مهریه حضرت زهرا علیهاالسلام: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
سطر ۱: سطر ۱:
{{مدخل دائره المعارف|کتاب [[فرهنگ عاشورا(کتاب)|فرهنگ عاشورا]]}}
+
هنگامی که [[حضرت على]](علیه السلام) به قصد [[ازدواج]]ِ با [[حضرت فاطمه]](علیهاالسلام) به منزل [[پیامبر اکرم]](صلى الله علیه وآله) رفت، آن حضرت به على(علیه السلام) فرمود: چیزى دارى که [[مهریه]] همسرت قرار دهى؟
  
در برخى روايات است كه آب يا آب [[فرات]]، مهريه [[حضرت فاطمه]] زهرا سلام الله علیها مى‌باشد. از [[امام ‌باقر]] علیه السلام در ضمن حديث مفصلى درباره [[مهریه|مهريه]] حضرت زهرا سلام الله علیها آمده است: «و جعلت لها فى الارض اربعة انهار: الفرات و نيل مصر و نهروان و نهر بلخ‌».<ref>مناقب، [[ابن شهر آشوب]]، ج ص 351.</ref>
+
على(علیه السلام) عرض کرد: پدر و مادرم به فدایت، تو از زندگى من به خوبى آگاهى که جز شمشیر و زره و شتر چیز دیگرى ندارم. پیامبر(صلى الله علیه وآله) فرمود: درست است، شمشیرت به هنگام کارزار با دشمنان [[اسلام]] مورد نیاز است و با شتر نیز باید نخلستان را آب دهى، و در مسافرت ها از آن استفاده کنى. بنابراین تنها زره را مى توانى مهریه همسرت بنمایى، و من دخترم فاطمه را در برابر همین زره به عقد تو درآوردم».<ref>احقاق الحق، شوشتری، ج ۱۰، ص ۳۵۸.</ref>
  
و در نقل ديگرى است: «و جعلت نحلتها من على خمس الدنيا و ثلثى الجنة و اربعة انهار فى الارض، الفرات و دجلة‌ و النيل و نهر بلخ...».<ref>عوالم (فاطمة الزهراء) بحرانى، ج 11، ص 359 به نقل از اثبات الهداة.</ref>
+
شاید بیشترین قیمتى که در تواریخ درباره این زره نوشته شده، چهارصد یا پانصد درهم (نقره) است و از آن تعبیر به «مهر السنّة» هم می شود. این مقدار مهریه از طرف پیامبر اکرم (ص) برای دخترش، مهریه‌ای متوسط - نه بسیار کم و نه زیاد - در آن زمان بوده است که به عنوان [[سنت]]، الگویی برای سایر مسلمانان قرار گرفت.
 +
 +
از طرف دیگر، در برخى روايات آمده است كه آب [[فرات]]، مهريه [[حضرت فاطمه]] علیهاالسلام مى‌باشد. از [[امام ‌باقر]] علیه السلام در ضمن [[حديث]] مفصلى درباره [[مهریه|مهريه]] حضرت زهرا علیهاالسلام آمده است: «و جُعلَت لها فى الارض أربعة أنهار: الفرات و نيل مصر و نهروان و نهر بلخ‌».<ref>مناقب، ابن شهر آشوب، ج ۳، ص ۳۵۱.</ref>
  
طبق اين نقل ها نه تنها فرات و دجله و نيل و نهر بلخ، بلكه يك پنجم‌ دنيا و دو سوم [[بهشت]] نيز مهريه زهراى مرضيه است، اما فرزند زهرا در كنار همين فرات، لب تشنه جان مى‌دهد و مظلومانه به شهادت مى‌رسد.
+
بر اساس این گونه روایات، در منابر و مجالس [[روضه خوانی|روضه]] گفته می شود: آب فرات را بر روی پسر فاطمه (س) -[[امام حسین]] علیه السلام- بستند، در حالی که مهریه مادرش بوده است.
 
 
{{بیت|كاش، اى كاش كه دنياى عطش مى‌فهميد|آب، مهريه زهراست بيا تا برويم|منبع=<ref>حسينجانى.</ref>}}
 
{{بیت|آب، مهريه زهرا و تو لب تشنه دهى جان|مصلحت بود ندانم چه در اين كار، قضا را|منبع=<ref>ناصرالدين شاه قاجار.</ref>}}
 
  
 +
اگر از نقد [[سند حدیث|سندی]] و محتوایی این احادیث بگذریم، به نظر می رسد مقصود از مهر بودن فرات یا چهار نهر بزرگ برای حضرت زهرا (س)، معنای تشریفی و نمادین آن است که با مقام قدسی و ولایی آن بانوی بزرگ ارتباط دارد؛ وگرنه روشن است که مهریه حضرت فاطمه (س) مبلغ معینی بود که [[امام علی]] (ع) در هنگام ازدواج پرداخت.
 
==پانویس==
 
==پانویس==
 
<references />
 
<references />
  
 
==منابع==
 
==منابع==
 +
*زهرا(علیهاالسلام) برترین بانوى جهان، ناصر مکارم شیرازی.
 +
*فاطمه الگوی بشریت، کمالی، ص۱۵۷، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه. 
 +
*[[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، جواد محدثی، نشر معروف.
  
* جواد محدثی، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، نشر معروف.
+
[[رده:حضرت فاطمه سلام الله علیها]][[رده:تاریخ صدر اسلام]]
 
 
[[رده:واقعه عاشورا]]
 
{{الگو:واقعه عاشورا}}
 

نسخهٔ ‏۳ مهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۱۶:۰۳

هنگامی که حضرت على(علیه السلام) به قصد ازدواجِ با حضرت فاطمه(علیهاالسلام) به منزل پیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله) رفت، آن حضرت به على(علیه السلام) فرمود: چیزى دارى که مهریه همسرت قرار دهى؟

على(علیه السلام) عرض کرد: پدر و مادرم به فدایت، تو از زندگى من به خوبى آگاهى که جز شمشیر و زره و شتر چیز دیگرى ندارم. پیامبر(صلى الله علیه وآله) فرمود: درست است، شمشیرت به هنگام کارزار با دشمنان اسلام مورد نیاز است و با شتر نیز باید نخلستان را آب دهى، و در مسافرت ها از آن استفاده کنى. بنابراین تنها زره را مى توانى مهریه همسرت بنمایى، و من دخترم فاطمه را در برابر همین زره به عقد تو درآوردم».[۱]

شاید بیشترین قیمتى که در تواریخ درباره این زره نوشته شده، چهارصد یا پانصد درهم (نقره) است و از آن تعبیر به «مهر السنّة» هم می شود. این مقدار مهریه از طرف پیامبر اکرم (ص) برای دخترش، مهریه‌ای متوسط - نه بسیار کم و نه زیاد - در آن زمان بوده است که به عنوان سنت، الگویی برای سایر مسلمانان قرار گرفت.

از طرف دیگر، در برخى روايات آمده است كه آب فرات، مهريه حضرت فاطمه علیهاالسلام مى‌باشد. از امام ‌باقر علیه السلام در ضمن حديث مفصلى درباره مهريه حضرت زهرا علیهاالسلام آمده است: «و جُعلَت لها فى الارض أربعة أنهار: الفرات و نيل مصر و نهروان و نهر بلخ‌».[۲]

بر اساس این گونه روایات، در منابر و مجالس روضه گفته می شود: آب فرات را بر روی پسر فاطمه (س) -امام حسین علیه السلام- بستند، در حالی که مهریه مادرش بوده است.

اگر از نقد سندی و محتوایی این احادیث بگذریم، به نظر می رسد مقصود از مهر بودن فرات یا چهار نهر بزرگ برای حضرت زهرا (س)، معنای تشریفی و نمادین آن است که با مقام قدسی و ولایی آن بانوی بزرگ ارتباط دارد؛ وگرنه روشن است که مهریه حضرت فاطمه (س) مبلغ معینی بود که امام علی (ع) در هنگام ازدواج پرداخت.

پانویس

  1. احقاق الحق، شوشتری، ج ۱۰، ص ۳۵۸.
  2. مناقب، ابن شهر آشوب، ج ۳، ص ۳۵۱.

منابع

  • زهرا(علیهاالسلام) برترین بانوى جهان، ناصر مکارم شیرازی.
  • فاطمه الگوی بشریت، کمالی، ص۱۵۷، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.
  • فرهنگ عاشورا، جواد محدثی، نشر معروف.
مسابقه از خطبه ۱۱۱ نهج البلاغه