورت، میان «شناخت»، «عشق» و «پیروى» رابطه‌اى مستحکم پدید مى‌آید و «[[معرفت|معرفت]]»، محبت مى‌آورد و محبت «[[ولایت]] و تبعیت». در حدیثى رسول اکرم صلى الله علیه و آله به این سه عنصر و نقش آن در سعادت انسان اشاره فرموده است: «معرفة آل محمد برائة من النار و حب آل محمد جواز على الصراط والولایة لآل محمد امان من العذاب». |
| − | معرفت و شناخت آل محمد، برائت و نجات از دوزخ است و «محبت» آل محمد، جواز عبور از صراط است و | + | معرفت و شناخت آل محمد، برائت و نجات از دوزخ است و «محبت» آل محمد، جواز عبور از صراط است و «ولایت» نسبت به آل محمد، امان از عذاب است. این رابطه را مى‌توان چنین ترسیم کرد: معرفت، محبت، اطاعت. |
| − | + | در [[حدیث|حدیث]] امام صادق علیه السلام نیز آمده است: «الحب فرع المعرفة؛ محبت، فرع و شاخه شناخت است». | |
| − | در | + | در سیره پیامبر اکرم نیز آمده است که هر کس با او از روى معرفت و شناخت، رفاقت و نشست و برخاست مى‌کرد، محبت او در دلش مى‌افتاد. |
| − | در | + | این نشان‌دهنده تاثیر معرفت در پیدایش محبت است. ایجاد محبت و عشق را باید از مراحل ساده و بسیط و عاطفى شروع کرد و در مراحل بعدى با بصیرت و شناخت بیشتر آن را تعمیق داد، تا آنجا که «حب»، جزء سرشت انسان گردد و «محبت اهل بیت»، جزء دین یک مسلمان و شیعه درآید. |
| − | + | امام صادق علیه السلام فرمود: هل الدین الا الحب؟ آیا دین جز محبت است؟ | |
| − | امام | + | و [[امام باقر علیه السلام|امام باقر]] علیه السلام فرمود: الدین هو الحب والحب هو الدین؛ [[دین|دین]] همان محبت است و محبت همان دین است. |
| − | روشن است | + | روشن است که محبت راستین به عمل و تبعیت هم مى‌انجامد و از عصیان و تخلف دور مى‌سازد. |
| − | براى | + | براى این کار باید زمینه‌هاى روحى و آمادگى‌هاى قبلى افراد را در نظر گرفت وگرنه محبت اهل بیت به دلهاى غیرمستعد و غیرآماده نمى‌چسبد، آنچنان که کاشى به دیوار کاهگلى نمى‌چسبد. گاهى هم باید موانع را زدود، همچنان که در لحیم‌کارى ابتدا با سنباده و مواد دیگر چربی ها، آلودگی ها و جرم ها را از محل مى‌زدایند تا لحیم بچسبد و جوش بخورد. |
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| − | <references/> | + | <references /> |
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | *[http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource/34909/%D8%B9%D8%B4%D9%82_%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D8%B1_%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%87%D8%A7%D9%8A%E2%80%8C_%D8%A7%D9%8A%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D9%85%D8%AD%D8%A8%D8%AA%E2%80%8C_%D8%A7%D9%87%D9%84%E2%80%8C_%D8%A8%D9%8A%D8%AA%E2%80%8C_%D8%B9%D9%84%D9%8A%D9%87%D9%85%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%E2%80%8C_%D8%AF%D8%B1_%D9%83%D9%88%D8%AF%D9%83%D8%A7%D9%86%E2%80%8C_%D9%88_%D9%86%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86%E2%80%8C/&from=search&&query=%D8%B9%D8%B4%D9%82%20%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D8%B1&field=&collectionPID=&lang=&count=20&execute=true#!resource | + | |
| − | *جواد محدثی، فرهنگ | + | *[http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource/34909/%D8%B9%D8%B4%D9%82_%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D8%B1_%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%87%D8%A7%D9%8A%E2%80%8C_%D8%A7%D9%8A%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D9%85%D8%AD%D8%A8%D8%AA%E2%80%8C_%D8%A7%D9%87%D9%84%E2%80%8C_%D8%A8%D9%8A%D8%AA%E2%80%8C_%D8%B9%D9%84%D9%8A%D9%87%D9%85%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%E2%80%8C_%D8%AF%D8%B1_%D9%83%D9%88%D8%AF%D9%83%D8%A7%D9%86%E2%80%8C_%D9%88_%D9%86%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86%E2%80%8C/&from=search&&query=%D8%B9%D8%B4%D9%82%20%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D8%B1&field=&collectionPID=&lang=&count=20&execute=true#!resource جواد محدثی، عشق برتر راههاي ايجاد محبت اهل بيت عليهم‌السلام در كودكان و نوجوانان] |
| + | *جواد محدثی، [[فرهنگ عاشورا(کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، نشر معروف. | ||
[[رده:اهل البیت]] | [[رده:اهل البیت]] | ||
[[رده:جایگاه اهل البیت]] | [[رده:جایگاه اهل البیت]] | ||
[[رده:اعتقادات]] | [[رده:اعتقادات]] | ||
نسخهٔ ۱۷ آوریل ۲۰۱۹، ساعت ۰۸:۲۴
خداوند، دوستى و مودت خاندان پیامبر صلی الله علیه و آله را در قرآن، اجر رسالت آن حضرت قرار داده و واجب ساخته است: «قل لااسئلکم علیه اجرا الا المودة فى القربى»[۱]؛ بگو من برای رسالت خود از شما مزدی نمی خواهم مگر محبت اهل بیتم.
وجوب محبت اهل البیت علیهم السلام اعتقاد مشترک شیعه و اهل سنت است. امام شافعى در این مورد می گوید:
یا اهل بیت رسول الله حبکم فرض من الله فى القرآن انزله
کفاکم من عظیم القدر انکم من لم یصل علیکم لا صلاة له[۲]
اى خاندان پیامبر خدا! حب شما فریضه اى است خدایى که خداوند در قرآن آورده است، براى افتخار بزرگ شما همین بس که هر کس (در نماز) بر شما صلوات و درود نفرستد، نمازش درست نیست و نماز ندارد.
محبت خاندان رسول، مرز حرکت در خط صحیح دین است. رسول خدا صلى الله علیه و آله فرموده است که مردم را دوستدار اهل بیت بار آورید و بر مبناى این محبت، تربیت کنید: «ادبوا اولادکم على حبى و حب اهل بیتى والقرآن؛ فرزندانتان را با محبت من و محبت خاندان من و محبت قرآن تربیت و تادیب کنید».
امام صادق علیه السلام نیز فرموده است: «رحم الله عبدا حببنا الى الناس ولم یبغضنا الیهم؛ خدا رحمت کند کسى را که ما را محبوب مردم سازد و ما را در نظر مردم مبغوض و منفور نسازد».
نیز از سخنان آن حضرت در توصیه به شیعه است: «احبونا الى الناس و لا تبغضونا الیهم، جروا الینا کل مودة وادفعوا عنا کل قبیح؛ ما را در نظر مردم محبوب سازید و در نظرشان ما را منفور نگردانید، هر مودت و دوستى را به طرف ما بکشید و هر زشتى را از ما دور سازید».
تولاى شما فرض خدایى است قبول و رد آن مرز جدایى است
دیانت بى شما کامل نگردد بجز با عشقتان دل، دل نگردد
هر آن کس را که در دین رسول است ولایت، مهر و امضاى قبول است[۳]
دوستدار این خانواده، دوستدار خداست و دشمنان آنان دشمن خدایند.[۴]
تاکید به دوست داشتن اهل بیت، استفاده از اهرمى نیرومند در جهت سازندگى انسان و حرکت تربیتى و اجتماعى اوست. آن که طعم محبت اهل بیت را بچشد، محبت هاى دیگر برایش جذاب نیست. رشته محبت این دودمان تا درون خانه‌هاى شیعیان کشیده شده و همه جا را روشن و گرم مى‌سازد. اتصال به این رشته محبت، مایه گرمى جان و روشنایى‌دل است و محب آنان، محبوب خدا مى‌شود.
محبت امام حسین علیه السلام در این میان، ویژگى خاصى دارد. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «حسین منى و انا من حسین، احب الله من احب حسینا».[۵] و درباره امام حسن و حسین علیهم السلام و ثمره دوستى و محبت این دو ریحانه رسول فرمود: «من احب هذین الغلامین و اباهما و امهما فهو معى فى درجتى یوم القیامة».[۶] هر کس این دو نوجوان و پدر و مادرشان را دوست بدارد، روز قیامت در رتبه من همراهم خواهد بود.
هر چه محبت و دلباختگى و ارتباط قلبى بیشتر باشد، تبعیت و همرنگى و همراهى و همدلى هم بیشتر خواهد شد. نقش عشق و محبت در ایجاد همسانى و همفکرى و همراهى و هم‌سویى بسیار عظیم است و مردم پیوسته از چهره‌هاى محبوبشان الگو و سرمشق مى‌گیرند. ایمان عاطفى به رهبرى حتى در اطاعت سیاسى و اجتماعى هم تاثیر مى‌گذارد و زمینه‌ساز تبعیتى عاشقانه مى‌شود، نه صرفا تشکیلاتى و رسمى.
از این رو، ارتباط شیعه با اهل بیت را علاوه بر جنبه‌هاى اعتقادى بر مبناى علمى و احادیث و منابع دینى، باید عاطفى و روحى و احساسى قرار داد و «آگاهى عقلى» را با «عاطفه قلبى» در هم آمیخت و عقل و عشق را با هم پیوند زد. همچنان که در آموزش هم اگر معلم بیش از رابطه علمى، رابطه قلبى و زمزمه محبت و مودت باشد «جمعه به مکتب آورد طفل گریزپاى را»، در ارتباط هاى ولایى با ائمه نیز دل، قلمرو فرمانروایى آنان مى‌گردد.
در این صورت، میان «شناخت»، «عشق» و «پیروى» رابطه‌اى مستحکم پدید مى‌آید و «معرفت»، محبت مى‌آورد و محبت «ولایت و تبعیت». در حدیثى رسول اکرم صلى الله علیه و آله به این سه عنصر و نقش آن در سعادت انسان اشاره فرموده است: «معرفة آل محمد برائة من النار و حب آل محمد جواز على الصراط والولایة لآل محمد امان من العذاب».
معرفت و شناخت آل محمد، برائت و نجات از دوزخ است و «محبت» آل محمد، جواز عبور از صراط است و «ولایت» نسبت به آل محمد، امان از عذاب است. این رابطه را مى‌توان چنین ترسیم کرد: معرفت، محبت، اطاعت.
در حدیث امام صادق علیه السلام نیز آمده است: «الحب فرع المعرفة؛ محبت، فرع و شاخه شناخت است».
در سیره پیامبر اکرم نیز آمده است که هر کس با او از روى معرفت و شناخت، رفاقت و نشست و برخاست مى‌کرد، محبت او در دلش مى‌افتاد.
این نشان‌دهنده تاثیر معرفت در پیدایش محبت است. ایجاد محبت و عشق را باید از مراحل ساده و بسیط و عاطفى شروع کرد و در مراحل بعدى با بصیرت و شناخت بیشتر آن را تعمیق داد، تا آنجا که «حب»، جزء سرشت انسان گردد و «محبت اهل بیت»، جزء دین یک مسلمان و شیعه درآید.
امام صادق علیه السلام فرمود: هل الدین الا الحب؟ آیا دین جز محبت است؟
و امام باقر علیه السلام فرمود: الدین هو الحب والحب هو الدین؛ دین همان محبت است و محبت همان دین است.
روشن است که محبت راستین به عمل و تبعیت هم مى‌انجامد و از عصیان و تخلف دور مى‌سازد.
براى این کار باید زمینه‌هاى روحى و آمادگى‌هاى قبلى افراد را در نظر گرفت وگرنه محبت اهل بیت به دلهاى غیرمستعد و غیرآماده نمى‌چسبد، آنچنان که کاشى به دیوار کاهگلى نمى‌چسبد. گاهى هم باید موانع را زدود، همچنان که در لحیم‌کارى ابتدا با سنباده و مواد دیگر چربی ها، آلودگی ها و جرم ها را از محل مى‌زدایند تا لحیم بچسبد و جوش بخورد.
پانویس
- ↑ سوره شورى، آیه ۲۳.
- ↑ الغدیر، ج۲، ص ۳۰۳
- ↑ مثنوى «اهل بیت آفتاب» از جواد محدثی.
- ↑ زیارت جامعه کبیره.
- ↑ حیاة الامام الحسین علیه السلام، ج ۱، ص ۹۴.
- ↑ سفینة البحار، ج ۱، ص ۲۵۷.
منابع
- جواد محدثی، عشق برتر راههاي ايجاد محبت اهل بيت عليهم‌السلام در كودكان و نوجوانان
- جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، نشر معروف.
