آیه 118 توبه

متن آیه

«وَعَلَى الثَّلاَثَةِ الَّذِينَ خُلِّفُواْ حَتَّى إِذَا ضَاقَتْ عَلَيْهِمُ الأَرْضُ بِمَا رَحُبَتْ وَضَاقَتْ عَلَيْهِمْ أَنفُسُهُمْ وَظَنُّواْ أَن لاَّ مَلْجَأَ مِنَ اللّهِ إِلاَّ إِلَيْهِ ثُمَّ تَابَ عَلَيْهِمْ لِيَتُوبُواْ إِنَّ اللّهَ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ».

[9–118] (مشاهده آیه در سوره)

ترجمه

و نیز خدا پذیرفت توبه آن سه تن را که از جنگ تخلف کرده بودند، تا آنگاه که زمین با همه گشادگیش بر آنها تنگ شد و جان در تنشان نمی گنجید و خود دانستند که جز خداوند هیچ پناهگاهی که بدان روی آورند، ندارند پس خداوند توبه آنان بپذیرفت تا به او بازآیند که توبه پذیر و مهربان است.

نزول

«شیخ طوسى» گوید: ابن عباس و مجاهد و قتاده و جابر روایت کنند و گویند که این آیه براى سه نفر نازل گردیده که از دستور رسول خدا صلی الله علیه و آله درباره شرکت در جنگ تبوک تخلف کردند و البته عدم اجراى دستور پیامبر از طرف اینان به خاطر نفاق نبوده بلکه براى عدم توانائى بوده است و بعد هم پشیمان شدند.

وقتى که پیامبر از جنگ تبوک مراجعت فرمود، اینان جهت عذرخواهى نزد پیامبر آمدند. رسول خدا صلی الله علیه و آله اعتنائى به آن‌ها نکرد و با آنان تکلم ننمود. به مسلمین نیز دستور داد که با آن‌ها سخن نگویند، روى این دستور هیچ کس با آن‌ها حرف نمی‌زد و به طور کلى مردم از آن‌ها دورى کردند حتى اطفال و اهل و عیال خود آن‌ها نیز با آن‌ها سخن نمى گفتند.

زنان آن‌ها نزد پیامبر آمدند، اجازه خواستند که از آن‌ها جدا شده و گوشه بگیرند. پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: فقط با آن‌ها نزدیک نشوید، کار به جائى رسید که مدینه به آن‌ها تنگ شد به ناچار به طرف کوه‌ها رفتند و اهل و عیالشان براى آن‌ها غذا و طعام می‌بردند و در عین حال با آن‌ها تکلم نمی‌کردند.

اینان به یکدیگر مى گفتند: کار ما به جائى رسیده که احدى با ما سخن نمى گوید و اعتنائى نمى کند. قریب چهل روز و اندى با این ترتیب گذراندند و برخى گویند: قریب یک سال بر آن‌ها گذشت و دائم در تضرع و زارى بودند و توبه می‌کردند تا این که خداوند توبه آنان را قبول کرد و این آیه براى آن‌ها نازل گردید. این سه نفر از انصار به نام کعب بن مالک و هلال بن امیه و فزارة بن ربیعه بودند.

منابع

• قرآن کریم، ترجمه عبدالمحمد آیتی.
• محمدباقر محقق، نمونه بینات در شأن نزول آیات از نظر شیخ طوسی و سایر مفسرین خاصه و عامه، ص 447.

پیوندها

• سوره توبه
• سوره توبه/متن و ترجمه سوره