سید محمدباقر موسوی خوانساری: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(اصلاح الگو)
سطر ۱: سطر ۱:
{{الگو:منبع الکترونیکی پایگاه معتبر}}
+
آقا میرزا محمد باقر چهار سوقی اصفهانی مشهور به « صاحب روضات » عالم فاضل مجتهد، ادیب و محقق رجالی برجسته از علمای بزرگ شیعه در قرن سیزدهم فرزند عالم برجسته حاج میرزا زین العابدین موسوی خوانساری می باشد. شهرت ایشان بیشتر به خاطر کتاب [[روضات الجنات فی احوال العلماء و السادات]] است.  
حاج ميرزا محمد باقر فرزند حاج ميرزا زين العابدين سبط مير کبير و ابن عم فقير، یکی از بزرگترين محققين و مشاهير معروف جهان اسلام است. خوانساری دانشمندی محقق، مجتهدی متتبع، محدثی مفسر و مشخصی بی نظير در علم رجال جهان اسلام بود. علامه خوانساری شهرت جهانی دارد و اکثر صاحب تراجم علما اعم از شيعه و سنی، مستشرقين شرق و غرب و تاريخ نويسان مختلف و ادبای جهان نام او را در آثار خويش به بزرگی یاد آور شده، خود را ريزه خوار خوان نعمت بی دريغش می دانند.
 
  
اين شاگرد مهم مکتب روز دوشنبه 22 صفر سال 1226 در شهر زيبای خوانسار به جهان ديده گشود. کودکی و اوايل جوانيش بدانجا در فراگيری علوم سپری شد. ديری نگذشت که پدر بزرگوارش به اتفاق خانواده برای هميشه ساکن اصفهان گرديد. علامه خوانساری در اصفهان از کرسی درس آيات عظام: شيخ محمد تقی اصفهانی، سيد صدر الدين عاملی، حجة الاسلام اصفهانی، حاجی کرباسی، مرحوم مدرس، مرحوم شهشهانی و پدر بزرگوارش برخوردار بود. او چند سال نيز در نجف اشرف از محضر سيد ابراهيم صاحب ضوابط و ديگر آيات استفاده دروس خارج می نمود و سرانجام نه نفر از آيات بزرگ جهان تشيع به او اجازه اجتهاد و روايت دادند. بيشتر سنوات عمر شريفش در اصفهان صرف تحقيقات علمی و شناخت رجال بزرگ مصرف گرديد و به مخزن کتب متعدد غوطه ور بود وبا آيات مختلف در اصفهان و ديگر بلاد در ارتباط بود.
+
==زندگی نامه==
 +
صاحب روضات روز دوشنبه 22 [[صفر]] سال 1226 در [[خوانسار]] به جهان دیده گشود. کودکی و اوایل جوانیش بدانجا در فراگیری علوم سپری شد. دیری نگذشت که پدر بزرگوارش به اتفاق خانواده برای همیشه ساکن [[اصفهان]] گردید.
 +
 +
میرزا محمد باقر تحصیلات خود را در اصفهان نزد علمای بزرگی چون [[سید محمد شهشهانی]]، [[سید صدرالدین عاملی]] ، [[شیخ محمد تقی رازی]] ( صاحب حاشیه)، [[سید محمد باقر حجةالاسلام]] ، [[حاج محمد ابراهیم کلباسی]] و ... انجام داد. در [[نجف]] اشرف از بزرگانی چون [[سید ابراهیم قزوینی]] کسب علم نمود. سید محمد باقر در نجف از نه نفر از آیات بزرگ جهان تشیع من جمله شیخ محمد کاشف الغطاء اجازه اجتهاد و روایت دریافت نمود.  
  
علامه خوانساری گذشته از تدريس علما، آثاری متعدد مانند: احسن العطيه در شرح الفيه، نهريه در فقه، قرة العين در اصول، ادب اللسان در اخلاق، جواهر الآثار در حديث، کتاب تسليت در فقدان دوستان، همچنين رسائلی در امر به معروف، ابواب فقه، کتاب خمس، فضيلت نماز جماعت، حاشيه رياض المسائل (سيد علی طباطبائی)، حاشيه شرح لمعه شهيد و... از خويش به یادگار گذاشت.
+
صاحب روضات پس از بازگشت به اصفهان به تدریس ، تحقیق ، تألیف و عبادت روزگار سپری نمود. او بیشتر سنوات عمر شریفش در اصفهان را صرف تحقیقات علمی و شناخت رجال بزرگ صرف نمود و کتاب روضات الجنات را در این موضوع نوشت.
 +
 +
سید محمد باقر چهار سوقی در عهد خود مرجعیت قضا و فتوی را داشت و در مسجدی که در محله چهارسوق به نام وی نام گذاری شد امام جماعت بود. در تقوی و دبانت مورد تأیید تمامی علما و مردم زمانش بود. در مقامات عرفانی او آورده اند [[ظل السلطان]] می خواست مالی را به آقا میرزا محمد باقر واگذار کند، صاحب روضات گفته بود قریه توکل آباد من برای کفاف مخارج خود و خاندانم کافی است. ظل السلطان ابتدا تصور می کرد که واقعاً توکل آباد یکی از روستاهای آباد اصفهان است وقتی پرس و جو کرد فهمید که مقصود او توکل به خداوند است.
 +
 +
==آثار صاحب روضات==
 +
 +
تألیفات ایشان عبارتند از : احسن العطیه در شرح الفیه، حاشیه ریاض المسائل (سید علی طباطبائی)، حاشیه شرح لمعه شهید، نهریه در فقه، قرة العین در اصول، ادب اللسان در اخلاق، جواهر الآثار در حدیث، کتاب تسلیت در فقدان دوستان، رساله عملیه، قصاید عربی و فارسی در مدح و فضیلت اهلبیت پیغمبر، مجالسی در مصائب حضرت سید الشهداء، رسائلی در امر به معروف، ابواب فقه، کتاب خمس، فضیلت نماز جماعت و...
 +
 +
مشهورترین کتاب ایشان « روضات الجنات فی احوال العلماء و السادات » به عربی است که بیش از ده سال از عمر خویش را مشغول تحقیق و تألیف این کتاب ارزشمند نموده است. این کتاب از کتاب های رجال شناسی بسیار محققانه و عمیق بوده و مورد استفاده بسیاری از محققین و رجال شناسان قرار گرفته و بسیاری ازبزرگان حواشی و فهرست ها بر این کتاب نموده اند. شهرت این کتاب به حدی بود که پس از درگشت این عالم بزرگوار به مرور زمان این خاندان به « صاحب روضات » و فرزندان بزرگوارش به « سادات روضاتی» معروف گشتند.این اثر در هفت جلد بارها چاپ شده است. روضات الجنات مأخذ جالب و اطمینان بخشی است در شناخت رجال مختلف از صدر اسلام تا اواخر قرن سیزدهم و چند بار تجدید چاپ شده و در اغلب کتابخانه معظم و منازل علما و آیات به چشم می خورد.
  
یکی از آثار معروف او مجلدات روضات الجنات (در احوال علما و سادات) می باشد. اين اثر ارزنده شهرت جهانی دارد و چند سال از بهترين سنوات عمر خود را صرف جمع آوری اسناد و مدارک و مآخذ اين کتاب نمود و پس از ده سال آن را به پايان برد. کتاب مزبور اخيرا در هفت جلد مجددا تجديد چاپ شده و نسخه های اصلی آن به زبان عربی است. روضات الجنات مأخذ جالب و اطمينان بخشی است در شناخت رجال مختلف از صدر اسلام تا اواخر قرن سيزدهم و چند بار تجديد چاپ شده و در اغلب کتابخانه معظم و منازل علما و آيات به چشم می خورد، و کتب تراجم علما که در ذيل ترجمه آيت الله رشتی نام برده شد، اکثرا مقتبس از کتاب روضات (به اضافه ترجمه علمای بزرگ قرن اخير) پيش می روند و فقير اهم آيات بزرگ را زنجيره ای در خور فهم همگان به عاشقان علما تقديم نمود. و ما اجری... ان اجری إلا علی رب العالمين.
+
علامه خوانساری شهرت جهانی دارد و اکثر صاحب تراجم علما اعم از شیعه و سنی، مستشرقین شرق و غرب و تاریخ نویسان مختلف و ادبای جهان نام او را در آثار خویش به بزرگی یاد آور شده، خود را ریزه خوار خوان نعمت بی دریغش می دانند.
  
بيننده ی عزيز: صاحب روضات نيز سرانجام (چون علمای ديگر) در هشتم جمادی الاول 1313 کتاب روضات را به زمين گذاشت و در روضات و جنات ابد شتافت. قبرش در تخت فولاد اصفهان مزار است. پس از فوت او حجج بزرگ اسلام: ميرزا محمد مهدی، ميرزا محمد مسيح، ميرزا احمد به اضافه چندين نفر سادات روضاتی تا عصر حاضر وارث علوم پدر گرديدند.
+
ایشان در شب دوشنبه ۹ جمادی الاول ۱۳۱۳ هـ . ق در گذشت و بنا بر وصیتش در تخت فولاد در جوار قبر میرزا  حسین خان کشیکچی به خاک سپرده شد.
 +
 
 +
به جهت احترام و تجلیل از مقام برجسته وی به همت میرزا سلیمان خان رکن الملک و فرزندان این عالم بزرگوار بعقه ای بر سر قبرش بنا گردید.
 +
 
 +
ماده تاریخ وفات او بر روی سنگ قبرش چنین آمده است :
 +
خلف سرود به تاریخ فوتش این مصراع * مقام برد بفردوس حجة الاسلام
 +
 
 +
پس از وفات صاحب روضات، حجج بزرگ اسلام: میرزا محمد مهدی، میرزا محمد مسیح، میرزا احمد به اضافه چندین نفر سادات روضاتی تا عصر حاضر وارث علوم پدر گردیدند.
  
 
== منبع ==
 
== منبع ==
سايت شعائر
+
* سایت شعائر
 +
* [http://isfahan.ir/ShowPage.aspx?Page_=dorsaetoolsfame&lang=1&sub=48&PageID=777&PageIDF=0&tempname=ISFInternal "سید محمد باقر موسوی چهارسوقی"، مجموعه تاریخی، فرهنگی، مذهبی تخت فولاد، درگاه الکترونیکی شهرداری اصفهان]، بازیابی: 27 شهریور 1393
 +
* تخت فولاد اصفهان، سید احمد عقیلی، سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان، 1393، چاپ هفتم، ص 164
 +
 
 
[[رده:علمای قرن چهاردهم]]
 
[[رده:علمای قرن چهاردهم]]
 +
[[رده:فقیهان]]
 +
[[رده:تراجم نویسان]]
 +
[[رده:علمای اخلاق]]
 +
[[رده:مدفونین در تخت فولاد]]

نسخهٔ ‏۱۸ سپتامبر ۲۰۱۴، ساعت ۰۶:۳۱

آقا میرزا محمد باقر چهار سوقی اصفهانی مشهور به « صاحب روضات » عالم فاضل مجتهد، ادیب و محقق رجالی برجسته از علمای بزرگ شیعه در قرن سیزدهم فرزند عالم برجسته حاج میرزا زین العابدین موسوی خوانساری می باشد. شهرت ایشان بیشتر به خاطر کتاب روضات الجنات فی احوال العلماء و السادات است.

زندگی نامه

صاحب روضات روز دوشنبه 22 صفر سال 1226 در خوانسار به جهان دیده گشود. کودکی و اوایل جوانیش بدانجا در فراگیری علوم سپری شد. دیری نگذشت که پدر بزرگوارش به اتفاق خانواده برای همیشه ساکن اصفهان گردید.

میرزا محمد باقر تحصیلات خود را در اصفهان نزد علمای بزرگی چون سید محمد شهشهانی، سید صدرالدین عاملی ، شیخ محمد تقی رازی ( صاحب حاشیه)، سید محمد باقر حجةالاسلام ، حاج محمد ابراهیم کلباسی و ... انجام داد. در نجف اشرف از بزرگانی چون سید ابراهیم قزوینی کسب علم نمود. سید محمد باقر در نجف از نه نفر از آیات بزرگ جهان تشیع من جمله شیخ محمد کاشف الغطاء اجازه اجتهاد و روایت دریافت نمود.

صاحب روضات پس از بازگشت به اصفهان به تدریس ، تحقیق ، تألیف و عبادت روزگار سپری نمود. او بیشتر سنوات عمر شریفش در اصفهان را صرف تحقیقات علمی و شناخت رجال بزرگ صرف نمود و کتاب روضات الجنات را در این موضوع نوشت.

سید محمد باقر چهار سوقی در عهد خود مرجعیت قضا و فتوی را داشت و در مسجدی که در محله چهارسوق به نام وی نام گذاری شد امام جماعت بود. در تقوی و دبانت مورد تأیید تمامی علما و مردم زمانش بود. در مقامات عرفانی او آورده اند ظل السلطان می خواست مالی را به آقا میرزا محمد باقر واگذار کند، صاحب روضات گفته بود قریه توکل آباد من برای کفاف مخارج خود و خاندانم کافی است. ظل السلطان ابتدا تصور می کرد که واقعاً توکل آباد یکی از روستاهای آباد اصفهان است وقتی پرس و جو کرد فهمید که مقصود او توکل به خداوند است.

آثار صاحب روضات

تألیفات ایشان عبارتند از : احسن العطیه در شرح الفیه، حاشیه ریاض المسائل (سید علی طباطبائی)، حاشیه شرح لمعه شهید، نهریه در فقه، قرة العین در اصول، ادب اللسان در اخلاق، جواهر الآثار در حدیث، کتاب تسلیت در فقدان دوستان، رساله عملیه، قصاید عربی و فارسی در مدح و فضیلت اهلبیت پیغمبر، مجالسی در مصائب حضرت سید الشهداء، رسائلی در امر به معروف، ابواب فقه، کتاب خمس، فضیلت نماز جماعت و...

مشهورترین کتاب ایشان « روضات الجنات فی احوال العلماء و السادات » به عربی است که بیش از ده سال از عمر خویش را مشغول تحقیق و تألیف این کتاب ارزشمند نموده است. این کتاب از کتاب های رجال شناسی بسیار محققانه و عمیق بوده و مورد استفاده بسیاری از محققین و رجال شناسان قرار گرفته و بسیاری ازبزرگان حواشی و فهرست ها بر این کتاب نموده اند. شهرت این کتاب به حدی بود که پس از درگشت این عالم بزرگوار به مرور زمان این خاندان به « صاحب روضات » و فرزندان بزرگوارش به « سادات روضاتی» معروف گشتند.این اثر در هفت جلد بارها چاپ شده است. روضات الجنات مأخذ جالب و اطمینان بخشی است در شناخت رجال مختلف از صدر اسلام تا اواخر قرن سیزدهم و چند بار تجدید چاپ شده و در اغلب کتابخانه معظم و منازل علما و آیات به چشم می خورد.

علامه خوانساری شهرت جهانی دارد و اکثر صاحب تراجم علما اعم از شیعه و سنی، مستشرقین شرق و غرب و تاریخ نویسان مختلف و ادبای جهان نام او را در آثار خویش به بزرگی یاد آور شده، خود را ریزه خوار خوان نعمت بی دریغش می دانند.

ایشان در شب دوشنبه ۹ جمادی الاول ۱۳۱۳ هـ . ق در گذشت و بنا بر وصیتش در تخت فولاد در جوار قبر میرزا حسین خان کشیکچی به خاک سپرده شد.

به جهت احترام و تجلیل از مقام برجسته وی به همت میرزا سلیمان خان رکن الملک و فرزندان این عالم بزرگوار بعقه ای بر سر قبرش بنا گردید.

ماده تاریخ وفات او بر روی سنگ قبرش چنین آمده است : خلف سرود به تاریخ فوتش این مصراع * مقام برد بفردوس حجة الاسلام

پس از وفات صاحب روضات، حجج بزرگ اسلام: میرزا محمد مهدی، میرزا محمد مسیح، میرزا احمد به اضافه چندین نفر سادات روضاتی تا عصر حاضر وارث علوم پدر گردیدند.

منبع