خوض در باطل

این مدخل از دانشنامه هنوز نوشته نشده است.

محتوای فعلی مقاله یکی از پایگاه های معتبر متناسب با عنوان است.

(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)

فرورفتن در باطل نزد انديشمندان علم اخلاق، اعم از نقل گناه و رفتار ناشايستى است که خود فرد يا ديگرى انجام داده است، به شرط آن اين کار فقط براى سرگرمى انجام شود و نيازى مشروع و عقلانى به آن نباشد. ولى اگر بيان رفتار ناشايست ديگران براى استمداد در بازداشتن ايشان از گناه يا پاسخ به کسى که در امر مهمى مشورت طلبيده يا هر نياز مشروع ديگر باشد "فرورفتن در باطل" نخواهد بود.

همچنين اگر حکايت گناه ديگرى جهت آشکار ساختن عيب او يا خرد و بى مقدار کردن او انجام شود. در محدوده گناهانى چون غيبت، سخن چينى و... قرار خواهد گرفت.

پس آنگاه که کسى گناه خود يا ديگرى را جهت گرم کردن مجلس دوستانه و لذت بردن از آن، با آب و تاب نقل کند به اين رذيله اخلاقى گرفتار شده است پس اين عمل نه غيبت است نه سخن چينى و نه فحش و... بلکه گناهى است که عنوان خاص خود را دارد. به نام فرورفتن در باطل.

فرورفتن در باطل داراى اقسامى است.

گاه از گناهى که پيش از اين انجام گرفته حکايت مى‌شود مانند آن که فرد از فريبکارى‌ها و نيرنگ بازى‌هاى خود داستان سرايى کند و از مفاسد خويش سخن بگويد.

و گاه از گناهى که قصد انجام آن را دارد حکايت کرده درباره راه و روش انجام آن سخن مى‌گويد که اين کار حکايت از قصد گناه دارد البته گاه هدف از نقل و حکايت گناه پند دادن به ديگران است ولى بايد مراقب بود که بيان آن موجب اشاعه مفاسد نشود به ويژه کسانى که در مسند تدوين و تأليف پندهاى فردى و اجتماعى فعاليت مى‌کنند و قصد دارند با نقل داستان هايى آموزنده به ديگران پند و آموزش دهند، بايد دقت کنند که اين حکايت‌ها موجب تحريک افراد به گناه نشود يا جرأت انجام گناه را در دل شخص آن کار به چشم نيايد زيرا در چنين مواردى پيش از اين که با نقل خطا به نتيجه مناسب دست يابند بدآموزى کرده‌اند براى نمونه بسيارى از هنرمندان در ساختن نمايش‌ها و فيلم‌ها در کنار اين هدف خوب به گونه‌اى به نقل و حکايت خطاها مى‌پردازند که بدآموزى‌هاى فراوانى را دربرداشته باعث فراموش شدن مقصود اصلى سازنده مى‌شود.

منابع

• خوض در باطل، اصطلاحنامه جامع علوم اسلامی بازیابی: 3 اسفند 92.