سید محمدعلی انگجی

آیت الله سید محمدعلی انگجی تبریزی (۱۲۷۶-۱۳۶۲ ش)، از فقیهان و عالمان مبارز معاصر شیعه و از شاگردان سید محمد حجت کو‌کمری بود. وی به سبب روحیه ظلم ستیزی، علیه تبعیض، بی عدالتی و فساد حکومت پهلوی به مبارزه برخاست و در مقاطع مختلف با انتشار بیانیه‌ها و اطلاعیه‌ها به وظیفه الهی خود عمل کرد. آیت اللّه انگجی پیش از انقلاب در دوره هفدهم مجلس شورای ملی و پس از انقلاب در مجلس خبرگان عضویت داشت.

این مدخل از دانشنامه هنوز نوشته نشده است.

محتوای فعلی بخشی از یک کتاب متناسب با عنوان است.

(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)

نام کامل	سید محمدعلى حسینی انگجى
زادروز	۱۲۷۶ شمسی
زادگاه	تبریز
وفات	۱۳۶۲ شمسی
مدفن	قم، حرم حضرت معصومه
اساتید	شیخ عبد الکریم حائری یزدی، سید محمد حجت کوه کمره ای،...

ولادت

سید محمدعلی انگجی تبریزی، فرزند آیت اللّه میرزا ابوالحسن حسینی انگجی، در سال ۱۳۱۵ قمری (برابر با سال ۱۲۷۶ شمسی)، متولد گردید.

فعالیت‌های علمی

سید محمدعلی انگجی تحصیلات اولیه و علوم مقدماتی را از استادان تبریز فراگرفت و برای تکمیل آموخته های خود رهسپار شهر قم گردید.

او در حوزه علمیه قم، از محفل درسی آیت الله حائری یزدی و آیت الله سید محمد حجت استفاده نمود و به مدد توان و قوه استنباط و ذوق سرشار علمی و فقهی‌اش به درجه اجتهاد نایل آمد.

ایشان در کنار تحصیل علوم اسلامی، به فراگیری زبان فرانسه پرداخت و در این زبان مهارت کامل یافت. وی به زبان های ترکی، فارسی و عربی نیز تسلط داشت. سید محمدعلی پس از آموختن دانش های گوناگون، به زادگاه خویش بازگشت.

آیت الله سید محمدعلی انگجی بعد از انتقال به تبریز، به تدریس و تعلیم در فقه و اصول و دیگر معارف دینی ادامه داد.

فعالیت‌های اجتماعی سیاسی

آیت الله انگجی روحیه اجتماعی و سیاسی داشت و در کمک به قشرهای نیازمند و کم درآمد جامعه، سرآمد هم نوعان خود بود. ایشان با اقتدا به پدر مجاهدشان (میرزا ابوالحسن انگجی)، فعالیت های اصلاحی خود را از دوران مشروطیت آغاز کرد و در دوران پهلوی و هم بعد از انقلاب نیز، در مسائل سیاسی - اجتماعی جامعه کوشش و فعالیت فراوانی داشت که به گوشه‌هایی از آن اشاره می گردد.

بازسازی مسجد:

مسجد آیت الله سید ابوالحسن انگجی، که در مرکز شهر تبریز (خیابان جمهوری اسلامی) قرار دارد، قدمتی چند صد ساله دارد. بنای فعلی مسجد، با سرمایه شادروان دکتر محمدباقر صدقیانی و با نظارت حضرات آیات: سید محمدعلی انگجی و شیخ عبدالحسین غروی (داماد آیت الله سید حسن انگجی) به شکل باشکوهی، تجدید بنا و بازسازی گردید. این مسجد، تا زمان وفات آیت الله انگجی تحت سرپرستی و تولیت وی بود و زیر نظر ایشان اداره می شد.

مبارزه و تبعید:

آیت الله انگجی، دارای روحیه ظلم ستیزی و مبارزه با فساد و فحشا بود و در مواقع متعدد روحیه کفرستیزی خود را بروز می داد. ایشان از همان دوران جوانی که ۳۲ سال داشت، طعم تلخ تبعید را چشید و همراه پدرش، و میرزا صادق آقا تبریزی، سید محمد مولانا، و برادر تنی خود سید حسن انگجی و دیگر برادران ناتنی مانند سید مهدی انگجی، به کردستان تبعید گردید.

دوره نمایندگی مجلس:

آیت الله انگجی به درخواست برخی از قشرهای مذهبی، در دوره هفدهم مجلس شورای ملی، جزء نامزدهای انتخاباتی مجلس گردید. با تلاش های شهید فضل الله محلاتی و برخی عالمان آذربایجان، شش نفر به مجلس راه یافتند که سه نفر آنها یعنی آیات عظام: سید محمدعلی انگجی، سید ابراهیم میلانی و سید مرتضی شبستری، با بالاترین رأی، راهی مجلس شدند. وی در مجلس، از نمایندگان فعال و برجسته شمرده می شد و از حقوق شرعی و قانونی مردم دفاع می کرد.

اعتراض به انجمنهای ایالتی و ولایتی:

با شروع نهضت بزرگ اسلامی، به رهبری حضرت امام خمینی، آیت الله انگجی رسماً وارد فعالیت‌های سیاسی علیه حکومت پهلوی گردید. وی در اولین اطلاعیه ای که به همراه علما، در آبان ۱۳۴۱ ش. منتشر کرد، اعتراض و انزجار خود را از تصویب قوانین غیراسلامی انجمن های ایالتی و ولایتی اعلام داشت.

قیام ۲۹ بهمن:

یکی از حرکت‌های مهم و حساس در پیروزی انقلاب اسلامی ایران، قیام خونین ۲۹ بهمن تبریز است. این خیزش، با مجلس گرامی داشت چهلم شهدای ۱۹ دی قم آغاز شد. به علت اعمال ضدانسانی نیروهای رژیم طاغوتی، به تظاهرات و قیام خونین کشیده شد. آیت الله انگجی در کنار روحانیان مبارز شهر، در برپایی این حرکت عظیم مردمی و حمایت از آن نقش مهمی ایفا کرد.

امضای اعلامیه خلع شاه از سلطنت:

با گسترش اعتراضات سیاسی و راهپیمایی های سراسری تاسوعا و عاشورا در سال ۱۳۵۷ ش، از سوی مبارزان مسلمان و جامعه مدرسین، اعلامیه ای صادر شد که در آن خواستار خلع شاه از سلطنت شدند. آیت الله سید محمدعلی انگجی همراه با دو تن از عالمان سرشناس تبریز این اعلامیه را امضا می کند. آیت الله بنی فضل در این باره می گوید: «با این که در آن روز، عده‌ای بودند در تبریز، لکن در بین آن عده، تنها سه نفر، آن اعلامیه را از تبریز امضا کردند: قاضی طباطبایی، سید محمدعلی انگجی و برادرش سید حسن انگجی. این سه نفر اعلامیه خلع شاه از سلطنت را امضا کردند و دیگران جرأت نکردند. البته بعضی هایشان نتوانستند، اما بعضی هایشان نخواستند».

عضویت مجلس خبرگان:

آیت الله انگجی تبریزی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، به عنوان یکی از لیدرهای انقلابیون در تبریز، با بنیانگذار جمهوری اسلامی امام خمینی همگام بود. ایشان در سال ۱۳۵۸ ش. در اولین دوره انتخاباتی مجلس خبرگان قانون اساسی شرکت نمود و به عنوان نماینده استان آذربایجان شرقی در مجلس خبرگان انتخاب شد.

وفات

مرحوم آیت الله انگجی تبریزی، سرانجام در مراسم گرامی داشت ۱۵ خرداد سال ۱۳۶۲ در مصلای امام خمینی تبریز، جان به جان آفرین تسلیم کرد. پیکر مطهرش به شهر مقدس قم منتقل گردید و در جوار حضرت معصومه سلام الله علیها و در کنار مرقد یار دیرینش آیت الله شهید مدنی، در مسجد بالاسر مدفون گردید.

منابع

• محمد الوانساز خویی، ستارگان حرم، جلد ۱۸، صفحه ۱۱۸-۱۲۹.

آرشیو عکس و تصویر

• 

  سید محمدعلی حسینی انگجی

• 

  از راست: ناشناس، سید ابوالقاسم حسینی کاشانى، سید ابراهیم میلانی و سید محمدعلی حسینی انگجی

• 

  حضور سید محمدعلی حسینی انگجی در کنار شهید سید محمدعلی قاضی طباطبایی در راهپیمایی های ایام انقلاب

• 

  از راست: سید محمدعلی حسینی انگجی، سید محمدکاظم شریعتمداری و جعفر اشراقی

• 

  1. حسین‌علی منتظری، 2. شهید محمد صدوقی، 3. سید محمدعلی حسینی انگجی، 4. سید روح الله موسوی مصطفوی خمینی، 5. علی فلسفی، 6. جوادآقا تهرانی، 7. محمدمهدی ربانی املشی، 8. شهید سید عبدالحسین دستغیب، 9. شهید سید محمد حسینی بهشتی

• 

  1. شهید سید محمد حسینی بهشنی، 2. سید جعفر کریمی، 3. جعفر افروغ (اشراقی)، 4. حسین علی منتظری، 5. ناصر مکارم شیرازی، 6. جعفر سبحانی، 7. شهید محمد صدوقی، 8. سید محمدعلی حسینی انگجی، 9. مرتضی حائری یزدی و 10. سید روح الله موسوی مصطفوی خمینی

• 

  از راست: سید محمدعلی حسینی انگجی، شهید سید اسدالله مدنی، سید حسین پورمیر غفاری (سیدحسین موسوی تبریزی) و ناشناسان

• 

  زیارت قبر سید محمدعلی حسینی انگجی توسط سید علی حسینی خامنه ای در حرم حضرت معصومه سلام الله علیها