|
|
| سطر ۱: |
سطر ۱: |
| − | {{مدخل دائرة المعارف|[[دائرة المعارف قرآن کریم]]}}
| + | ابوالأشدّاز سرسخت ترین دشمنان پیامبر اسلام بود. او مردی تنومند و دلاور بود و به همین دلیل با این کنیه خوانده می شد. نام او در شأن نزول برخی آیات قران دیده می شود. |
| | | | |
| − | ==ابوالأشدّین== | + | ==ابوالأشدّ== |
| | + | ابوالأشدّ،اسید بن کلده جمحى قریشى از دشمنان سرسخت پیامبر صلى الله علیه و آله بود. او مردی تنومند و دلاور بود. در برخی منابع درباره میزان زورمندی او مطالب اغراق آمیزی بیان شده است مثل اینکه نوشته اند او روى چرم عكاظى مى‌ایستاد و براى كسانى كه چرم را از زیر پایش بیرون بكشند، جایزه تعیین مى‌كرد.ده مرد نیرومند با هم و با تمام نیرو چنان چرم را مى‌كشیدند كه پاره پاره مى‌شد ولى از زیر پاى او بیرون نمى‌آمد <ref>روح المعانى فى تفسير القرآن العظيم، ج15، ص 352</ref> |
| | | | |
| − | كلدة بن اسید بن خلف جمحى قریشى از دشمنان تنومند و سرسخت پیامبر صلى الله علیه و آله.
| + | سخن تمسخر آمیز ابوالأشدّ درباره نگهبانان دوزخ در منابع تفسیری نقل شده است. به گفته مفسران وقتی آیات 18 تا 30 [[سوره مدثر]] نازل و ابلاغ شد، ابوجهل در میان قریش فریاد كرد كه مادرانتان به عزایتان بنشینند! از ابن ابى كبشه (پیامبر) شنیدم كه نگهبانان دوزخ نوزده نفرند. شما دلاوران عرب هستید. آیا هر ده تن از شما حریف یكى از آنان نخواهد شد؟ ابوالأشدّ با استهزاى كلام الهى گفت: ن يك تنه حريف هفده نفر آنان هستم، شما همگى كار دو نفر ديگر را بسازيد.<ref> تفسير نمونه، ج25، ص: 236 </ref> |
| | | | |
| − | ==زندگی نامه==
| + | همچنین طبق برخی نقلها آیه {{متن قرآن|«فَلْيَنظُرِ الْإِنسَانُ مِمَّ خُلِقَ»}} درباره او نازل شده است زیرا او به نیرو و قوت خود بسیار مغرور بود و ادعا داشت كه از عهده نگهبانان دوزخ برمى‌آید.<ref> الدرّالمنثور، ج 8، ص 474 و 475.</ref> |
| | | | |
| − | كنیه و نام او به اختلاف آمده است. منابعِ نسب شناختى، كنیه او را «ابوالاشدین» آورده‌اند؛<ref> النسب، ابوعبید، ص 212؛ جمهرة انساب‌العرب، ص 161.</ref> ولى در منابع تفسیرى، ابوالأشد،<ref> قرطبى، ج 15، ص 47 و ج 19، ص 161؛ روح‌المعانى، مج 16، ج 29، ص 216 و ج 30، ص 243 و مج 13، ج 23، ص 111.</ref> ابوالأسد،<ref> مجمع البیان، ج 10، ص 586 و 748؛ المیزان، ج 20، ص 88.</ref> ابوالأسود<ref> قرطبى، ج 19، ص 53.</ref> و نام او أسید بن كلدة<ref> كشف‌الاسرار، ج 10، ص 498؛ روح‌المعانى، مج 16، ج 29، ص 216 و ج 30، ص 243.</ref> آمده كه گویا در استنساخ‌ها تغییر یافته است.
| + | همچنین است آیات 4 تا 6 [[سوره بلد]] که می فرماید {{متن قرآن|«لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنسَانَ فِي كَبَدٍ . أَيَحْسَبُ أَن لَّن يَقْدِرَ عَلَيْهِ أَحَدٌ × يَقُولُ أَهْلَكْتُ مَالًا لُّبَدًا»}} زیرا ابوالأشدّ گمان مى‌كرد هیچ كس بر او پیروز نمى‌شود و به دروغ مدعى بود كه در راه دشمنى پیامبر صلى الله علیه و آله دارایى بسیارى خرج كرده‌است.<ref> مجمع البیان، ج 10، ص 748</ref> |
| | | | |
| − | وى از آن رو به این كنیه خوانده شد كه مردى دلیر، نیرومند، مغرور و بسیار تنومند بود.<ref> جامع‌البیان، مج 15، ج 30، ص 248؛ قرطبى، ج 15، ص 47؛ روح‌المعانى، مج 16، ج 29، ص 216 و ج 30، ص 243؛ الدرّالمنثور، ج 8، ص 474.</ref> چنان كه نوشته‌اند: روى چرم عكاظى مى‌ایستاد و براى كسانى كه چرم را از زیر پایش بیرون بكشند، جایزه تعیین مى‌كرد.<ref> كشف‌الاسرار، ج 10، ص 498.</ref>
| + | آیه دیگری که نام ابوالاشد در شأن نزول آن دیده می شود آیه 11 [[سوره صافات]] است .{{متن قرآن|«فَاسْتَفْتِهِمْ أَهُمْ أَشَدُّ خَلْقًا أَم مَّنْ خَلَقْنَا إِنَّا خَلَقْنَاهُم مِّن طِينٍ لَّازِبٍ»}}؛ از مشركان بپرس كه آیا آفرینش آنان سخت‌تر است یا آفرینش آن‌چه (=آسمان، زمین، فرشتگان، تنومندان پیشین) ما آفریدیم ما آنان را از گلى چسبنده آفریدیم. <ref> قرطبى، ج 15، ص 47؛ روح‌المعانى، مج 13، ج 23، ص 111.</ref> |
| | | | |
| − | ده مرد نیرومند با هم و با تمام نیرو چنان چرم را مى‌كشیدند كه پاره پاره مى‌شد ولى از زیر پاى او بیرون نمى‌آمد.<ref> مجمع‌البیان، ج 10، ص 748؛ قرطبى، ج 20، ص 42؛ روح‌المعانى، مج 16، ج 29، ص 243.</ref> این مطلب اغراق‌آمیز است؛ اما زورمندى او را نشان مى‌دهد.
| |
| − |
| |
| − | ابوالاشدّین از دشمنان سرسخت پیامبر صلى الله علیه و آله بود و در این راه از مال و جان و آبرویش بسیار مایه گذاشت<ref> جامع‌البیان، مج 15، ج 30، ص 248؛ كشف‌الاسرار، ج 10، ص 498؛ مجمع البیان، ج 10، ص 748.</ref> و حتى یك بار با پرتاب نیزه‌اى درصدد كشتن حضرت برآمد كه ناكام ماند.<ref> [[بحارالانوار]]، ج 18، ص 65 و 66.</ref> او پیوسته قریش را با رفتار و گفتار خود به پایدارى در مقابل پیامبر و مبارزه با وى تشویق مى‌كرد<ref> مجمع البیان، ج 10، ص 586؛ قرطبى، ج 19، ص 53؛ الدرّالمنثور، ج 8، ص 333.</ref> و چون [[رسول خدا]] صلى الله علیه و آله سران قریش را از عذاب دردناك دوزخ و نوزده مأمور ([[سوره مدثر]]/74، 30 و 31) آن خبر داد.
| |
| − |
| |
| − | وى پیروزى بر نگهبانان دوزخ را وعده داد<ref> قرطبى، ج 19، ص 53؛ الدرّالمنثور، ج 8، ص 333.</ref> و چون به نیروى خود مغرور بود، بدان شرط با پیامبر كشتى گرفت كه اگر مغلوب شود، اسلام را بپذیرد؛<ref> سیره ابن كثیر، ج 1، ص 409؛ البدایة والنهایه، ج 3، ص 129.</ref> ولى با آن كه شكست خورد، مسلمان نشد و سرانجام كافر از دنیا رفت.<ref> جمهرة انساب‌العرب، ص 161؛ الاكمال، ج 1، ص 66.</ref> بیش از این از شرح حال وى اطلاعى در دست نیست.
| |
| − |
| |
| − | ==ابوالأشدّین در شأن نزول==
| |
| − |
| |
| − | # به گفته مفسران چون آیات 18 تا 30 [[سوره مدثر]]/74 نازل و ابلاغ شد، ابوجهل در میان قریش فریاد كرد كه مادرانتان به عزایتان بنشینند! از ابن ابى كبشه (پیامبر) شنیدم كه نگهبانان دوزخ نوزده نفرند. شما دلاوران عرب هستید. آیا هر ده تن از شما حریف یكى از آنان نخواهد شد؟ ابوالأشدّین با استهزاى كلام الهى گفت: نگهبانان [[دوزخ]] را به من بسپارید. به تنهایى از عهده آنان برمى‌آیم و شما مى‌توانید به بهشت بروید.<ref> قرطبى، ج 19، ص 53؛ الدرّالمنثور، ج 8، ص 333.</ref> به نقل روایات دیگر، هفده<ref> مجمع‌البیان، ج 10، ص 586؛ روح‌المعانى، مج 16، ج 29، ص 216.</ref> یا ده تن<ref> الدّرالمنثور، ج 8، ص 475.</ref> به عهده من و دیگران به عهده شما.گفته‌اند: خداوند در پاسخ ابوالأشدین كه گمان داشت نگهبانان دوزخ بشرند، آیه {{متن قرآن|«وَمَا جَعَلْنَا أَصْحَابَ النَّارِ إِلَّا مَلَائِكَةً وَمَا جَعَلْنَا عِدَّتَهُمْ إِلَّا فِتْنَةً لِّلَّذِينَ كَفَرُو...»}}.([[سوره مدثر]]/74، 31) را فرو فرستاد<ref> [[مجمع البیان]]، ج 10، ص 586؛ روح المعانى، مج 16، ج 29، 216 و 217.</ref> و اعلام داشت كه آنان ملائكه هستند و نوزده تن بودن آنان، آزمونى براى كافران است. شاید از آن جهت آزمون است كه هر عددى مى‌بود، كافران به آن ایراد مى‌گرفتند.
| |
| − | # در همین زمینه از عكرمه نیز نقل است كه آیه 5 [[سوره طارق]]/86 {{متن قرآن|«فَلْيَنظُرِ الْإِنسَانُ مِمَّ خُلِقَ}} انسان باید بنگرد كه از چه آفریده شده است. درباره ابوالأشدّین نازل شده؛ زیرا او به نیرو و قوت خود بسیار مغرور بود و ادعا داشت كه از عهده نگهبانان دوزخ برمى‌آید.<ref> الدرّالمنثور، ج 8، ص 474 و 475.</ref>
| |
| − | # قرطبى و آلوسى بر پایه روایتى، آیه 11 [[سوره صافات]]/37 را درباره ابوالاشدین دانسته‌اند؛<ref> قرطبى، ج 15، ص 47؛ روح‌المعانى، مج 13، ج 23، ص 111.</ref> زیرا فقط او به نیرومندى و تنومندى خود بسیار مى‌بالید: {{متن قرآن|«فَاسْتَفْتِهِمْ أَهُمْ أَشَدُّ خَلْقًا أَم مَّنْ خَلَقْنَا إِنَّا خَلَقْنَاهُم مِّن طِينٍ لَّازِبٍ»}}؛ از مشركان بپرس كه آیا آفرینش آنان سخت‌تر است یا آفرینش آن‌چه (=آسمان، زمین، فرشتگان، تنومندان پیشین) ما آفریدیم ما آنان را از گلى چسبنده آفریدیم.
| |
| − | # قرطبى بر اساس نقلى، آیه 6 [[سوره انفطار]]/82 را درباره ابوالأشدّین دانسته است:<ref> قرطبى، ج19، ص161.</ref> {{متن قرآن|«يَا أَيُّهَا الْإِنسَانُ مَا غَرَّكَ بِرَبِّكَ الْكَرِيمِ»}}؛ اى انسان! چه چیزى تو را در برابر پروردگار كریمت مغرور ساخت؟ امّا خود، نزول آیه را در شأن دیگرى مى‌داند.
| |
| − | # برخى، آیات 4 تا 6 [[سوره بلد]]/90 {{متن قرآن|«لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنسَانَ فِي كَبَدٍ × أَيَحْسَبُ أَن لَّن يَقْدِرَ عَلَيْهِ أَحَدٌ × يَقُولُ أَهْلَكْتُ مَالًا لُّبَدًا»}} را درباره ابوالأشدین دانسته‌اند كه گمان مى‌كرد هیچ كس بر او پیروز نمى‌شود و به دروغ مدعى بود كه در راه دشمنى پیامبر صلى الله علیه و آله دارایى بسیارى خرج كرده‌است.<ref> جامع البیان، مج 15، ج 30؛ مجمع البیان، ج 10، ص 748؛ قرطبى، ج 20، ص 42.</ref>
| |
| | | | |
| | ==پانویس== | | ==پانویس== |
| سطر ۲۹: |
سطر ۱۷: |
| | | | |
| | ==منابع== | | ==منابع== |
| − | محمد الله‌اكبرى، دائرةالمعارف قرآن کریم، جلد 1، صفحه 597-599.
| + | * تفسير نمونه، مكارم شيرازى، ناصر |
| | + | * روح المعانى فى تفسير القرآن العظيم، آلوسى سيد محمود |
| | + | * مجمع البيان فى تفسير القرآن، طبرسى، فضل بن حسن |
| | + | * الدر المنثور فى تفسير المأثور، سيوطى، عبدالرحمن بن ابی بکر |
| | + | |
| | | | |
| | [[رده: دشمنان پیامبر]] | | [[رده: دشمنان پیامبر]] |
| | [[رده:شخصیت‌های شان نزول آیات قرآن]] | | [[رده:شخصیت‌های شان نزول آیات قرآن]] |
ابوالأشدّاز سرسخت ترین دشمنان پیامبر اسلام بود. او مردی تنومند و دلاور بود و به همین دلیل با این کنیه خوانده می شد. نام او در شأن نزول برخی آیات قران دیده می شود.
ابوالأشدّ
ابوالأشدّ،اسید بن کلده جمحى قریشى از دشمنان سرسخت پیامبر صلى الله علیه و آله بود. او مردی تنومند و دلاور بود. در برخی منابع درباره میزان زورمندی او مطالب اغراق آمیزی بیان شده است مثل اینکه نوشته اند او روى چرم عكاظى مى‌ایستاد و براى كسانى كه چرم را از زیر پایش بیرون بكشند، جایزه تعیین مى‌كرد.ده مرد نیرومند با هم و با تمام نیرو چنان چرم را مى‌كشیدند كه پاره پاره مى‌شد ولى از زیر پاى او بیرون نمى‌آمد [۱]
سخن تمسخر آمیز ابوالأشدّ درباره نگهبانان دوزخ در منابع تفسیری نقل شده است. به گفته مفسران وقتی آیات 18 تا 30 سوره مدثر نازل و ابلاغ شد، ابوجهل در میان قریش فریاد كرد كه مادرانتان به عزایتان بنشینند! از ابن ابى كبشه (پیامبر) شنیدم كه نگهبانان دوزخ نوزده نفرند. شما دلاوران عرب هستید. آیا هر ده تن از شما حریف یكى از آنان نخواهد شد؟ ابوالأشدّ با استهزاى كلام الهى گفت: ن يك تنه حريف هفده نفر آنان هستم، شما همگى كار دو نفر ديگر را بسازيد.[۲]
همچنین طبق برخی نقلها آیه «فَلْيَنظُرِ الْإِنسَانُ مِمَّ خُلِقَ» درباره او نازل شده است زیرا او به نیرو و قوت خود بسیار مغرور بود و ادعا داشت كه از عهده نگهبانان دوزخ برمى‌آید.[۳]
همچنین است آیات 4 تا 6 سوره بلد که می فرماید «لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنسَانَ فِي كَبَدٍ . أَيَحْسَبُ أَن لَّن يَقْدِرَ عَلَيْهِ أَحَدٌ × يَقُولُ أَهْلَكْتُ مَالًا لُّبَدًا» زیرا ابوالأشدّ گمان مى‌كرد هیچ كس بر او پیروز نمى‌شود و به دروغ مدعى بود كه در راه دشمنى پیامبر صلى الله علیه و آله دارایى بسیارى خرج كرده‌است.[۴]
آیه دیگری که نام ابوالاشد در شأن نزول آن دیده می شود آیه 11 سوره صافات است .«فَاسْتَفْتِهِمْ أَهُمْ أَشَدُّ خَلْقًا أَم مَّنْ خَلَقْنَا إِنَّا خَلَقْنَاهُم مِّن طِينٍ لَّازِبٍ»؛ از مشركان بپرس كه آیا آفرینش آنان سخت‌تر است یا آفرینش آن‌چه (=آسمان، زمین، فرشتگان، تنومندان پیشین) ما آفریدیم ما آنان را از گلى چسبنده آفریدیم. [۵]
پانویس
- ↑ روح المعانى فى تفسير القرآن العظيم، ج15، ص 352
- ↑ تفسير نمونه، ج25، ص: 236
- ↑ الدرّالمنثور، ج 8، ص 474 و 475.
- ↑ مجمع البیان، ج 10، ص 748
- ↑ قرطبى، ج 15، ص 47؛ روح‌المعانى، مج 13، ج 23، ص 111.
منابع
- تفسير نمونه، مكارم شيرازى، ناصر
- روح المعانى فى تفسير القرآن العظيم، آلوسى سيد محمود
- مجمع البيان فى تفسير القرآن، طبرسى، فضل بن حسن
- الدر المنثور فى تفسير المأثور، سيوطى، عبدالرحمن بن ابی بکر
