اسلام و مقتضیات زمان (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) (ویرایش) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | کتاب «اسلام و مقتضیات زمان» | + | کتاب '''«اسلام و مقتضیات زمان»''' یا «اسلام و نیازهای زمان»، مشتمل بر ۲۶ جلسه سخنرانى [[مرتضی مطهری|شهید مرتضی مطهری]] (م، ۱۳۵۸ش) است، که در زمستان ۱۳۴۵ شمسی و در شبهای ماه مبارک [[رمضان]] در مسجد اتفاق [[تهران]] و در یک جمع عمومی تحت عنوان «[[اسلام]] و مقتضیات زمان» ایراد شده است. این کتاب موضوع چگونگى انطباق قوانین اسلامى را با شرایط مختلف زمانى مورد بحث و بررسى قرار داده و به شبهات و پرسش‌هایى که در اذهان در باب تطبیق اصول ثابت با نیازهاى متغیر وجود دارد پاسخ داده است.{{مشخصات کتاب |
|عنوان= | |عنوان= | ||
| سطر ۱۱: | سطر ۱۱: | ||
|زبان= فارسی | |زبان= فارسی | ||
| − | |تعداد جلد= | + | |تعداد جلد= ۲ |
|عنوان افزوده1= | |عنوان افزوده1= | ||
| سطر ۲۵: | سطر ۲۵: | ||
}} | }} | ||
==مؤلف== | ==مؤلف== | ||
| − | [[مرتضی مطهری]] ( | + | [[مرتضی مطهری]] (۱۳۵۸-۱۲۹۸ ش) از اساتید [[حوزه علمیه قم]] و معروفترین سخنران در دو دهه قبل از انقلاب، و از نظریه پردازان اصلی جمهوری اسلامی بود. |
| + | |||
| + | از جمله اساتید ایشان در راه کسب علم و دانش، [[علامه طباطبایى|علامه طباطبائی]]، [[سید محمد حجت کوه کمره ای|سید محمد حجت]]، [[سید صدرالدین صدر]] و [[سید محمدتقی خوانساری|سید محمدتقى خوانسارى]] را می توان نام برد. | ||
| + | |||
| + | برخی دیگر از آثار ایشان عبارتند از: [[حماسه حسینی (کتاب)|حماسه حسینی]]، [[عدل الهى (کتاب)|عدل الهی]]، [[تعلیم و تربیت در اسلام (کتاب)|تعلیم و تربیت در اسلام]]، [[آزادی معنوی (کتاب)|آزادی معنوی]]، [[آشنایی با علوم اسلامی (کتاب)|آشنایی با علوم اسلامی]]. | ||
| + | |||
| + | شهید مطهرى در طول حیاتش سعی نمود ایدئولوژى اصیل اسلامى را از طریق درس و سخنرانى و تألیف کتاب ارائه نماید. او سرانجام، در ۱۲ اردیبهشت ۱۳۵۸ توسط [[نفاق|منافقین]] به [[شهادت در راه خدا|شهادت]] رسید. | ||
==محتوای کتاب== | ==محتوای کتاب== | ||
| − | این کتاب حاوی بخش هایی جالب و دلکش در موضوع خود بوده و | + | این کتاب حاوی بخش هایی جالب و دلکش در موضوع خود بوده و حلّال مسائل مبتلا به زیادی در باب «[[اسلام]] و مقتضیات زمان» می باشد. خصوصاً با توجه به موقعیت زمانی حاضر که به یمن انقلاب شکوهمند اسلامی، حکومت به صالحان رسیده و در پی اجرای [[احکام]] می باشیم و طبعاً این سوال پیش می آید که آیا با توجه به تغییرات و تحولات زمان، اسلام که در چهارده قرن پیش نازل شده می تواند پاسخگوی مشکلات این زمان و هر زمان دیگری باشد؟ این کتاب پاسخگوی این گونه سوالات است. |
| − | ناگفته نماند که استاد شهید بحث هایی در همین زمینه در سال ۱۳۵۱ ایراد نموده اند. این بحث ها به همراه دو بحث دیگر و نیز نوشته هایی از استاد در این باب، جلد دوم این کتاب را تشکیل می دهد. | + | ناگفته نماند که استاد شهید بحث هایی در همین زمینه در سال ۱۳۵۱ ش. ایراد نموده اند. این بحث ها به همراه دو بحث دیگر و نیز نوشته هایی از استاد در این باب، جلد دوم این کتاب را تشکیل می دهد. |
در گفتار اول این کتاب چنین می خوانیم: «...احساس می کنم که برای نسل جوان این عقده ی روحی عجیبی است که آیا انسان می تواند مسلمان باشد و در عین حال خودش را با مقتضیات متغیر زمان چه می کند؟ آیا نظر اسلام این است که باید با مقتضیات زمان نبرد کرد و در حقیقت جلو قدرت خلاقه ی بشر را گرفت و نگذاشت محیط و زمین و زمان را عوض کند؟ یا برعکس، نظر اسلام این است که باید تسلیم زمان و مقتضیات زمان شد؟ و یا نظر سومی در کار می باشد یا لااقل توضیح در میان است؟». | در گفتار اول این کتاب چنین می خوانیم: «...احساس می کنم که برای نسل جوان این عقده ی روحی عجیبی است که آیا انسان می تواند مسلمان باشد و در عین حال خودش را با مقتضیات متغیر زمان چه می کند؟ آیا نظر اسلام این است که باید با مقتضیات زمان نبرد کرد و در حقیقت جلو قدرت خلاقه ی بشر را گرفت و نگذاشت محیط و زمین و زمان را عوض کند؟ یا برعکس، نظر اسلام این است که باید تسلیم زمان و مقتضیات زمان شد؟ و یا نظر سومی در کار می باشد یا لااقل توضیح در میان است؟». | ||
| − | + | برخی موضوعاتی که استاد مطهری در جلد اول این کتاب با بیانی جذاب به بحث آن پرداخته اند عبارت است از: | |
| + | |||
| + | * علت تغییر مقتضیات زمان‌ها؛ | ||
| + | * عقل و راه اعتدال؛ | ||
| + | * مسئله [[نسخ]] و [[خاتمیت]]؛ | ||
| + | * نقد نظریه نسبیت [[عدالت]]؛ | ||
| + | * جبر زمان و مسئله عدالت. | ||
| + | * عوامل تصفیه تفکر اسلامی. | ||
جلد دوم این کتاب نیز مشتمل بر نه گفتار است که از مباحث طرح شده در «انجمن اسلامی پزشکان» در موضوع مذکور در سال ۱۳۵۱ هجری شمسی، که حالت مباحثه داشته است، تشکیل یافته. مباحث این کتاب - خصوصاً نیمه اول آن که در چگونگی انطباق قوانین [[اسلام]] با شرایط مختلف زمانی می باشد - تا حد زیادی دید [[فقه|فقهی]] استاد شهید را در این خصوص و به ویژه هماهنگی آن با نظرات [[امام خمینی|امام خمینی]] در باب اختیارات وسیع حاکم شرعی یا ولی فقیه را آشکار می سازد. | جلد دوم این کتاب نیز مشتمل بر نه گفتار است که از مباحث طرح شده در «انجمن اسلامی پزشکان» در موضوع مذکور در سال ۱۳۵۱ هجری شمسی، که حالت مباحثه داشته است، تشکیل یافته. مباحث این کتاب - خصوصاً نیمه اول آن که در چگونگی انطباق قوانین [[اسلام]] با شرایط مختلف زمانی می باشد - تا حد زیادی دید [[فقه|فقهی]] استاد شهید را در این خصوص و به ویژه هماهنگی آن با نظرات [[امام خمینی|امام خمینی]] در باب اختیارات وسیع حاکم شرعی یا ولی فقیه را آشکار می سازد. | ||
| سطر ۵۶: | سطر ۶۹: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | *معرفی کتب استاد مطهری، در دسترس در [http://www.islamenab.ir/index.php?action=show_news&news_id=1850 اسلام ناب]، بازیابی: | + | *معرفی کتب استاد مطهری، در دسترس در [http://www.islamenab.ir/index.php?action=show_news&news_id=1850 اسلام ناب]، بازیابی: ۱۳ آذر ۱۳۹۲. |
| − | + | *"اسلام و نیازهای زمان"، ویکی نور. | |
| + | [[رده:اسلام]] | ||
[[رده:آثار شهید مطهری]] | [[رده:آثار شهید مطهری]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۰ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۰:۴۶
کتاب «اسلام و مقتضیات زمان» یا «اسلام و نیازهای زمان»، مشتمل بر ۲۶ جلسه سخنرانى شهید مرتضی مطهری (م، ۱۳۵۸ش) است، که در زمستان ۱۳۴۵ شمسی و در شبهای ماه مبارک رمضان در مسجد اتفاق تهران و در یک جمع عمومی تحت عنوان «اسلام و مقتضیات زمان» ایراد شده است. این کتاب موضوع چگونگى انطباق قوانین اسلامى را با شرایط مختلف زمانى مورد بحث و بررسى قرار داده و به شبهات و پرسش‌هایى که در اذهان در باب تطبیق اصول ثابت با نیازهاى متغیر وجود دارد پاسخ داده است.
 | |
| نویسنده | مرتضی مطهری |
| موضوع | تجدید حیات فکری اسلام |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | ۲ |
|
| |
مؤلف
مرتضی مطهری (۱۳۵۸-۱۲۹۸ ش) از اساتید حوزه علمیه قم و معروفترین سخنران در دو دهه قبل از انقلاب، و از نظریه پردازان اصلی جمهوری اسلامی بود.
از جمله اساتید ایشان در راه کسب علم و دانش، علامه طباطبائی، سید محمد حجت، سید صدرالدین صدر و سید محمدتقى خوانسارى را می توان نام برد.
برخی دیگر از آثار ایشان عبارتند از: حماسه حسینی، عدل الهی، تعلیم و تربیت در اسلام، آزادی معنوی، آشنایی با علوم اسلامی.
شهید مطهرى در طول حیاتش سعی نمود ایدئولوژى اصیل اسلامى را از طریق درس و سخنرانى و تألیف کتاب ارائه نماید. او سرانجام، در ۱۲ اردیبهشت ۱۳۵۸ توسط منافقین به شهادت رسید.
محتوای کتاب
این کتاب حاوی بخش هایی جالب و دلکش در موضوع خود بوده و حلّال مسائل مبتلا به زیادی در باب «اسلام و مقتضیات زمان» می باشد. خصوصاً با توجه به موقعیت زمانی حاضر که به یمن انقلاب شکوهمند اسلامی، حکومت به صالحان رسیده و در پی اجرای احکام می باشیم و طبعاً این سوال پیش می آید که آیا با توجه به تغییرات و تحولات زمان، اسلام که در چهارده قرن پیش نازل شده می تواند پاسخگوی مشکلات این زمان و هر زمان دیگری باشد؟ این کتاب پاسخگوی این گونه سوالات است.
ناگفته نماند که استاد شهید بحث هایی در همین زمینه در سال ۱۳۵۱ ش. ایراد نموده اند. این بحث ها به همراه دو بحث دیگر و نیز نوشته هایی از استاد در این باب، جلد دوم این کتاب را تشکیل می دهد.
در گفتار اول این کتاب چنین می خوانیم: «...احساس می کنم که برای نسل جوان این عقده ی روحی عجیبی است که آیا انسان می تواند مسلمان باشد و در عین حال خودش را با مقتضیات متغیر زمان چه می کند؟ آیا نظر اسلام این است که باید با مقتضیات زمان نبرد کرد و در حقیقت جلو قدرت خلاقه ی بشر را گرفت و نگذاشت محیط و زمین و زمان را عوض کند؟ یا برعکس، نظر اسلام این است که باید تسلیم زمان و مقتضیات زمان شد؟ و یا نظر سومی در کار می باشد یا لااقل توضیح در میان است؟».
برخی موضوعاتی که استاد مطهری در جلد اول این کتاب با بیانی جذاب به بحث آن پرداخته اند عبارت است از:
- علت تغییر مقتضیات زمان‌ها؛
- عقل و راه اعتدال؛
- مسئله نسخ و خاتمیت؛
- نقد نظریه نسبیت عدالت؛
- جبر زمان و مسئله عدالت.
- عوامل تصفیه تفکر اسلامی.
جلد دوم این کتاب نیز مشتمل بر نه گفتار است که از مباحث طرح شده در «انجمن اسلامی پزشکان» در موضوع مذکور در سال ۱۳۵۱ هجری شمسی، که حالت مباحثه داشته است، تشکیل یافته. مباحث این کتاب - خصوصاً نیمه اول آن که در چگونگی انطباق قوانین اسلام با شرایط مختلف زمانی می باشد - تا حد زیادی دید فقهی استاد شهید را در این خصوص و به ویژه هماهنگی آن با نظرات امام خمینی در باب اختیارات وسیع حاکم شرعی یا ولی فقیه را آشکار می سازد.
در جلد دوم کتاب «اسلام و مقتضیات زمان» مسائل گوناگونی که پیرامون مقتضیات و نیازهای زمان قابل طرح است ذکر و به توضیح و بررسی آنها پرداخته شده است. مسائلی از قبیل:
- خاصیّت انعطاف پذیری دین و چگونگی انطباق قوانین اسلام با شرایط مختلف زمان
- قانون ثابت برای نیاز ثابت
- قانون متغیّر برای نیاز متغیّر
- بحث اجتهاد. آیا اجتهاد نسبی است؟
- آیا ایدئولوژی هم باید مانند پدیده های زمان کهنه شود؟
- جبر تاریخ
- جبر اقتصادی تاریخ
- جامعه و تاریخ از نظر قرآن
- آیا اخلاق مطلق است یا نسبی؟ معیار اخلاق چیست؟
- تفاوت های نهضت های پیامبران و سایر نهضت ها
- فرق میان اخلاق و آداب
- نحوه رابطه انسان با خدا، خودش، طبیعت و انسان های دیگر.
منابع
- معرفی کتب استاد مطهری، در دسترس در اسلام ناب، بازیابی: ۱۳ آذر ۱۳۹۲.
- "اسلام و نیازهای زمان"، ویکی نور.
