ابن یمین: تفاوت بین نسخه‌ها
(←منابع) |
|||
| سطر ۱۷: | سطر ۱۷: | ||
[[رده:شعرا]] | [[رده:شعرا]] | ||
| + | [[رده:شعرای پارسی گو]] | ||
نسخهٔ ۱۴ اکتبر ۲۰۱۳، ساعت ۱۱:۴۱
امير فخرالدين محمود (م 769 ق) فرزند امير يمين الدين طغرايى فريومدى از شعراى نامدار ايران. پدرش از تركستان به فريومد از توابع سبزوار كوچ كرد و با خريد املاكى در آنجا نشيمن گزيد. وى در دستگاه وزير خراسان مكانتى داشت و از استادان نظم و نثر زمان خويش بود. ابن يمين كه پرورده چنين پدر فاضلى بود از سالهاى جوانى به سرودن شعر پرداخت.
مدتى مستوفى علاءالدين محمد فريومدى، وزير خراسان بود اما پس از چندى به تبريز رفت و به خدمت غياثالدين محمد، وزير ابوسعيد آخرين امير ايلخانى پيوست و او را مدح گفت. وى پس از بازگشت به خراسان بيشتر ايام را در زادگاهش به قناعت بسر مى برد و از طريق كشت و كار گذران مى كرد و در عين حال به سرودن اشعار حكمى و اخلاقى و نيز مدايح مى پرداخت.
ابن يمين در قصايد خويش شصت و پنج كس از امراى خراسان و هرات، طغاى تيموريه و سربداران و نيز اركان دولت ايشان را ستوده است. اما بيشتر مدايح او به امراى سربدارى اختصاص دارد كه شاعر پس از برافتادن طغاى تيمورخان (737ـ754 ق) از نوادگان چنگيز كه دعوى ايلخانى داشت به آنان پيوست.
وى در جنگهاى سربداران با امرا و ملوك اطراف حضور داشت و در جنگى كه ميان وجيه الدين مسعود سربدارى و ملك حسين كرت درگرفت (743 ق) ديوان او به غارت رفت و شاعر ناچار شد به مدد حافظه و يارانش كه اشعارى از وى نزد آنان بود ديوان تازهاى فراهم آورد .
ابن يمين در سرودن انواع شعر از غزل و قصيده و رباعى و تركيب بند و ترجيع بند استادى داشت اما قطعات وى كه همه در موضوعات اخلاقى سروده شده اند در زمره شاهكارهاى ادب فارسى به شمار مى روند. سخن وى ساده و روان و خالى از تكلفات لفظى و تعقيدات معنوى است، از همين روى اشعار وى رواج فراوان يافت و كسانى به تقليد از او به سرودن اشعار تعليمى پرداختند.
ابن يمين شاعرى شيعى مذهب بود، قصايدى در ستايش ائمه اطهار علیهم السلام، بالاخص على بن ابى طالب علیه السلام دارد و از نخستين شعرايى است كه مرثيه هايى در سوگ شهداى كربلا سروده است. وى با آن كه ستايشگر پرشور ائمه معصومين علیهم السلام است از تعصب به دور است و پيروان مذاهب ديگر را به ديده دشمنى نمى نگرد، چنان كه بسيارى از ممدوحان وى كسانى از اهل سنت بودند يا مانند امراى مغول اعتقادات دينى راسخى نداشتند. ديوان او 15000 بيت دارد. (دائرةالمعارف تشيع)
منابع
سيد مصطفى حسينى دشتى، معارف و معاریف.
