تغییر قبله

تقویم هجری قمری

روز واقعه:15 رجب

سال 2 هجری قمری

نماز به سمت بیت المقدس

پيامبر اكرم صلی الله علیه و آله پيش از هجرت، ايامي كه در مكه معظمه حضور داشتند، نمازهاي خويش را به سمت بيت المقدس، واقع در فلسطين به جاي مي آوردند، وليكن طوري مي ايستاد كه كعبه معظمه، ميان وي و بيت المقدس قرار مي گرفت و در واقع، به صورتي نماز مي خواند كه كعبه و بيت المقدس، هر دو، قبله وي قرار مي گرفتند.

پس از هجرت به مدينه منوره، از ربيع الاول سال اول تا نيمه رجب سال دوم هجري، به مدت هفده ماه، به سوي بيت المقدس نماز مي گذارد و ساير مسلمانان نيز به پيروي از آن حضرت، به آن سمت عبادت مي كردند.

در مدينه، يهوديان فراواني زندگي مي كردند و برخي از آنان، مسلمانان و به ويژه حضرت محمد صلی الله علیه و آله را سرزنش كرده و مي گفتند: شما تابع قبله مائيد.

پيامبر صلی الله علیه و آله، از اين جهت اندوهناك بود و به آفاق آسمان ها نظر مي كرد و منتظر امر پروردگار منان بود.

تغییر قبله مسلمین

سرانجام در نيمه رجب سال دوم، هنگامي كه آن حضرت در مسجد "بني سالم" مشغول نماز ظهر بود و دو ركعت آن را به سمت بيت المقدس به جاي آورده بود، جبرئيل امين فرود آمد و بازوي مباركش را گرفت و او را به جانب كعبه برگردانيد.

مسلمانان كه شاهد گردش پيامبر صلی الله علیه و آله به سمت كعبه بودند، برخي تبعيت كرده و به سوي كعبه برگشتند و برخي ديگر، متوجه قضايا نشده و هم چنان به سوي بيت المقدس نماز گزاردند، تا اين كه نماز تمام شد و پيامبر صلی الله علیه و آله خبر نويد بخش تغيير قبله را به آگاهي همگان رسانيد.

چون نماز پيامبر صلی الله علیه و آله و برخي از مسلمانان، در يك وقت به دو قبله خوانده شد، مسجد بني سالم، به مسجد "ذي القبلتين" شهرت يافت.

نزول آیه تغییر قبله

در آن هنگام اين آيه شريفه بر رسول خدا صلی الله علیه و آله نازل شد: قد نَري تَقَلُّبَ وَجْهِكَ فِي السَّماءِ فَلَنُوَلّيَنَّكَ قِبْلَهً تَرْضيها، فَوَلِّ وَجْهَكَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ، وَ حَيْثُ ما كُنْتُمْ فَوَلّوُا وُجُوهَكُمْ شَطْرَهُ …

يعني: نگاه هاي انتظار آميز تو را به سوي آسمان براي تعيين قبله مي بينيم. اكنون تو را به سوي قبله اي كه از آن خشنود باشي، باز مي گردانيم. پس روي خود را به سوي مسجدالحرام كن و هر جا باشيد، روي خود را به سوي آن بگردانيد… از آن پس، كعبه و مسجدالحرام، قبله گاه مسلمانان شد و از هر كجا عالم به سوي آن عبادت مي كنند. شيخ مفيد، تغيير قبله را از نماز عصر ذكر كرد.

منابع

موسسه تبیان، نرم‌افزار دایرة‌المعارف چهارده معصوم علیهم‌السلام