کاربر:سید مهدی خدایی/یادداشت: تفاوت بین نسخه‌ها
(1) |
(1) |
||
| سطر ۷: | سطر ۷: | ||
==زندگی نامه== | ==زندگی نامه== | ||
| − | |||
| − | در اینکه آیا او از صحابه پیامبر است اختلاف نظر وجود دارد. برخى مانند مسلم بن حجاج او را صحابى دانسته اند <ref> تاریخ دمشق، ج 46، ص 55</ref> | + | در اینکه آیا او از صحابه پیامبر است اختلاف نظر وجود دارد.برخی دیگر معتقدند او از صحابه نبوده و حدیثی هم که از پیامبر(ص) نقل نموده مرسل است.<ref>أسد الغابة في معرفة الصحابة، ج3، ص: 729</ref> برخى مانند مسلم بن حجاج او را صحابى دانسته اند <ref> تاریخ دمشق، ج 46، ص 55</ref> نقلهایی وجود دارد که او تا نبرد حنین در صف مشركان با مسلمانان جنگید و پس از آن اسلام آورد.<ref>الإستيعاب في معرفة الأصحاب، ج4، ص: 1600 </ref> |
| + | ==دشمنی ابوالاعور با مسلمانان== | ||
| + | == نقش او در جنگ صفین== | ||
| + | او در [[جنگ صفین]] در سپاه معاویه نقشی محوری داشت <ref>الإستيعاب في معرفة الأصحاب، ج3، ص: 1178</ref> | ||
| − | + | ==شهادت علیه امام علی== | |
| + | او یکی از کسانی است که به ناحق شهادت داد که امام علی(ع) در قتل عثمان مشارکت داشته است. | ||
| − | ابوالاعور هم‌پیمان حرب بن امیه و پسرش ابوسفیان | + | |
| + | |||
| + | و نخستین حمله به فرماندهى او انجام شد و در این واقعه یاران [[امام على]] علیه‌السلام به ویژه [[مالك اشتر]] را به هم‌دستى با قاتلان عثمان متهم كرد.<ref> تاریخ دمشق، ج 46، ص 58.</ref> | ||
| + | |||
| + | |||
| + | |||
| + | |||
| + | ابوالاعور هم‌پیمان حرب بن امیه و پسرش ابوسفیان بود<ref> الاصابه، ج 4، ص 530.</ref> كه در [[جنگ احد]]<ref> المغازى، ج 1، ص 266.</ref> و خندق<ref> همان، ج 2، ص 443.</ref> بر ضد پیامبر صلى الله علیه و آله شمشیر مى‌زد بود. او خود نیز در جنگ احزاب با گروهى از بنى سلیم به یارى قریش شتافت.<ref> مجمع‌البیان، ج 8، ص 569.</ref> پس از آن در زمان [[رسول خدا]] صلی الله علیه و آله سخنى از او نیست. | ||
او در زمان ابوبكر در نبرد یرموك، فرماندهى گروهى را بر عهده داشت<ref> تاریخ دمشق، ج 46، ص 56.</ref> و در زمان عمر در فتح شام یكى از ده فرمانده ابوعبیده در فِحل (محلى در شام) بود<ref> تاریخ طبرى، ج 2، ص 357.</ref> و در سال 13 هجرى با دیگر فرماندهان به طبریه وارد شد و مردم آن‌جا با او مصالحه كردند.<ref> همان، ج 2، ص 360.</ref> | او در زمان ابوبكر در نبرد یرموك، فرماندهى گروهى را بر عهده داشت<ref> تاریخ دمشق، ج 46، ص 56.</ref> و در زمان عمر در فتح شام یكى از ده فرمانده ابوعبیده در فِحل (محلى در شام) بود<ref> تاریخ طبرى، ج 2، ص 357.</ref> و در سال 13 هجرى با دیگر فرماندهان به طبریه وارد شد و مردم آن‌جا با او مصالحه كردند.<ref> همان، ج 2، ص 360.</ref> | ||
| سطر ۲۲: | سطر ۳۲: | ||
در سال 15 هجرى جانشین عمروعاص در اردن شد تا عمرو به جنگ رومیان در اجنادین برود.<ref> همان، ج 2، ص 447.</ref> در غزوه عموریه(23 هجرى) امیر لشكر شام بود.<ref> الاصابه، ج 4، ص 53.</ref> ابوالاعور در زمان عثمان در واپسین نبرد قبرس به سال 26 یا 27 هجرى از طرف معاویه در نقش فرمانده سپاه اسلام جنگید.<ref> تاریخ دمشق، ج 46، ص 57.</ref> در واقعه اعتراض مصریان بر عثمان، حامل نامه وى به والى مصر مبنى بر سركوبى معترضان<ref> تاریخ طبرى، ج 2، ص 662 و 663.</ref> بود و هنگام درگذشت عثمان، كارگزارى معاویه را در اردن بر عهده داشت.<ref> همان، ص 693.</ref> | در سال 15 هجرى جانشین عمروعاص در اردن شد تا عمرو به جنگ رومیان در اجنادین برود.<ref> همان، ج 2، ص 447.</ref> در غزوه عموریه(23 هجرى) امیر لشكر شام بود.<ref> الاصابه، ج 4، ص 53.</ref> ابوالاعور در زمان عثمان در واپسین نبرد قبرس به سال 26 یا 27 هجرى از طرف معاویه در نقش فرمانده سپاه اسلام جنگید.<ref> تاریخ دمشق، ج 46، ص 57.</ref> در واقعه اعتراض مصریان بر عثمان، حامل نامه وى به والى مصر مبنى بر سركوبى معترضان<ref> تاریخ طبرى، ج 2، ص 662 و 663.</ref> بود و هنگام درگذشت عثمان، كارگزارى معاویه را در اردن بر عهده داشت.<ref> همان، ص 693.</ref> | ||
| − | |||
وى از كسانى بود كه بر ضد امام على علیه‌السلام در قتل عثمان به گواهى معاویه آمد و موجب گمراهى افرادى شد.<ref> اسدالغابه، ج 2، ص 621.</ref> ابوالاعور در سپاه معاویه، فرماندهى اهل حِمْص را بر عهده داشت<ref> الاخبارالطوال، ص 180.</ref> و با ده هزار سپاه بر شریعه فرات گمارده شد تا راه را بر سپاه على علیه‌السلام ببندد.<ref> همان، ص 168.</ref> در پى حیله‌گرى سپاه معاویه او نیز مصحفى بر سر داشت و عراقیان را به داورى آن فرامى‌خواند. | وى از كسانى بود كه بر ضد امام على علیه‌السلام در قتل عثمان به گواهى معاویه آمد و موجب گمراهى افرادى شد.<ref> اسدالغابه، ج 2، ص 621.</ref> ابوالاعور در سپاه معاویه، فرماندهى اهل حِمْص را بر عهده داشت<ref> الاخبارالطوال، ص 180.</ref> و با ده هزار سپاه بر شریعه فرات گمارده شد تا راه را بر سپاه على علیه‌السلام ببندد.<ref> همان، ص 168.</ref> در پى حیله‌گرى سپاه معاویه او نیز مصحفى بر سر داشت و عراقیان را به داورى آن فرامى‌خواند. | ||
| سطر ۴۱: | سطر ۵۰: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | + | *ابن عبد البر، يوسف بن عبد الله، الإستيعاب في معرفة الأصحاب، 4جلد، دار الجيل - لبنان - بيروت، چاپ: 1، 1412 ه.ق. | |
| + | *ابن اثير، على بن محمد، أسد الغابة في معرفة الصحابة، 6جلد، دار الفكر - لبنان - بيروت، چاپ: 1، 1409 ه.ق. | ||
| + | *ابن عساكر، على بن حسن، تاريخ مدينة دمشق و ذكر فضلها و تسمية من حلها من الأماثل أو اجتاز بنواحيها من وارديها و أهلها، 80جلد، دار الفكر - لبنان - بيروت، چاپ: 1، 1415 ه.ق. | ||
| + | |||
[[رده:شخصیت‌های شان نزول آیات قرآن]] | [[رده:شخصیت‌های شان نزول آیات قرآن]] | ||
[[رده:دشمنان پیامبر]] | [[رده:دشمنان پیامبر]] | ||
[[رده:دشمنان امام علی علیه السلام]] | [[رده:دشمنان امام علی علیه السلام]] | ||
نسخهٔ ۱ ژانویهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۰۵:۵۸
محتویات
نام و نسب
نام او عمرو بن سفيان بن قائف بن الأوقص بن مرة بن هلال بن فالج بن ذكوان بن ثعلبة بن بهثة بن سليم است.[۱]
زندگی نامه
در اینکه آیا او از صحابه پیامبر است اختلاف نظر وجود دارد.برخی دیگر معتقدند او از صحابه نبوده و حدیثی هم که از پیامبر(ص) نقل نموده مرسل است.[۲] برخى مانند مسلم بن حجاج او را صحابى دانسته اند [۳] نقلهایی وجود دارد که او تا نبرد حنین در صف مشركان با مسلمانان جنگید و پس از آن اسلام آورد.[۴]
دشمنی ابوالاعور با مسلمانان
نقش او در جنگ صفین
او در جنگ صفین در سپاه معاویه نقشی محوری داشت [۵]
شهادت علیه امام علی
او یکی از کسانی است که به ناحق شهادت داد که امام علی(ع) در قتل عثمان مشارکت داشته است.
و نخستین حمله به فرماندهى او انجام شد و در این واقعه یاران امام على علیه‌السلام به ویژه مالك اشتر را به هم‌دستى با قاتلان عثمان متهم كرد.[۶]
ابوالاعور هم‌پیمان حرب بن امیه و پسرش ابوسفیان بود[۷] كه در جنگ احد[۸] و خندق[۹] بر ضد پیامبر صلى الله علیه و آله شمشیر مى‌زد بود. او خود نیز در جنگ احزاب با گروهى از بنى سلیم به یارى قریش شتافت.[۱۰] پس از آن در زمان رسول خدا صلی الله علیه و آله سخنى از او نیست.
او در زمان ابوبكر در نبرد یرموك، فرماندهى گروهى را بر عهده داشت[۱۱] و در زمان عمر در فتح شام یكى از ده فرمانده ابوعبیده در فِحل (محلى در شام) بود[۱۲] و در سال 13 هجرى با دیگر فرماندهان به طبریه وارد شد و مردم آن‌جا با او مصالحه كردند.[۱۳]
در سال 15 هجرى جانشین عمروعاص در اردن شد تا عمرو به جنگ رومیان در اجنادین برود.[۱۴] در غزوه عموریه(23 هجرى) امیر لشكر شام بود.[۱۵] ابوالاعور در زمان عثمان در واپسین نبرد قبرس به سال 26 یا 27 هجرى از طرف معاویه در نقش فرمانده سپاه اسلام جنگید.[۱۶] در واقعه اعتراض مصریان بر عثمان، حامل نامه وى به والى مصر مبنى بر سركوبى معترضان[۱۷] بود و هنگام درگذشت عثمان، كارگزارى معاویه را در اردن بر عهده داشت.[۱۸]
وى از كسانى بود كه بر ضد امام على علیه‌السلام در قتل عثمان به گواهى معاویه آمد و موجب گمراهى افرادى شد.[۱۹] ابوالاعور در سپاه معاویه، فرماندهى اهل حِمْص را بر عهده داشت[۲۰] و با ده هزار سپاه بر شریعه فرات گمارده شد تا راه را بر سپاه على علیه‌السلام ببندد.[۲۱] در پى حیله‌گرى سپاه معاویه او نیز مصحفى بر سر داشت و عراقیان را به داورى آن فرامى‌خواند.
در نهایت به صورت گواه پیمان حكمیت از طرف شامیان به میدان آمد[۲۲] و با چهارهزار شامى، مراقبت از جان عمروعاص را بر عهده گرفت.[۲۳] در نگارش پیمان‌نامه با تقدیم نام على علیه‌السلام سخت مخالفت كرد؛[۲۴] سپس در مقابله با محمد بن ابى‌بكر (والى امام على علیه‌السلام در مصر) در منطقه مَسناة، پرچم فرماندهى سپاه شام را به دوش كشید؛[۲۵] بدین جهات آورده‌اند كه امام على علیه‌السلام او را در نماز لعن مى‌كرد.[۲۶]
ابوالاعور در مخالفت با امام حسن علیه‌السلام و تحقیر و شكستن او نیز كوشا بود و امام در خاموش كردن وى به حدیثى از پیامبر صلى الله علیه و آله اشاره كرد كه در آن عمرو بن سفیان سلمى لعن شد و در خطاب به معاویه گفت: آیا مى‌دانى كه پیامبر صلى الله علیه و آله فرماندهى (قائد) و راننده (سائق) احزاب را لعن كرد؟ یكى ازآن دو ابوسفیان و دیگرى ابوالاعور بود[۲۷] فرجام كار او نیز روشن نیست. بر پایه روایتى ضعیف، وى در سال 65 هجرى با مروان بن حكم به مصر رفت[۲۸] كه البته پذیرش این سخن مشكل است.
ابوالاعور در شأن نزول
- در ذیل آیه یك سوره احزاب/33 آورده‌اند[۲۹] كه ابوالاعور با تنى چند از مشركان مكه پس از جنگ اُحد به مدینه آمده بر عبدالله بن ابى وارد شد و پیامبر صلى الله علیه و آله به آنان امان داد تا خواسته خویش را با او در میان گذارند. آنان از پیامبر خواستند تا آن‌ها را با خدایانشان (لات، منات و عزّى) واگذاشته، براى آن بتان و پرستندگانش منفعتى قائل شود؛ در مقابل آنان نیز پیامبر را با خدایش وامى‌نهند. این سخن بر حضرت گران آمد و به اخراج آنان از مدینه فرمان داد و این آیه نازل شد: «يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ اتَّقِ اللَّهَ وَلَا تُطِعِ الْكَافِرِينَ وَالْمُنَافِقِينَ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلِيمًا حَكِيمًا»؛ اى پیامبر! از خدا بترس و از كافران و منافقان اطاعت مكن؛ زیرا خدا دانا و حكیم است.
- در ذیل آیه 48 سوره احزاب/33 «وَلَا تُطِعِ الْكَافِرِينَ وَالْمُنَافِقِينَ...» نیز این داستان ذكر شده و مقصود از كافران در آیه را ابوالاعور، عكرمه و ابوسفیان ذكر كرده‌اند كه به دنبال مداهنه با پیامبر در دین بودند.[۳۰]
- قرطبى، «مِن أسفَلَ مِنكم» در آیه 10 سوره احزاب/33 را كه در جنگ خندق از مناطق فرودست، بر مسلمانان تاخته و حمله آوردند، گروهى از فرماندهان مشرك از جمله ابوالاعور مى‌داند:[۳۱] «إِذْ جَاؤُوكُم مِّن فَوْقِكُمْ وَمِنْ أَسْفَلَ مِنكُمْ وَإِذْ زَاغَتْ الْأَبْصَارُ وَبَلَغَتِ الْقُلُوبُ الْحَنَاجِرَ وَتَظُنُّونَ بِاللَّهِ الظُّنُونَا»؛ آنگاه كه از سمت بالا و پایین بر شما تاختند و هنگامى كه چشم‌ها خیره شد و دل‌ها به گلوگاه رسیده بود و به خدا، گمان‌هاى گوناگون مى‌بردید.
- شیخ صدوق بر پایه روایتى، ابوالاعور را یكى از چهارده مردى دانسته كه در بازگشت از تبوك در پى كشتن پیامبر صلى الله علیه و آله برآمدند؛ اما به مقصود خویش نرسیدند.[۳۲]
آیه 74 سوره توبه/9 در این باره فرود آمد: «يَحْلِفُونَ بِاللّهِ مَا قَالُواْ وَلَقَدْ قَالُواْ كَلِمَةَ الْكُفْرِ وَكَفَرُواْ بَعْدَ إِسْلاَمِهِمْ وَهَمُّواْ بِمَا لَمْ يَنَالُواْ وَمَا نَقَمُواْ إِلاَّ أَنْ أَغْنَاهُمُ اللّهُ وَرَسُولُهُ مِن فَضْلِهِ فَإِن يَتُوبُواْ يَكُ خَيْرًا لَّهُمْ وَإِن يَتَوَلَّوْا يُعَذِّبْهُمُ اللّهُ عَذَابًا أَلِيمًا فِي الدُّنْيَا وَالآخِرَةِ وَمَا لَهُمْ فِي الأَرْضِ مِن وَلِيٍّ وَلاَ نَصِيرٍ»؛ به خداسوگند یاد مى‌كنند كه نگفته‌اند؛ ولى كلمه كفر را بر زبان رانده‌اند و پس از آن‌كه اسلام آوردند، كافر شدند و قصد كارى را كردند اما بدان نرسیدند. انتقام‌گیرى‌شان از آن رو است كه خدا و پیامبرش آنان را از فضل خود بى‌نیاز كردند؛ پس اگر توبه كنند خیرشان در آن است و اگر روى بگردانند، خدا در دنیا و آخرت به عذابى دردناك معذبشان خواهد كرد و در روى زمین، دوست‌دارى و مددكارى نخواهند داشت»؛ البته چنان‌كه اشاره شد در كلام صدوق روشن نیست كه مقصود از ابوالاعور كدام است؟
پانویس
- ↑ الإستيعاب في معرفة الأصحاب، ج4، ص: 1600
- ↑ أسد الغابة في معرفة الصحابة، ج3، ص: 729
- ↑ تاریخ دمشق، ج 46، ص 55
- ↑ الإستيعاب في معرفة الأصحاب، ج4، ص: 1600
- ↑ الإستيعاب في معرفة الأصحاب، ج3، ص: 1178
- ↑ تاریخ دمشق، ج 46، ص 58.
- ↑ الاصابه، ج 4، ص 530.
- ↑ المغازى، ج 1، ص 266.
- ↑ همان، ج 2، ص 443.
- ↑ مجمع‌البیان، ج 8، ص 569.
- ↑ تاریخ دمشق، ج 46، ص 56.
- ↑ تاریخ طبرى، ج 2، ص 357.
- ↑ همان، ج 2، ص 360.
- ↑ همان، ج 2، ص 447.
- ↑ الاصابه، ج 4، ص 53.
- ↑ تاریخ دمشق، ج 46، ص 57.
- ↑ تاریخ طبرى، ج 2، ص 662 و 663.
- ↑ همان، ص 693.
- ↑ اسدالغابه، ج 2، ص 621.
- ↑ الاخبارالطوال، ص 180.
- ↑ همان، ص 168.
- ↑ همان، ص 196.
- ↑ همان، ص 197.
- ↑ یعقوبى، ج 2، ص 189.
- ↑ یعقوبى، ج 2، ص 194.
- ↑ تاریخ دمشق، ج 46، ص 52.
- ↑ همان، ص 60.
- ↑ همان، ج 46، ص 54.
- ↑ اسباب‌النزول، ص 294؛ الكشّاف، ج 3، ص 519؛ مجمع‌البیان، ج 8، ص 525 و 526.
- ↑ قرطبى، ج 14، ص 130.
- ↑ قرطبى، ج 14، ص 95.
- ↑ الخصال، ج 2، ص 499.
منابع
- ابن عبد البر، يوسف بن عبد الله، الإستيعاب في معرفة الأصحاب، 4جلد، دار الجيل - لبنان - بيروت، چاپ: 1، 1412 ه.ق.
- ابن اثير، على بن محمد، أسد الغابة في معرفة الصحابة، 6جلد، دار الفكر - لبنان - بيروت، چاپ: 1، 1409 ه.ق.
- ابن عساكر، على بن حسن، تاريخ مدينة دمشق و ذكر فضلها و تسمية من حلها من الأماثل أو اجتاز بنواحيها من وارديها و أهلها، 80جلد، دار الفكر - لبنان - بيروت، چاپ: 1، 1415 ه.ق.
