هامان

هامان، آن‌گونه که از قرآن کریم استفاده می‌شود، وزیر معروف فرعون بود و تا آن حد در دستگاه حکومت فرعون نفوذ داشت که در قرآن کریم (سوره قصص، 6) از لشکریان مصر به لشکریان فرعون و هامان یاد شده است.

اما داستان فرعون و هامان - آن‌گونه که در آیات 38 تا 42 سوره قصص ذکر شده است - به‌ این قرار است: پس از آن‌ که آوازه پیروزی موسی علیه السلام بر ساحران در سراسر مصر پیچید، موقعیت فرعون سخت به خطر افتاد؛ از این رو به اطرافیان خود اعلام کرد خدایی جز او برای آن‌ها سراغ ندارد! و به هامان وزیر خود دستور داد قصر و برجی بسیار مرتفع برای او بسازد تا بالای آن رفته، شاید از خدای موسی علیه السلام خبری پیدا کند.

به هر تقدير هامان در دستگاه حكومت فرعون نقش كليدي داشت و سپاهيان حكومت فرعون، تحت فرماندهي هامان قرار داشت.

با بررسی آیات قرآنی در این باره، به این نکات دست می یابیم:

• 1. نام هامان شش بار، در آيات و سوره‌های متعدد ذكر شده است که عبارتند از آيات 6، 8 و 38 از سوره قصص، آيات 24، و 36 از سوره غافر و در آيه 39 از سوره عنكبوت.
• 2. در تمام اين آيات، چينش و ترتيب بحث طوري است كه مرتبه و رتبه هامان را بعد از فرعون قرار مي‌دهد.
• 3. محتوا و سياق آيات مورد نظر هم با چينش و ترتيب آيات همخواني دارد، طوري كه فرعون به هامان فرمان مي‌دهد كه برج و رصدخانه‌اي بسازد و يا براي انجام كارهاي ديگر به او فرمان مي‌دهد.
• 4. بنابر نکات 3 و 4، بسياري از مفسرين گفته‌اند هامان وزير فرعون بوده است.
• 5. در تمام آيات بررسي شده موسي و هارون به عنوان ائمه هدايت و فرعون و هامان به عنوان ائمه كفر و ضلالت معرفي گشته‌اند.
• 6. بنابراين هاماني كه نام او در قرآن ذكر شده است وزير و از پيشگامان فرعون بوده است و هيچ تشابه اسمی در قرآن ندارد.

منابع

• قصه فرعون و هامان، ویکی علوم اسلامی.
• پایگاه اندیشه قم.