تربت پاکان قم (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
سطر ۱: سطر ۱:
[[پرونده:Ketab201.jpg|بندانگشتی|تربت پاکان قم]]
+
[[پرونده:Ketab201.jpg|بندانگشتی]]
 +
'''«تربت پاکان قم»'''، تألیف عبدالحسین جواهرکلام، شرح حال افراد دفن‌شده در سرزمین [[قم]]، به زبان فارسى است. نویسنده قریب به ۱۸ سال (۱۴۰۳-۱۴۲۱ ق) در طول اقامت خود در قم درصدد جمع‌آورى مطالب در شرح حال بزرگان و دانشمندان بوده است. وى همچنین به شهرهاى مختلف سفر کرده و اسناد و مدارک مختلفى را گردآورى نموده و بر ارزش کتاب افزوده است.
  
== معرفى اجمالى ==
+
==محتوای کتاب==
'''تربت پاكان قم'''، تأليف عبدالحسين جواهركلام، شرح حال افراد دفن‌شده در سرزمين قم، به زبان فارسى است. نويسنده قريب به 18 سال (1403-1421ق) در طول اقامت خود در قم درصدد جمع‌آورى مطالب در شرح حال بزرگان و دانشمندان بوده است. وى همچنين به شهرهاى مختلف سفر كرده و اسناد و مدارك مختلفى را گردآورى نموده و بر ارزش كتاب افزوده است.
+
این اثر چهار جلدى مشتمل بر مقدمه‌اى به قلم على‌اکبر مهدى‌پور، مقدمه مؤلف، شرح حال نویسنده و سه بخش است.  
  
== ساختار ==
+
على‌اکبر مهدى‌پور در مقدمه کتاب مى‌گوید: «نویسنده، قهرمان‌هاى داستان خود را از میان شخصیت‌ها و چهره‌هاى پاکدل، پاک‌سرشت و پاک‌نهاد مدفون در تربت پاک [[قم]] برگزید و به همین دلیل اثر ارزشمند خود را «تربت پاکان قم» نام نهاد». همچنین خاطرنشان مى‌کند که با توجه به اینکه راز و رمز قداست قم از مقدم [[حضرت فاطمه معصومه علیها السلام|فاطمه معصومه]](علیهاالسلام) نشأت مى‌گیرد، لذا مؤلف در میان بیش از یک‌صد اثر ارزشمند که در این رابطه به رشته‌ى تحریر درآمده، کتاب گران‌بهاى «تاریخ قم» تألیف مرحوم ناصرالشریعه (۱۲۷۲-۱۳۳۹ ش) را انتخاب کرد و متن کامل آن را در سرآغاز کتاب آورد. آنگاه شرح زندگانى هزاران شخصیت برجسته و اساتید فرهیخته را به ترتیب الفبا، به‌دور از هرگونه افراط و تفریط آورده است.  
اين اثر چهار جلدى مشتمل بر مقدمه‌اى به قلم [[مهدی‌پور، علی‌‌اکبر|على‌اكبر مهدى‌پور]]، مقدمه مؤلف، شرح حال نويسنده و سه بخش است. در بخش اول، ابتدا ورود حضرت معصومه(س) به قم بيان شده و پس از آن اسامى پادشاهان مدفون در قم ذكر شده است. در بخش دوم امامزادگان و در بخش سوم فرزانگان مدفون در قم به ترتيب حروف الفبا ذكر شده است.
 
  
نويسنده در اين اثر گران‌سنگ شرح زندگانى، تاريخ تولد، تاريخ وفات، آثار وجودى، سوانح زندگى، اساتيد، شاگردان، تأليفات و ديگر ابعاد مربوط به فرزانگان و فرهيختگان مدفون در قم را با دقت، حوصله، صراحت، رعايت نزاكت، به‌دور از افراط و تفريط، به ترتيب الفبا آورده است.<ref>ر.ك: پيشگفتار، ص67</ref>
+
در بخش اول کتاب، ابتدا ورود حضرت معصومه(علیهاالسلام) به قم بیان شده و پس از آن اسامى پادشاهان مدفون در قم ذکر شده است. در بخش دوم امامزادگان و در بخش سوم فرزانگان مدفون در قم به ترتیب حروف الفبا ذکر شده است.
  
مراجع و منابع گوناگون و متعدد از قبيل: كتاب‌ها، روزنامه‌ها، مجلات، آرشيوهاى شخصى محققان و برخى آثار خطى و مصاحبه‌هاى حضورى و تلفنى، مورد استفاده نويسنده قرار گرفته است.<ref>مقدمه مؤلف، ص74</ref>
+
نویسنده در این اثر گران‌سنگ شرح زندگانى، تاریخ تولد، تاریخ وفات، آثار وجودى، وقایع زندگى، اساتید، شاگردان، تألیفات و دیگر ابعاد مربوط به فرزانگان و فرهیختگان مدفون در قم را با دقت و به‌دور از افراط و تفریط، به ترتیب الفبا آورده است. مؤلف سعى بلیغ داشته که مطالب ارائه‌شده، دقیق، مستند، منطقى و به‌دور از گزافه‌گویى و مدیحه‌سرایى باشد.
  
== گزارش محتوا ==
+
مراجع و منابع گوناگون و متعدد از قبیل: کتاب‌ها، روزنامه‌ها، مجلات، آرشیوهاى شخصى محققان و برخى آثار خطى و مصاحبه‌هاى حضورى و تلفنى، مورد استفاده نویسنده قرار گرفته است. عناوین افراد به ترتیب الفبا، بر اساس اسم کوچک تنظیم شده، ولى براى دستیابى آسان، فهرستى به ترتیب القاب و نام خانوادگى تهیه شده، در پایان جلد چهارم آمده است.
[[مهدی‌پور، علی‌‌اکبر|على‌اكبر مهدى‌پور]] در پيشگفتار كتاب، كهن‌ترين كتابى كه از قرن اول هجرى برجاى مانده و بدون هيچ خللى به دست ما رسيده را [[كتاب سليم بن قيس الهلالي|كتاب سليم بن قيس]] هلالى دانسته است. مى‌توان كتاب او را نخستين كتاب در تاريخ، سيره و تراجم اصحاب پيامبر دانست، كه در نيمه‌ى اول قرن اول تأليف شده است. پس از سليم بن قيس گروهى از علماى شيعه در تاريخ و تراجم كتاب نوشته‌اند كه در طول زمان نسخه‌هاى آنها از بين رفته و غالباً طعمه‌ى حريق شده است، كه فقط در كتابخانه‌ى [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] 80000 جلد كتاب به دست دشمنان اهل‌بيت(ع) به آتش كشيده شد، كه همه‌ى آنها نسخه‌ى خطى و قسمتى از آنها منحصربه‌فرد بودند.<ref>ر.ك: همان، ص30</ref>
 
  
تراجم‌نگاران بر اساس اهدافى كه دنبال مى‌كنند، شيوه‌هاى مختلف و كاملاً متفاوتى دارند؛ لذا مهدى‌پور در ادامه مقدمه، 20 شيوه تراجم‌نگارى را معرفى و به آثارى كه به اين شيوه‌ها تأليف شده‌اند اشاره كرده است.<ref>ر.ك: همان، ص65-33</ref>
+
افرادى که در قم مدفون نیستند، ولى در ضمن تراجم مدفونین قم به‌صورت ضمنى معرفى شده‌اند، در فهرست جداگانه‌اى یادآورى شده‌اند. براى تکمیل استفاده فهرست‌هاى فنى دیگرى براى اساتید، [[مشایخ|مشایخ]] [[اجازه (علم الحدیث)|اجازه]]، نخبگان یک مجموعه، مقابر، اماکن، سلاطین و امامزاده‌هاى مدفون در قم و آثار مکتوب شخصیت‌هاى معرفى‌شده، تهیه و تنظیم شده و در مجلّد چهارم در اختیار پژوهشگران قرار گرفته است. همچنین در کتاب تصاویر فراوانى ارائه شده است.
  
او سپس به شيوه نويسنده اشاره كرده مى‌نويسد: «وى در ميان شيوه‌هاى نگارش بيستمين و آخرين شيوه‌ى يادشده در اين نوشتار (مدفونين در يك سرزمين) را برگزيد و قهرمان‌هاى داستان خود را از ميان شخصيت‌ها و چهره‌هاى پاكدل، پاك‌سرشت و پاك‌نهاد مدفون در تربت پاك قم برگزيد و به همين دليل اثر ارزشمند خود را «تربت پاكان قم» نام نهاد».<ref>ر.ك: همان، ص67</ref>
+
==منابع==
  
همچنين خاطرنشان مى‌كند كه با توجه به اينكه راز و رمز قداست قم از مقدم فاطمه معصومه(ع)نشئت مى‌گيرد، لذا مؤلف در ميان بيش از يك‌صد اثر ارزشمند كه در اين رابطه به رشته‌ى تحرير درآمده، كتاب گران‌بهاى «تاريخ قم» تأليف مرحوم ناصرالشريعه (1272-1339ش) را انتخاب كرد و متن كامل آن در سرآغاز كتاب آورد. آنگاه شرح زندگانى هزاران شخصيت برجسته و اساتيد فرهيخته را به ترتيب الفبا، به‌دور از هرگونه افراط و تفريط آورده است. بر اساس شناخت جامعى كه نويسنده سطور از مؤلف محترم كتاب دارد، مى‌تواند گواهى دهد كه مؤلف سعى بليغ داشت كه مطالب ارائه‌شده دقيق، مستند، منطقى و به‌دور از گزافه‌گويى و مديحه‌سرايى باشد، اگرچه هيچ انسانى به‌دور از حبّ و بغض نيست و احدى - به‌جز معصومان - مصون از خطا و لغزش نمى‌باشد.<ref>ر.ك: همان</ref>
+
* ویکی نور
  
== وضعيت كتاب ==
 
عناوين افراد به ترتيب الفبا، بر اساس اسم كوچك تنظيم شده، ولى براى دستيابى آسان، فهرستى به ترتيب القاب و نام خانوادگى تهيه شده، در پايان جلد چهارم آمده است.
 
 
افرادى كه در قم مدفون نيستند، ولى در ضمن تراجم مدفونين قم به‌صورت ضمنى معرفى شده‌اند، در فهرست جداگانه‌اى يادآورى شده‌اند. براى تكميل استفاده فهرست‌هاى فنى ديگرى براى اساتيد، مشايخ اجازه، نخبگان يك مجموعه، مقابر، اماكن، سلاطين و امامزاده‌هاى مدفون در قم و آثار مكتوب شخصيت‌هاى معرفى‌شده، تهيه و تنظيم شده و در مجلّد چهارم در اختيار پژوهشگران قرار گرفته است. همچنين در كتاب تصاوير فراوانى ارائه شده است.
 
 
==پانويس ==
 
<references />
 
== منابع مقاله ==
 
 
مقدمه و متن كتاب.
 
 
== منبع ==
 
ویکی نور
 
 
[[رده:کتابهای شخصیت شناسی]]
 
[[رده:کتابهای شخصیت شناسی]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۴ ژوئیهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۰۶:۵۹

Ketab201.jpg

«تربت پاکان قم»، تألیف عبدالحسین جواهرکلام، شرح حال افراد دفن‌شده در سرزمین قم، به زبان فارسى است. نویسنده قریب به ۱۸ سال (۱۴۰۳-۱۴۲۱ ق) در طول اقامت خود در قم درصدد جمع‌آورى مطالب در شرح حال بزرگان و دانشمندان بوده است. وى همچنین به شهرهاى مختلف سفر کرده و اسناد و مدارک مختلفى را گردآورى نموده و بر ارزش کتاب افزوده است.

محتوای کتاب

این اثر چهار جلدى مشتمل بر مقدمه‌اى به قلم على‌اکبر مهدى‌پور، مقدمه مؤلف، شرح حال نویسنده و سه بخش است.

على‌اکبر مهدى‌پور در مقدمه کتاب مى‌گوید: «نویسنده، قهرمان‌هاى داستان خود را از میان شخصیت‌ها و چهره‌هاى پاکدل، پاک‌سرشت و پاک‌نهاد مدفون در تربت پاک قم برگزید و به همین دلیل اثر ارزشمند خود را «تربت پاکان قم» نام نهاد». همچنین خاطرنشان مى‌کند که با توجه به اینکه راز و رمز قداست قم از مقدم فاطمه معصومه(علیهاالسلام) نشأت مى‌گیرد، لذا مؤلف در میان بیش از یک‌صد اثر ارزشمند که در این رابطه به رشته‌ى تحریر درآمده، کتاب گران‌بهاى «تاریخ قم» تألیف مرحوم ناصرالشریعه (۱۲۷۲-۱۳۳۹ ش) را انتخاب کرد و متن کامل آن را در سرآغاز کتاب آورد. آنگاه شرح زندگانى هزاران شخصیت برجسته و اساتید فرهیخته را به ترتیب الفبا، به‌دور از هرگونه افراط و تفریط آورده است.

در بخش اول کتاب، ابتدا ورود حضرت معصومه(علیهاالسلام) به قم بیان شده و پس از آن اسامى پادشاهان مدفون در قم ذکر شده است. در بخش دوم امامزادگان و در بخش سوم فرزانگان مدفون در قم به ترتیب حروف الفبا ذکر شده است.

نویسنده در این اثر گران‌سنگ شرح زندگانى، تاریخ تولد، تاریخ وفات، آثار وجودى، وقایع زندگى، اساتید، شاگردان، تألیفات و دیگر ابعاد مربوط به فرزانگان و فرهیختگان مدفون در قم را با دقت و به‌دور از افراط و تفریط، به ترتیب الفبا آورده است. مؤلف سعى بلیغ داشته که مطالب ارائه‌شده، دقیق، مستند، منطقى و به‌دور از گزافه‌گویى و مدیحه‌سرایى باشد.

مراجع و منابع گوناگون و متعدد از قبیل: کتاب‌ها، روزنامه‌ها، مجلات، آرشیوهاى شخصى محققان و برخى آثار خطى و مصاحبه‌هاى حضورى و تلفنى، مورد استفاده نویسنده قرار گرفته است. عناوین افراد به ترتیب الفبا، بر اساس اسم کوچک تنظیم شده، ولى براى دستیابى آسان، فهرستى به ترتیب القاب و نام خانوادگى تهیه شده، در پایان جلد چهارم آمده است.

افرادى که در قم مدفون نیستند، ولى در ضمن تراجم مدفونین قم به‌صورت ضمنى معرفى شده‌اند، در فهرست جداگانه‌اى یادآورى شده‌اند. براى تکمیل استفاده فهرست‌هاى فنى دیگرى براى اساتید، مشایخ اجازه، نخبگان یک مجموعه، مقابر، اماکن، سلاطین و امامزاده‌هاى مدفون در قم و آثار مکتوب شخصیت‌هاى معرفى‌شده، تهیه و تنظیم شده و در مجلّد چهارم در اختیار پژوهشگران قرار گرفته است. همچنین در کتاب تصاویر فراوانى ارائه شده است.

منابع

  • ویکی نور